nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • nazwy istot mitologicznych
    4.12.2007
    4.12.2007
    WSO PWN podaje jako mitologiczne „niejednostkowe nazwy”: charyty, gracje, erynie, hory, nereidy – oraz np. Nemezis (jedną z trzech erynii), Ejrene (jedną z trzech hor), nereidę Echo. Dlaczego jednak zanotowano dużą literą hasła: Mojra, Parka, Danaida, Plejady, Hesperydy, Atlantydy? Przecież to nie imiona własne… Każda z tych 3 mojr, 3 parek, 7 plejad, 3-7 hesperyd i ok. 20 atlantyd ma własne imię, np. mojra Atropos, plejada Alkione (imiona 50 danaid nie są znane).
    Pozdrawiam,
    Michał Gniazdowski
  • ul. gen. Stefana Grota-Roweckiego
    4.12.2007
    4.12.2007
    Dzień dobry!
    Który z zapisów nazwy ulicy jest poprawny? – ul. gen. Stefana „Grota” Roweckiego czy ul. gen. Stefana Grota-Roweckiego? Dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam,
    Małgorzata
  • Creutzfeldt
    4.12.2007
    4.12.2007
    WSO dla nazwiska Creutzfeldt podaje Ms. Creutzfeldzie. Zgodnie z odpowiedzią Pana Grzeni (http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=2953) powinno być Creutzfeldcie, ale wydaje mi się, że ten pierwszy zapis lepiej oddaje wymowę przez [dź]. Czy jest to błąd w WSO (dla wszystkich innych słów na -dt podaje on zakończenie -dcie, np. Neustadt, Neustadcie)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam,
    Jakub Szymczak

  • Kassim i Mardżana

    4.12.2007
    4.12.2007

    Do odpowiedzi https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/odmiana-obcych-imion;8655.html warto dorzucić drugi – obok Robin Hooda – przykład: Ali Babę (https://sjp.pwn.pl/wso/szukaj/baba). Wspominam o tym przy okazji, bo chciałem zapytać o pisownię imion innych postaci z tej baśni, a mianowicie brata Alego – Kasima / Kassima / Cassima oraz służącej o imieniu Morgiana / Mardżana.

  • problemy z pisownią
    28.11.2007
    28.11.2007
    Szanowni Eksperci,
    czy prawidłowy jest zapis: Vincenta van Gogha, Claude’a Moneta, Charles’a Perraulta? Dlaczego w tym ostatnim imieniu stosuje się apostrof?
    Jeszcze jedno: w odpowiedzi udzielonej przez Poradnię w dn. 8.11.2007 przeczytałam, że Słownik skrótów i skrótowców J. Podrackiego podaje pisownię s.c., jako skrót od spółki cywilnej, w Wielkim słowniku ortograficznym PWN podana jest natomiast forma SC. Proszę o wyjaśnienie.
    Z góry dziękuję
    Pozdrawiam serdecznie,
    Joanna Karbowiak
  • Banaczek
    28.11.2007
    28.11.2007
    Przed laty polska telewizja nadawała serial o detektywie polskiego pochodzenia, który w oryginale nosił nazwisko Banacek, a w polskiej wersji językowej… i tu jest problem. Pamięć podpowiada, że Banaczek. Jest o tym wzmianka na stronie Filmweb.pl, ale tylko jako wzmianka właśnie, sam film figuruje zaś pod tytułem nie zmienionym w stosunku do oryginału. Jak zatem pisać o tej postaci? Czy pisownia przez cz jest ortograficznie uprawniona?
  • nieodmienność nazwisk
    28.11.2007
    28.11.2007
    Witam Pana Profesora.
    Piszę z takim pytaniem, będącym dla mnie trochę zagadką. Jak odmienić włoskie imiona i nazwiska: Fabio Capello, Francesco Coco i portugalskie Luis Figo? Czy wystarczy odmienić imię np. Fabia Capello, Francesca Coco, czy muszę koniecznie odmieniać to z nazwiskiem Fabia Capella, Francesca Coca?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • Donia Agata czy Pani Agata?
    27.11.2007
    27.11.2007
    Szanowni Eksperci.
    Nurtuje mnie pewna kwestia. Znajoma forumowiczka posługuje się pseudonimem Donia Agata – czy dopełniacz, celownik i miejscownik powinny mieć formę Donii, czy Doni (tak jak Bronia – Broni)? Natomiast zakładając, że słowo doña istniałoby w formie spolszczonej donia (nie znalazłem jej w dostępnych mi słownikach), jak powinny brzmieć wymienione przypadki: doni czy donii (tak jak fonia – fonii)?
  • Metallica
    22.11.2007
    22.11.2007
    Dzień dobry.
    Interesuje mnie, jak należy poprawnie odmieniać nazwę zespołu Metallica w dopełniaczu liczby pojedynczej? Czy może Metalliki, czy inaczej ?
    Dziękuję.
  • odmiana obcych imion
    13.11.2007
    13.11.2007
    Proszę o wyjaśnienie dwóch spraw związanych z odmianą obcych imion:
    1) Dlaczego tolerowane jest przez językoznawców nieodmienianie niektórych obcych imion, pomimo że zasada zaleca odmianę tam, gdzie tylko jest to możliwe? A z pewnością jest możliwe w przypadku np. Nata Kinga Cole‘a czy Robina Hooda; uzus uzusem, frekwencja swoją drogą, ale zasady powinny być stosowane. Czy nie?
    2) Jak odmieniać przez przypadki imię pani Carey, słynnej piosenkarki? Brzmi ono: Mariah (fonetycznie [meraja]).
  • zapis tytułów projektów artystycznych
    13.11.2007
    13.11.2007
    Witam!
    Jakie są zasady zapisu (np. w drukach informacyjnych) tytułów projektów artystycznych nieopartych na wydanych w formie książkowej dramatach?
  • Chabienski czy Chabieński?
    5.11.2007
    5.11.2007
    Dzień dobry,
    moje pytanie dotyczy prawidłowej transkrypcji i spolszczenia rosyjskiego nazwiska Хабенский. Po przewertowaniu słowników wydaje mi się, że właściwy zapis to Chabienski, choć intuicja i ucho podpowiada mi, że może lepsza byłaby wersja Chabieński. Rozumiem, że normy dotyczące transkrypcji nie są bardzo rygorystyczne, ale chciałabym poznać Państwa zdanie.
    Z poważaniem,
    Ewa Szymczak
  • Danfoss
    5.11.2007
    5.11.2007
    Witam!
    Jaka jest prawidłowa wersja dopełniacza słowa Danfoss (firma, w której pracuję): Danfossa czy Danfossu?
    Pozdrawiam
    GM
  • eryzjański czy eryzyjski?
    30.10.2007
    30.10.2007
    Witam, chciałbym się zapytać o przymiotnik od imienia greckiej bogini Eris. Eryzjański, eryzyjski czy może jeszcze inaczej?
    Osobiście wydaje mi się, że pierwsza forma jest poprawna, jednakże tą ostatnią upowszechniło najpopularniejsze tłumaczenie Principii Discordii (która opowiada o kulcie Eris) i tejże formy używa większość znanych mi ludzi, broniąc się brzmieniem.
  • w Lubinie czy w Lubiniu?
    30.10.2007
    30.10.2007
    Witam serdecznie. Gdy osoba mieszka w mieście Lubin (koło Polkowic), mówimy, że mieszka w Lubinie czy w Lubiniu? Słownik podaje pierwszą wersję, jednak wydaje mi się, że druga jest również prawidłowa.
    Z góry dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam.

  • nazwy geograficzne

    29.10.2007
    29.10.2007

    Z https://encyklopedia.pwn.pl/:

    1. Madryt, Madrid; Kronsztad, Kronsztadt; Wiedeń, Wien – te drugie warianty nie są używane w polskim (zwłaszcza to a z kropką); ale:

    2. Petersburg, Sankt Petersburg; Krzemieniec, Kremenaros, słowac. Kremenec, ukr. Kremeneć; Segedyn, Szeged – tu drugi wariant to nazwa używana w polskim;

    3. Ignalino, Ignalina – ten przypadek nie wiem, jak potraktować; Wikipedia foruje to, co w PWN jest na drugiej, o niejasnym statusie pozycji. Proszę o objaśnienie.

  • odmiana imion i nazwisk obcych

    29.10.2007
    29.10.2007

    Zastanawiała mnie ostatnio odmiana imion i nazwisk zagranicznych pisarzy: Tasha Aw (Awa?), Kobego Abego, Enrique Vili-Matasa (jak chce Literatura na Świecie), Antonia Gómeza Rufo, Artura Pereza-Revertego, Juana Joségo Millása, Rodriga Fresána, Fatosa Kongoli i Santiaga Roncagliolo (wbrew woli wydawcy). Czy dobrze sobie radzę – w dopełniaczu?

  • Busse
    19.10.2007
    19.10.2007
    Jak odmienić niemieckie nazwisko Busse? W jakich sytuacjach może pozostać nieodmienione? Np. czy poprawne jest zdanie: „Busse jadali z Polakami” (chodzi o rodzinę czyli l.mn.)?
    Dziękuję i pozdrawiam
    MS
  • Opacz
    12.10.2007
    12.10.2007
    Jak poprawnie odmieniać nazwę miejscowości Opacz? Mieszkam w Opaczy czy w Opaczu?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • odmiana dwuczłonowych nazwisk hiszpańskich
    9.10.2007
    9.10.2007
    Dzień dobry,
    chciałabym zapytać o zasady odmiany dwuczłonowych nazwisk hiszpańskich. Czy odmieniają się oba człony (np. Ortegi y Gasseta – Wielki słownik ortograficzny PWN), czy tylko pierwszy (np. de Goi y Lucientes – Wielki słownik ortograficzny PWN), czy może drugi (np. M. Hidalgo y Costilli – Encyklopedia powszechna PWN, hasło VICTORIA GUADELUPE)?
    Pozdrawiam serdecznie
    Anna
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego