nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Dayan
    25.02.2008
    25.02.2008
    Proszę o podanie znaczenia imienia Dayan.
  • Vasil Bykau
    25.02.2008
    25.02.2008
    Witam serdecznie!
    Proszę o poradę w kwestii odmiany nazwisk białoruskich, a szczególnie odmiany nazwiska pisarza – Vasil Bykau. Spotkałam się z następującymi formami – Vasila Bykaua, Vasila Bykava, Vasila Bykawa. Która z nich jest poprawna?
    Pozdrawiam
    Katarzyna Siejkowska
  • Jałowęsy
    21.02.2008
    21.02.2008
    Witam,
    chciałbym dowiedzieć się, jaka jest etymologia nazwy Jałowęsy. Jest to wieś leżąca w województwie świętokrzyskim, powiat Opatów. Źródła podają również wcześniejsze nazwy Ialovans, Ialowaszy. Czy nazwa tej miejscowości może pochodzić od przymiotnika jałowy/jałowa (gleba)? Dodam, że ziemie w tamtej okolicy są raczej żyzne.
    Pozdrawiam,
    Łukasz Piekarz
  • Głos dla Życia
    13.02.2008
    13.02.2008
    Szanowni Państwo!
    Pracuję w Fundacji GŁOS DLA ŻYCIA. Jedną z form działalności fundacji jest wydawanie dwumiesięcznika GŁOS DLA ŻYCIA. I tu zaczynają się kłopoty! Jak pisać poszczególne wyrazy: Fundacja „Głos dla życia”, Głos dla Życia czy Głos Dla Życia? Fundacja czy fundacja? Dwumiesięcznik Głos dla Życia czy Głos Dla Życia?
    Dziękuję i pozdrawiam!
  • interferometr Fabry’ego-Perota
    13.02.2008
    13.02.2008
    Szanowni Państwo!
    Charles Fabry i Alfred Perot, mężczyźni, skonstruowali interferometr, który nazwano interferometrem Fabry’ego-Perota. Jednak mój kolega, który na ten temat pisał pracę dyplomową, używał formy Fabry-Perota. Za poparcie miał większość prowadzących zajęcia i niejedną publikację. Czy środowisko naukowe może narzucać „swoją” – niepoprawną – wersję pisowni?
    Z poważaniem
    Grzegorz Wielgoszewski
  • Makbetowski i Makbetowy
    13.02.2008
    13.02.2008
    Czy i jaka jest różnica między przymiotnikami utworzonymi od nazwisk albo imion, np. powinnam powiedzieć: Makbetowe czy Makbetowskie żądze?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Diwanija
    12.02.2008
    12.02.2008
    Jak odmienić poprawnie nazwę irackiego miasta Diwanija? Zaleca się, by rzeczowniki zakończone w mianowniku na -ja po samogłosce zapisywać w przypadkach zależnych z końcówką -i; np. alei. Jednak forma Diwanii wprowadzałaby w błąd co do sposobu wymawiania i formy podstawowej (która jest obcego pochodzenia). Czym kierować się w podobnych przypadkach?
  • Yorke
    12.02.2008
    12.02.2008
    Jak wymówić odmienione angielskie nazwisko Yorke (Yorke’a)? Ostatnio wśród znajomych wybuchła dyskusja, część twierdziła, że powinno być [jorka], część – [jorkeja].
  • Pająkówna i Pająkowa
    8.02.2008
    8.02.2008
    Szanowni Państwo,
    nie jestem pewna, jak będzie się odmieniało przez przypadki nazwisko Pająkówna. Czy na przykład w miejscowniku poprawna forma to Pająkównej, czy Pająkównie? Z góry dziękuję za pomoc.
    Z poważaniem
    MB
  • Tyber Tybr?
    7.02.2008
    7.02.2008
    Wg Słownika poprawnej polszczyzny PWN – Tyber (nie: Tybr). Wg https://www.google.com/search?hl=pl&tbo=p&tbm=bks&q=Tybr formy Tybr mogli używać (piszę mogli, a nie używali, bo to tylko interpretacja skąpych wycinków) m.in. Górnicki, Koźmian, Słowacki, Żeromski, Iwaszkiewicz, Miłosz, Krzyżanowski, Janion (przypomina to sytuację z odpowiedzi https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/zdejmij-czy-zdejm;1665.html). Tybr jest w Słowniku peryfraz, czyli wyrażeń omownych. Czy to może nobilitować (bądź rehabilitować) Tybr?

  • znaki diakrytyczne w nazwach obcych

    6.02.2008
    6.02.2008

    Słownik ortograficzny zaleca pisać Almodóvar, ale Peron, nie Perón; Kodály, ale Kalman, nie Kálmán. Z czego wynika ta nierówność w podejściu do diakrytyki? Dlaczego Bartoka z dawnych wydań zmieniono na Bartóka i Bartok znikł, skoro Kadarowi/Kádárowi „przysługuje” oboczność? Dlaczego znaki diakrytyczne znad a, e, i, u, y można usuwać tylko w przypadku języków słowiańskich (https://sjp.pwn.pl/zasady/71-Zapisywanie-slowianskich-nazw-wlasnych-zawierajacych-swoiste-znaki-lacinskie;629646.html), a nie ma odpowiedniej zasady dla niesłowiańskich? (czyżby „gwałt na oryginale” był lżejszy)?

  • szlachta dobrzyńska
    6.02.2008
    6.02.2008
    Czy jest jakaś różnica między przymiotnikami: dobrzyńska a dobrzyniecka? Chodzi o typ szlachty w Panu Tadeuszu.
  • przymiotnik od Olesno
    4.02.2008
    4.02.2008
    Dzień dobry!
    Proszę o odpowiedź na następujące pytanie: miasto Olesno, powiat oleski czy olesny? Powiat oleski jest raczej od miasta Olesko.
    Pozdrawiam
    P. Wieczorek
  • open access
    1.02.2008
    1.02.2008
    Szanowni Państwo!
    Czy Open Access zawsze i bezwzględnie piszemy wielkimi literami?
  • nazwisko Doktór
    30.01.2008
    30.01.2008
    Jak prawidłowo odmienić nazwisko Doktór w dopełniaczu? Dziękuję za odpowiedź!
    Joanna Rybińska
  • kraje Trzeciego Świata
    23.01.2008
    23.01.2008
    Ktoś mi powiedział, że określenia Kraje Trzeciego Świata używano wcześniej, teraz raczej się tego nie stosuje… Obecnie funkcjonuje określenie kraje rozwijające się. Proszę mi powiedzieć, czy tak jest w istocie i z czego to wynika…
    Serdecznie pozdrawiam
    Urszula Wruszczak
  • Yann Tiersen
    23.01.2008
    23.01.2008
    Chciałbym się dowiedzieć, jak odmienia się imię i nazwisko francuskiego muzyka Yanna Tiersena. Czy używa się apostrofów, jak to się pisze we wszystkich przypadkach?
    Dziękuję za pomoc.
  • odmiana nazw geograficznych
    17.01.2008
    17.01.2008
    Kto decyduje o odmianie nazw geograficznych? Czy należy odmieniać nazwę ontaryjskiego Hamilton, tak jak amerykańskiego Waszyngton? Czy Olimpiada 2010 roku będzie w Vancouverze, czy w Vancouver? W 1988 roku była w Calgary czy w Calgarach? Kanadyjska Polonia odmienia wiele lokalnych nazw geograficznych, bo operuje nimi często – czy to błąd? I co zrobić z ontaryjskim miastem London – w London czy w Londynie?
  • Kaszubia, Gościbia
    17.01.2008
    17.01.2008
    Witam!
    Chciałbym spytać o odmianę rzeczowników Kaszubia i Gościbia. To nazwy klubów sportowych, ale Gościbia to też nazwa rzeki przepływającej przez Sułkowice w Małopolsce. Frapuje mnie, jaka jest forma dopełniacza od obydwu rzeczowników.
  • kawiarnia Szkocka
    15.01.2008
    15.01.2008
    Szanowna Poradnio!
    Czy wyraz kawiarnia w nazwie Kawiarnia Szkocka powinno się pisać wielką czy też małą literą? Kłopot polega na tym, że trudno ustalić, czy wyraz kawiarnia jest nazwą gatunkową, czy też wchodzi w skład nazwy własnej.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    M.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego