składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • wybrać – kim lub na kogo?
    6.11.2002
    6.11.2002
    Witam,
    Nardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy poprawnie jest napisane następujące zdanie: „W wyniku głosowania Starostą wybrano Pana Jana Nowaka”. Czy należało napisać, że „…na Starostę wybrano Pana Jana Nowaka”?
  • łaskiś pełna
    5.11.2002
    5.11.2002
    Czy w modlitwie Zdrowaś Mario można powiedzieć łaskiś pełna? Skąd wzięło się to na końcu?
    Czy poprawnie powiedzieć Chwała Ojcu (…) jak była…, czy może jak było?
    Pozdrawiam
    Leszek
  • szyk wyrazów
    4.11.2002
    4.11.2002
    Ostatnimi czasy drażnią mnie konstrukcje, których przykłady podaję niżej. Podobne bardzo często słychać w mediach i można znaleźć w prasie. Czy to tylko moje przewrażliwienie, czy też we wszystkich tych zdaniach szyk powinien być zdecydowanie inny?
    • X zginął w zorganizowanej przez Rosjan zasadzce.
    • Jutro rano moskiewskiego czasu zaczną zabijać zakładników.
    • To teraz jedyne miejsce, w którym mogą występować musicalowi artyści.
    • Nowe przepisy umożliwiły powstanie rodzinnych wytwórni.
    • Tym zadaniom nie podoła człowiek, dla którego najważniejsza jest polityczna kariera.
    • Adresy komisji wyborczych można znaleźć na obwieszczeniach porozwieszanych w publicznych miejscach.
    • Pisma poświęcone broni nie mają nic do zarzucenia karabinom czy pistoletom amerykańskiej produkcji.
    • W moim przekonaniu nastąpiła nadinterpretacja tekstu rozszerzająca nieprawnie pojęcie estetyczne na ideologię polityczną totalitarnego państwa.
    • Przedstawiamy skuteczne lekarstwa na codzienne dolegliwości biurowych aplikacji.
    • Unijne standardy (tytuł artykułu)
    • Wybierz firmę X, która zabezpieczy twoją finansową przyszłość.
    • 10 weekendowych wyjazdów (wygrane w konkursie)

    Pozdrawiam! :-))
  • życzyć sobie
    4.11.2002
    4.11.2002
    Witam,
    Mam następujący problem: chciałam użyć w zdaniu wyrażenie takie uwagi, mianowicie: „Czy życzysz sobie z mojej strony…?”. No właśnie: TAKICH UWAG czy też TAKIE UWAGI???
    Z góry dziękuję za pomoc.
  • chrupki i frytki
    31.10.2002
    31.10.2002
    Szanowni Państwo,
    Dręczy mnie problem chrupek. Proszę mi powiedzieć, jak brzmi l.poj., M.: chrupek czy chrupka? A może chrupki występują tylko w liczbie mnogiej w obu rodzajach? Kiedyś podobny problem był z frytkami, które występowały jeszcze w słowniku Doroszewskiego tylko w l. mn. obu rodzajów; teraz w słowniku Markowskiego frytki występują w obu rodzajach w liczbie pojedynczej. Może z chrupkami jest podobnie?
    Dziękuję.
  • niemożliwym jest…
    31.10.2002
    31.10.2002
    Dzień dobry,
    Nigdy nie miałam problemów z gramatyką i ortografią polską, lecz nigdy też nie byłam zmuszona do użycia następującego wyrazu: niemożliwym w wyrażeniu niemożliwym jest uczestniczenie w…. Przypuszczam, że poprawna ortografia to niemożliwym pisane razem, ale chciałabym się upewnić, ponieważ ślubne zaproszenie z błędem ortograficznym to byłaby jednak niesamowita porażka.
    Z góry bardzo serdecznie dziękuję za szybką odpowiedź.
    Serdecznie pozdrawiam cały zespół.
    D. Drelicharz
  • dystans – do czy wobec?
    31.10.2002
    31.10.2002
    Kiedy powinno się mówić dystans do czegoś, a kiedy należałoby powiedzieć dystans wobec czegoś? Nowy słownik poprawnej polszczyzny wprowadza tu rozróżnienie, ale przyznaję, nie do końca jest ono dla mnie czytelne.
  • nie, które zmienia przypadek
    31.10.2002
    31.10.2002
    Witam,
    Chciałabym zapytać, z jakim przypadkiem łączy się czasownik okradać – z biernikiem czy z dopełniaczem? Kwestia sporna powstała po zastosowaniu wyrażenia nie okradajcie groby – wg mnie błędnego, ale wg polonistki jest to forma poprawna, ponieważ okradać łączy się z biernikiem. Jak jest w rzeczywistosci?
    Dziękuję z góry za odpowiedź
    Anna Hoszcz
  • wybory
    31.10.2002
    31.10.2002
    Interesuje mnie, czy poprawne jest wyrażenie pójść DO wyborów, czy może pójść NA wybory.
  • pod telefonem
    30.10.2002
    30.10.2002
    Witam. Czy poprawne jest zdanie: „O więcej informacji można spytać POD TELEFONEM…”? Słyszę to ostatnio w reklamie szkoleń prowadzonych przez PR, które prowadzą m.in. znawcy języka polskiego.
    Pozdrawiam.
    Ewa Ślaska
  • Renault i Peugeot
    30.10.2002
    30.10.2002
    Witam serdecznie.
    Chciałbym się dowiedzieć, jak powinno się uzgadniać przymiotnik nowy z markami samochodów francuskich Renault i Peugeot. Słowem, która forma jest poprawna: „Sprawdź, czy wygrałeś nowego Renault Megane” czy też „Sprawdź, czy wygrałeś nowe Renaul Megane”? Sądzę, że obie formy są dopuszczalne z przewagą dla formy drugiej. Bardzo proszę o wyjaśnienie wątpliwości.
    Pozdrawiam
    Przemek
  • nazwy restauracji itp.
    25.10.2002
    25.10.2002
    Jeśli restauracja nazywa się U Szkota lub Pod kucykiem, to mówi się: Spotkamy się u Szkota, Byliśmy pod kucykiem. Jak to zapisać – chodzi mi o to, że przyimek rozpoczynający nazwę własną (i pisany wielką literą!) równocześnie ma pełnić rolę zwykłego przyimka w zdaniu. Można obejść problem pisząc: Byliśmy w restauracji „U Szkota” – ale może np. zdanie napisane ma być przytoczeniem czyjejś wypowiedzi (a ten ktoś nie użył słowa restauracji), albo z innych względów (ot, choćby rytm wiersza) chce się uniknąć tego naddatku.
    Do tego dochodzi kwestia cudzysłowu, który pewnie też można pominąć, ale którego stosowanie w przypadku zwykłych nazw typu Parkowa czy Różowy Słoń nie prowadzi do żadnych rozterek. A w przypadku zdania Byliśmy-U-Szkota nie wiadomo, czy otworzyć cudzysłów przed U/u, czy też dopiero przed Szkota.
  • którzyście
    24.10.2002
    24.10.2002
    Czy poprawny jest wyraz którzyście w zdaniu: „Witam wszystkich Państwa, którzyście przybyli na spotkanie”.
  • przyjazny
    24.10.2002
    24.10.2002
    Moje pytanie dotyczy konstrukcji z przymiotnikiem przyjazny. Ostatnio słyszę często przyjazny dla, np. miasto przyjazne dla mieszkańców. Ja powiedziałabym raczej miasto przyjane mieszkańcom. Jaka jest prawidłowa składnia?
  • miasto i gmina
    21.10.2002
    21.10.2002
    Dzień dobry!
    Moje pytanie dotyczy związku frazeologicznego: Prezydent Miasta Będzin czy Będzina, Burmistrz Miasta Czeladź czy Czeladzi, Wójt Gminy Psary czy Psar – okoliczne urzędy różnie traktują ten związek wyrazów – jako związek rządu lub zgody. Również poloniści udzielają różnych odpowiedzi. Państwa odpowiedź pozwoli ujednolicić formę pism urzędowych i nie tylko. Z góry dziękuję.
    Darek
  • udowodnicie państwo
    21.10.2002
    21.10.2002
    Dlaczego nie można powiedzieć: „Uczestnicząc w nich [wyborach], udowodnicie Państwo…”, tylko „…udowodnią Państwo…”? Nie mogę znaleźć reguły.
  • słownie czy cyframi?

    16.10.2002
    16.10.2002

    Czy istnieje jakaś zasada dotycząca sposobu zapisu liczebników, rozstrzygająca, kiedy należy zapisać je słownie, kiedy zaś cyframi?

  • po tym, jak
    8.10.2002
    8.10.2002
    Czy poprawne są konstrukcje typu po tym jak? Na przykład: „Po tym jak dowiedział się o jej zdradzie, popadł w melancholię”. (Może to nie najlepszy przykład, bo w tym zdaniu łatwo byłoby uniknąć tego dziwacznego zwrotu bez szkody dla treści, ale niekiedy trudno jest znaleźć inną wersję). Jeśli to jest dobrze, to czy przed „jakiem” należy postawić przecinek?
  • obejść
    7.10.2002
    7.10.2002
    Jak utworzyć stronę bierną zdania: obejść kamień, drzewo, dom itp.? „Kamień został…”?
  • Co tam pisze w gazecie?
    3.10.2002
    3.10.2002
    Powszechnie wiadomą jest prawidłowość zwrotu: jest napisane. Coraz częściej jednak słyszy się zwrot pisze. Czy jest to zwrot poprawny?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego