nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Swół
    11.01.2008
    11.01.2008
    Witam,
    kolejne pytanie z serii „odmiana nazwisk”. Czy odmieniając nazwiska pochodzące od rzeczowników (np. wół => Swół), korzystamy z wzorca stosującego się do rzeczownika (np. Swołem, Swole itp.)? Jaka jest poprawna odmiana przez przypadki nazwiska Swół?
    Z góry dziękuję za odpowiedź
  • wyżyna Kolorado
    11.01.2008
    11.01.2008
    Piszemy Wyżyna Kolorado czy wyżyna Kolorado? Na stronach WWW Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych (KSNG) jest protokół z 2005, w którym ustala się pisownię dużą literą nazw pochodzących od nazw rzek. Ze SO PWN z 2006 wynika, że raczej należy pisać wyżyna Kolorado. Jakie jest znaczenie decyzji tej komisji? Poza pisownią Wyżyny Kolorado KSNG przyjęła wtedy też np. pisownię Morze Celebes, podczas gdy słowniki PWN niezmiennie zalecają pisownię pierwszego członu takich nazw małą literą.
  • nazwy mieszkańców
    9.01.2008
    9.01.2008
    Czy kobieta mieszkająca w Zakręcie jest zakręTANKĄ czy zakręCIANKĄ?
    Jak nazwać mieszkankę wsi Kot? Kotanka? Koczanka? Kotowianka? Czy w ogóle – tak jak w ostatniej formie (kotowianka) – możemy swobodnie dodawać cząstkę -owi-? I z mieszkanki Nart uczynić nartOWIankę?
    Czy jeżeli w końcówce jest dźwięk [k] lub [c], możemy wymieniać go na [cz]? Na przykład: Adamki – adamczanka, Nidzica – nidziczanka.
    A mieszkanka Wychódźca to wychódź(c)czanką czy wychódźcowianką?
  • Internetańczyk?
    3.01.2008
    3.01.2008
    Witam!
    Czy można zdefiniować pojęcie mieszkańca Internetu (tak jak zdefiniowano pojęcie użytkownika Internetu, jako internauty)? Jak należałoby nazwać mieszkańca Internetu (zakładając, że Internet to np. nazwa miasta czy państwa)? Czy wtedy mowa by była o Internetańczyku (przez analogię do Tybetańczyka)? Proszę o odpowiedź, nawet jeśli to jest pytanie z zakresu pytań abstrakcyjnych.
  • Steaua
    31.12.2007
    31.12.2007
    Jaką postać przyjmie rzeczownik Steaua w celowniku i wołaczu?
  • Hongkong
    31.12.2007
    31.12.2007
    Od zawsze największym miastem Turcji był dla mnie Stambuł, ale w jednym z haseł niniejszej poradni znalazłem informację, że Istambuł to rzadszy wariant tej nazwy. Rzadszy, choć nie w mediach, bo zauważyłem, że powszechnie już króluje właśnie Istambuł. Jak to jest jednak z Hongkongiem? Od kilku lat obserwuję tendencję do pisania Hong Kong – widać to zwłaszcza w telewizji przy różnego rodzaju podpisach do materiałów dziennikarskich. Czy zatem powinno się pisać Hong Kong?
  • pisownia nazwisk angielskich
    28.12.2007
    28.12.2007
    Witam!
    Jakie są zasady pisowni nazwisk angielskich? Gdzie można znaleźć szczegółowe informacje na ten temat?
    Dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam.
    I. Tarnowska
  • Husajn
    28.12.2007
    28.12.2007
    Mam pytanie związane z imieniem (a może powinnam napisać nazwiskiem) nieżyjącego już irackiego przywódcy. Na polskich stronach internetowych spotykamy zarówno Husajn, Hussain, Hussajn, jak i Hussein. Wiem, że ta pierwsza wersja zawędrowała do polszczyzny najwcześniej (wnuk Mahometa – Husajn), ale teraz wydaje się, że przeważają inne formy – którą wybrać?
    Dziękuję bardzo za odpowiedź.
  • o Stevie
    22.12.2007
    22.12.2007
    Szanowni Państwo! Jak właściwie powinniśmy pisać formę miejscownika imienia Steve? Przyznam, że o Stewie wygląda mi trochę dziwnie, a o Steve'ie budzi wątpliwości co do poprawności.
    Pozdrawiam i życzę Wesołych Świąt.
  • Przedecz
    20.12.2007
    20.12.2007
    Witam!
    Chciałbym się dowiedzieć, jak poprawnie odmieniać nazwę miasta Przedecz. Spotkałem się już z trzema różnymi wersjami: w Przedeczu, w Przedczu, w Przedeczy. Prosiłbym o pomoc w tej kwestii.
    Pozdrawiam
    AG
  • Jesse, Jessego
    18.12.2007
    18.12.2007
    Dzień dobry!
    Czy mogliby Państwo powiedzieć, jak należy pisać tytuł filmu obecnie wyświetlanego w kinach: Zabójstwo Jessego Jamesa przez tchórzliwego Roberta Forda? Wydaje mi się, że powinno być Jessego, ale gazety i magazyny filmowe piszą także Jesse’go i Jesse’ego, a żadna z wersji nie osiąga zdecydowanej przewagi.
    Z poważaniem,
    Andrzej Nowakowski
  • Becherovka
    17.12.2007
    17.12.2007
    Dlaczego w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wyraz beherovka jest zapisany przez h, skoro etymologicznie wywodzi się on od nazwiska lekarza Jana Bechera? Na butelkach z tym znanym czeskim likierem widnieje napis BECHEROVKA.
  • Eugéne Savitzkaya
    17.12.2007
    17.12.2007
    Szanowni Państwo!
    Jak odmienić imię i nazwisko w następującym zdaniu: „Eugéne Savitzkaya fascynuje dzieciństwo, a raczej pradzieciństwo”? Dodam, że Eugéne Savitzkaya jest mężczyzną, nazwisko zaś przejął najprawdopodobniej od matki (ojciec był Polakiem). Pierwszy raz spotykam się z mężczyzną o żeńskim nazwisku i nie potrafię sobie wyobrazić odmiany takiej osobliwości.
    Z poważaniem,
    Daga Gorczyńska
  • Marcyś
    17.12.2007
    17.12.2007
    Witam, Panie Profesorze!
    Mam pytanie związane z zdrobnieniami mojego imienia, tj. Marcin. Ostatnio spotkałem się ze zdrobnieniem Marcyś, niemniej zawsze uważałem, że to zdrobnienie pochodzi od Marty, bądź Marcela. Przeglądając strony internetowe, dochodzę coraz bardziej do wniosku, że jest to zdrobnienie związane ze wszystkimi imionami ku czci boga wojny Marsa. Czy faktycznie jest tak?
  • Stonesi i Stonsi
    17.12.2007
    17.12.2007
    Słownik M. Czeszewskiego (nie dysponuję wydaniem PWN, mam tylko wcześniejsze, pilskie) podaje dwa warianty potoczne nazwy The Rolling Stones: Stonesi a. Stonsi. Proszę o parę słów nt. poprawności tego drugiego. W Internecie jest rzadszy, ale się pojawia (jeśli szukać bez Rolling, przewaga Stonesów nad Stonsami nie jest już tak dobitna); nie uwzględniono go w słowniku ortograficznym PWN, który podaje jedynie wariant Stonesi, ale pojawił się w Czeszewskim. Jak więc traktować Stonsów?
  • Mołdawia
    10.12.2007
    10.12.2007
    Szanowni Państwo,
    przepraszam, ale nie mam dostępu do najnowszych źródeł, a stare podają różną informację. Mam wątpliwości co do poprawnej formy na określenie państwa mołdawskiego. Czy nie jest tak, że oficjalna nazwa to: Republika Mołdowy (a może Republika Mołdawii), natomiast potocznie powinno się używać formy: Mołdawia (czy Mołdowa)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • do Pirla z Cannavarem

    4.12.2007
    4.12.2007

    Zgodnie z https://sjp.pwn.pl/zasady/257-68-3-Nazwiska-zakonczone-na-o;629634.html powinno się odmieniać nazwiska włoskich piłkarzy: do Pirla z Cannavarem, do Cannavara z Pirlem. Takie odmienione formy widzi się jednak i słyszy bardzo rzadko. Mam wrażenie, że ta reguła nie wytrzymała próby czasu i sportowych komentatorów. Czy to powód, by ją rozszerzyć, np. w przyszłych wydaniach słowników?

    A co z zakończonymi na -o nazwiskami hiszpańskimi i portugalskimi, bo to języki, które pominięto w https://sjp.pwn.pl/zasady/257-68-3-Nazwiska-zakonczone-na-o;629634.html

  • Engela czy Engla?
    4.12.2007
    4.12.2007
    Nazwiska niemieckie Haendel i Hegel, a także czeskie Mendel w dopełniaczu odmieniają się Haendla, Hegla i Mendla.
    Wiele wyrazów odmienia się podobnie, na przykład kogel – kogla, handel – handlu czy singel – singla.
    Czy odmiana nazwiska Engel – Engela jest rzeczywiście poprawna? A może powinno być Engla, tak jak mówi się na Śląsku?
  • Trójkąt Weimarski
    4.12.2007
    4.12.2007
    Chciałem zapytać, jak powinniśmy pisać: trójkąt weimarski czy Trójkąt Weimarski? Dziękuję za odpowiedź.
  • nazwy istot mitologicznych
    4.12.2007
    4.12.2007
    WSO PWN podaje jako mitologiczne „niejednostkowe nazwy”: charyty, gracje, erynie, hory, nereidy – oraz np. Nemezis (jedną z trzech erynii), Ejrene (jedną z trzech hor), nereidę Echo. Dlaczego jednak zanotowano dużą literą hasła: Mojra, Parka, Danaida, Plejady, Hesperydy, Atlantydy? Przecież to nie imiona własne… Każda z tych 3 mojr, 3 parek, 7 plejad, 3-7 hesperyd i ok. 20 atlantyd ma własne imię, np. mojra Atropos, plejada Alkione (imiona 50 danaid nie są znane).
    Pozdrawiam,
    Michał Gniazdowski
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego