nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • malborczyk, malborczanin
    1.12.2006
    1.12.2006
    1) Według większości źródeł mieszkaniec Malborka to malborczyk. Słownik poprawnej polszczyzny Jana Grzeni z roku 2005 notuje jednak wyłącznie słowo malborczanin. Czy można ten wyraz uznać za rzadszy wariant (analogicznie do Kluczbork – kluczborczanin, Frombork – fromborczanin itp.)?
    2) Mieszkaniec Stambułu to stambulczyk (SPP Jana Grzeni z roku 2004) czy stambułczyk (SPP 2005)?
  • przymiotniki od nazw osób
    1.12.2006
    1.12.2006
    Chciałam prosić o rozstrzygnięcie pisowni przymiotników: pisma platońskie / Platońskie, jaskinia platońska / Platońska, platoński / Platoński model dialogu, kantowska / Kantowska etyka powinności, filozofia heideggerowska / Heideggerowska. Przeczytałam uważnie odpowiedzi udzielone w poradni, ale w dalszym ciągu nie wiem, czy np. ontologię arystotelesowską można pisać z dużej litery, czy mam ją traktować analogicznie do pojęcia geometria riemannowska.
    Dziękuję bardzo za odpowiedź,
    Ania P.
  • miasto nad rzeką Ural
    1.12.2006
    1.12.2006
    Jest w Kazachstanie miasto Орал nad rzeką Урал. Jak należy pisać jego nazwę? Transkrypcja z języka rosyjskiego (jednego z dwóch urzędowych w Kazachstanie) nakazywałaby Orał, tak też podaje Popularny atlas świata PPWK. Podobieństwo do Урал – Ural jest jednak bardzo sugestywne, i można się spotkać również z pisownią Oral. Której formie dać pierwszeństwo i czy „ta gorsza” jest dopuszczalna jako oboczna?
  • jednak Brunhilda!
    1.12.2006
    1.12.2006
    Witam, chciałabym zapytać o ortografię imienia Brunhilda. Wprawdzie Słownik ortograficzny PWN podaje tylko wersję z H, ale znalazłam w Internecie pewne poszlaki wskazujące na to, że Polacy to imię spolszczyli i dopuszczalna jest również wersja z CH – Brunchilda.
    Pozdrawiam!
  • Azja Południowo-Wschodnia
    24.11.2006
    24.11.2006
    Jak się pisze Azja Południowo(-)Wschodnia: czy z dywizem i małymi literami, czy może małymi literami bez dywizu? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Strzelce jak Kielce?
    20.11.2006
    20.11.2006
    Witam,
    mam wątpliwość dotyczącą dopełniacza od nazwy miejscowości Strzelce Opolskie. Czy należy ją odmieniać tak jak Kielce? Do Strzelc, Strzelec, Strzelców?
    Pozdrawiam,
    Anna Oszmiańska
  • czeskie nazwy miejscowe
    15.11.2006
    15.11.2006
    Dzień dobry,
    zwracam się do Państwa z następującym problemem – tłumaczę tekst z języka czeskiego i nie wiem, jak przetłumaczyć nazwy miast, np. Hostašovice, Straník, Nový Jičín, Šenov, Kunín. W tekście polskim zachować oryginalną pisownię z wszystkimi haczykami i długościami czy też skasować wszystkie „daszki” i „kreseczki” (Hostasovice, Stranik, Novy Jicin), czy też napisać to „po polsku” – Hostaszowice, Stranik, Nowy Jiczyn?
    Dziękuję
    Iza Żur
  • Celinowski czy Celine’owski?
    15.11.2006
    15.11.2006
    Szanowni Państwo,
    jak powinienem pisać przymiotnik od nazwiska Celine? Wymawia się [selinowski], ale taki zapis jednak wyglądałby dziwnie. Stosuję formę celinowski, czy to poprawne rozwiązanie? Najłatwiej by było unikać tej formy, ale niestety się nie da w tym przypadku.
    Z wyrazami szacunku
  • sosnowiczanin czy sosnowczanin?
    13.11.2006
    13.11.2006
    Mieszkaniec Sosnowca to według Wielkiego słownika ortograficznego PWN sosnowiczanin. Logiczniej byłoby sosnowczanin – jak z tegoż słownika ostrowczanin – i tę drugą wersję podaje Słownik nazw własnych pana Grzeni, i dalej: żarnowczanin, szydłowczanin, wągrowczanin. Czy wobec tego wersję ze wspomnianego słownika ortograficznego (wyd. pomarańczowe, 2003) należy traktować jako błąd, czy też sprawa jest bardziej złożona (np. jakiś lokalny uzus)?
  • Théodore Géricault
    13.11.2006
    13.11.2006
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się nad odmianą przez przypadki imienia i nazwiska francuskiego malarza, który nazywa się Théodore Géricault.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Maciej Haudek
  • Miziuła
    30.10.2006
    30.10.2006
    Jak należy poprawnie odmieniać nazwisko Miziuła? Czy poprawna jest odmiana np. Rafałowi Miziule, Rafała Miziuły? Czy może nazwiska tego nie odmieniać?
    Drugie nazwisko (jeśli chodzi o odmianę) to Drab.
    Dziękuję, życzę miłego dnia
  • wielkie litery
    23.10.2006
    23.10.2006
    Czy powszechne w literaturze dotyczącej ekonomii międzynarodowej (szczególnie europejskiej) określenia pisane wielkimi literami: Jednolity Rynek Europejski, Wspólny Rynek, Spółka Europejska (jako model, nie konkretna firma) nie są błędne z punktu widzenia naszej ortografii?
    Z poważaniem
    Waldemar Gajaszek
  • Lubuskie, Mazowieckie itp.
    17.10.2006
    17.10.2006
    Dzień dobry. Czy formy typu: w Lubuskiem, Mazowieckiem, Opolskiem (zamiast: w województwie lubuskim, mazowieckim, opolskim itp.) są tak do końca poprawne? Spotykamy bardzo często takie formy w mowie, niekoniecznie potocznej, zaś na piśmie – o wiele rzadziej. Czy pisanie takich form nie będzie uchybieniem ze strony autora?
    Dziękuję.
  • Leo Frobenius
    16.10.2006
    16.10.2006
    Dzień dobry,
    chciałabym spytać, jak powinien brzmieć dopełniacz imienia Leo. Czy należy pisać koncepcja Leo Frobeniusa, czy też Leona Frobeniusa?
    Serdecznie pozdrawiam i z góry dziękuję za pomoc,
    Joanna Tegnerowicz
  • nazwy zbiorowe a liczba pojedyncza
    16.10.2006
    16.10.2006
    Jak brzmią nazwy osób (mężczyzny i kobiety) należących do rodów (narodów, plemion): Farerów, Anglów, Wolsków, Jazygów, Ariów, Osków, Waregów, Azów? Przypadki mianowników Bojko, Scyta czy Ajnu nakazują daleko idącą ostrożność w samodzielnym tworzeniu takich nazw, a co do pań, też przyrostków jest nieraz po kilka do wyboru: np. Farerka lub Fareryjka, Waregijka lub Wareżka.
  • Zygmunt i Edmund
    12.10.2006
    12.10.2006
    Zygmunt i Edmund – oba imiona są zapożyczeniami z języka niemieckiego, prawda? Skąd więc różnica w pisowni? Czy możliwe jest, że Zygmunt wcześniej do nas zawędrował, był bliski królom i zdążył się bardziej spolszczyć?
  • imiona zakończone na -o
    5.10.2006
    5.10.2006
    Szanowni Państwo,
    czy słuszne jest moje przekonanie, że obce imiona na -o należy odmieniać, np. z Camillem Ruinim (nie z Camillo Ruinim), o Alfonsie Cuaronie (nie o Alfonso Cuaronie), z Conradem Moreno (Moreną) – nie z Conrado Moreno itd.?
    Uprzejmie dziękuję
    Michał M.
  • nazwy świąt
    5.10.2006
    5.10.2006
    Szanowni Państwo,
    wiadomo, że piszemy Konstytucja 3 maja i święto Konstytucji 3 maja, Święty Stefan (wg RJP) i święto Świętego Stefana. A czy poprawne są takie zapisy: święto świętych archaniołów (bo święci archaniołowie), święto aniołów stróżów (bo aniołowie stróże; zapis Anioł Stróż odnosi się do konkretnego anioła), Tydzień Miłosierdzia Bożego (por. Wielki Tydzień)?
    Dziękuję – M.M.
  • chińskie imiona i nazwiska
    5.10.2006
    5.10.2006
    W jakiej kolejności pisze się chińskie imiona i nazwiska (o ile to SĄ imiona i nazwiska)? Jak to wygląda w angielskim, o który pytam (gdyż oparcie się na chińskim jest poza zasięgiem)?
    http://us.imdb.com/name/nm0955471/ przedstawia Ziyi Zhang Sometimes Credited As: Zhang Ziyi (Birth name Zhang Zi-Yi). W polskich bazach filmowych mamy raz Zhang Ziyi (www.stopklatka.pl), kiedy indziej Ziyi Zhang (www.filmweb.pl). Jak się w tym wszystkim połapać?

  • nazwy okrętów

    5.10.2006
    5.10.2006

    Pytanie zadaję na potrzeby korekty zalecenia edycyjnego polskiej Wikipedii. W odpowiedzi udzielonej [w Poradni Językowej PWN] na temat nazw okrętów (zob. https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-okretow;378.html) nie poruszono sprawy obcych. Piszemy ORP Grom i okręty typu Grom, ale co robimy z np. USS Washington lub HMS Hood? Czy piszemy je kursywą jako nazwy obce? Jeżeli tak, to czy piszemy kursywą tylko Washington i Hood, czy całość, łącznie z obcym skrótowcem USS 'United States Ship'?

    Marek Lugowski

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego