nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • linia Maginota czy Linia Maginota?
    5.07.2006
    5.07.2006
    Szanowni Państwo,
    dlaczego słowniki podają pisownię Linia Maginota, Linia Hindenburga, ale linia Zygfryda, skoro wszędzie chodzi o system umocnień?
    Poza tym chciałem zapytać o pisownię Księgi rekordów Guinessa (czy tak?) i rankingów (tzn. czy można je uznać za tytuły), np. Ranking szkół wyższych 2006.
    Bardzo dziękuję i pozdrawiam
  • nazwiska obce na -o
    5.07.2006
    5.07.2006
    Komentatorzy mundialu nie odmieniają nazwisk kończących się na -o – włoskich (Gattuso), portugalskich (Figo, Tiago, Ronaldo), hiszpańskich (Cambiasso, Mascherano, Salgado), a także imienia Rio (piłkarz angielski Rio Ferdinand). Słownik ortograficzny ogólnie pisze jedynie o Włochach, Hiszpana Picassa odmienia, a Portugalczyka Vasco (w haśle V. da Gama) – nie. Czy i jak odmieniać wspomniane nazwiska?
  • aglomeracja górnośląska
    5.07.2006
    5.07.2006
    Czy aglomeracja górnośląska piszemy małymi, czy wielkimi literami (Aglomeracja Górnośląska)? Czy nazwa ta ma status nazwy własnej (tak jak np. Trójmiasto)?
    Jak sytuacja wygląda w przypadku innych aglomeracji? Kiedy nazwa aglomeracja górnośląska mogłaby być traktowana jak nazwa własna?
    Dziękuję
  • Steaua
    3.07.2006
    3.07.2006
    Jak się wymawia i odmienia nazwę bukareszteńskiego klubu Steaua?
  • Huberath i Villentretenmerth
    3.07.2006
    3.07.2006
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie brzmi: jak odmieniać nazwisko – a właściwie pseudonim – pisarza Marka S. Huberatha? Chodzi mi głównie o formę miejscownika: Huberathu, Huberacie czy jeszcze inaczej? Analogiczny problem mam ze złotym smokiem Villentretenmerthem (z opowiadania Granica możliwości Andrzeja Sapkowskiego).
    Pozdrawiam
  • Kacha
    3.07.2006
    3.07.2006
    Dzień dobry!
    Bardzo ciekawi mnie odmiana dość popularnego imienia jakim jest Katarzyna. Zastanawiam się, czy powinno być Kacha, czy może Kaha. Myślę, że raczej przez samo h, ponieważ imię Katarzyna wywodzi się z greckiego przymiotnika katharos.
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku,
    Mateusz Adamczyk
  • przydomki podhalańskie
    28.06.2006
    28.06.2006
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy przydomków podhalańskich. Mianowicie, czy w nazwiskach typu Gąsienica Byrcyn, Karpiel Bułecka, Trebunia Tutka piszemy łącznik (jak w nazwiskach dwuczłonowych), czy też go pomijamy? Lokalny zwyczaj zapisu łącznik pomija. Czy pisownią tego typu nazwisk rządzi jakś inna zasada?
  • Savoy
    28.06.2006
    28.06.2006
    Szanowni Państwo,
    proszę o wyjaśnienie jak odmieniać nazwę klubu Savoy.
    Pozdrawiam
  • Frankie i Luke
    28.06.2006
    28.06.2006
    Według jakich wzorów należy odmieniać imiona Frankie oraz Luke? Według Nowego słownika ortograficznego PWN w imionach, w których końcowa część imienia ma wymowę różną od pisowni, końcówkę fleksyjną oddziela się od zasadniczej części imienia apostrofem. Czy powinno być zatem Frankie’ego, Frankie’emu? Może jednak bez apostrofu – Frankiego, Frankiemu, Frankiem?
    Mam również problem z zapisem imienia Luke w narzędniku. Z apostrofem czy bez?
    Z góry dziękuję za pomoc i pozdrawiam.
    Piotr
  • skróty w nazwach własnych
    22.06.2006
    22.06.2006
    Dzień dobry!
    Moje pytanie dotyczy pisowni skrótów. Wiem, że ul. Świętego Pawła, to ul. św. Pawła, kościół pw. Świętego Pawła to kościół pw. św. Pawła itp. Co jednak, kiedy chcę zapisać Nizina Mazowiecka – Niz. czy niz. Mazowiecka; Zatoka Pucka – Zat. czy zat. Pucka? Pisownia skrótów jest konieczna ze względu na ograniczone rozmiary tabel.
  • Java
    22.06.2006
    22.06.2006
    Szanowna Redakcjo! Czy w zdaniu „Nie znam środowiska Java” wyraz Java jest poprawnie odmieniony, czy raczej powinno użyć się formy Javy? Java jest w zasadzie nazwą języka programowania, a nie środowiska programistycznego, zatem całe to zdanie jest nieścisłe. Dla osób z branży informatycznej środowisko Javy ma sens, jednak użycie takiego znaczenia wymagałoby sprecyzowania, o jakie środowisko chodzi.
  • Sephora
    21.06.2006
    21.06.2006
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak należy wymawiać nazwę Sephora (jest to nazwa drogerii i marka kosmetyków).
    Pozdrawiam
    H. Piórkowska
  • Arendt
    20.06.2006
    20.06.2006
    Proszę o rozwianie wątpliwości związanych z odmianą mojego nazwiska. Przyjmuje ono pisownię Arendt, a wymowę [arent]. Czy nazwisko to należy odmieniać (Arendta, Arendtowi itd.), czy też nie? W przypadku występowania zbitki dt wewnątrz słowa przestaje istnieć tak wyraźne językowe uzasadnienie dla nietypowej wymowy i z [arenta] staję się [arendtem].
    Chciałbym uniknąć śmieszności podobnej do tej, którą wywołał pewien minister, zalecając odmianę swojego nazwiska niezgodną z normami.
    KA
  • Nedvěd
    20.06.2006
    20.06.2006
    Czy miejscownik czeskiego nazwiska Nedvěd to Nedvědziu? Wśród innych podobnie się kończących – Mohammed, Alfred, Mordred, Oersted – nie znalazłem przykładu na -edziu, wszystkie mają zakończenie -edzie.
  • Neville, Neuville
    20.06.2006
    20.06.2006
    Jak prawidłowo wymawia się nazwisko niemieckiego piłkarza, które pisze się Neuville, oraz angielskiego – pisane Neville? Komentatorzy wymawiają je jednakowo jako [newil], czasem z akcentem na pierwszą, a czasem na drugą sylabę. Sprawę dodatkowo komplikuje fakt, że pierwszy z nich urodził się w wielojęzycznej Szwajcarii.
  • Tobago
    19.06.2006
    19.06.2006
    Przy okazji mundialu znalazłem w Internecie słowo Tobagończyk jako określenie mieszkańca wyspy Tobago. Czy jest ono poprawnie utworzone?
    I – nie wychodząc poza mundial – spytam jeszcze o formę orzeczenia: „Trynidad i Tobago zremisowały ze Szwecją, a Serbia i Czarnogóra przegrały z Holandią”? Brzmi to logicznie, ale zupełnie jakby to były cztery różne reprezentacje. Z Niemcami jest jednak znacznie bardziej jednoznacznie.
  • Happysad
    19.06.2006
    19.06.2006
    1. „Traktuję to co nieco opacznie” – śpiewa happysad. Czy to błąd? 2. W Wikipedii wyczytałem, że pisanie Happysad od dużej litery jest „nieprawidłowe”. Rozumiem, że zespół chce być oryginalny, ale czy honorować taką fanaberię, czy pisać jednak jego nazwę dużą literą?
  • imperia
    19.06.2006
    19.06.2006
    Dzień dobry. Jak należy zapisywać nazwy imperiów: Imperium Rzymskie, Imperium Brytyjskie czy też od małej litery? W portalowym NSPP jest Imperium Rzymskie, w SJP imperium rzymskie, brytyjskie, w SO z kolei Imperium Romanum (R/rzymskiego brak), Imperium Rosyjskie. Nie jestem w stanie wychwycić reguły.
  • chicagowski
    19.06.2006
    19.06.2006
    Witam!
    Czy przymiotnik chicagoski jest dziś poprawny? Notuje go pod „Chicago” (i tylko ten przymiotnik) Słownik poprawnej polszczyzny Doroszewskiego. Współczesne słowniki podają (chyba) już tylko chicagowski (czikagowski). Czy literka w pojawiła się tutaj zgodnie z jakąś regułą?
    Pozdrawiam.
  • monarchia austro-węgierska
    19.06.2006
    19.06.2006
    Jaka jest prawidłowa pisownia nazwy monarchia austro-węgierska? Wielkimi literami, jak spotyka się w różnych źródłach, czy małymi, jak np. podaje Nowy słownik ortograficzny PWN z roku 1999 (hasło „austro-węgierski”)? Ufam Nowemu słownikowi…, proszę jednak o wyjaśnienie, dlaczego małymi.
    Dziękuję i pozdrawiam – Wawrzyniec Milewski
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego