nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • przełom Białki
    6.10.2004
    6.10.2004
    Jest takie miejsce w okolicy spiskiej wsi Nowa Biała – Przełom Białki (Białka to czysty i zimny dopływ Dunajca). Jedno z najbardziej urokliwych w regionie. Tylko gdzie właściwie możemy pojechać na wycieczkę: do Przełomu Białki czy na przełom Białki?
  • Iwo
    30.09.2004
    30.09.2004
    Czy imię Iwo odmienia się tak samo jak Hugo i Bruno?
  • nazwisko Karp
    27.09.2004
    27.09.2004
    Zmarł Marek Karp. Gazeta Wyborcza przez jakiś czas odmieniała: Marka Karpa. Ostatnio zmienili na: Marka Karpia. Która forma jest prawidłowa?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • odmiana nazwisk w liczbie mnogiej
    24.09.2004
    24.09.2004
    Witam,
    moje pytanie dotyczy nazwisk, chodzi o nazwiska Szprada, Chruściel, Nurzaj i ich odmianę w liczbie mnogiej i bierniku lm. Sprawdziłam państwa porady na podobne tematy i domyślam się, że będzie Szpradów, Chruścielów (Chruścieli) i czy Nurzajów? A np. Jan i Maria Szprady czy Szprada? Chruściel czy Chruściele, Nurzaj, Nurzaje?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • addisabebczyk
    24.09.2004
    24.09.2004
    Czy mogę używać słowa addisabebczyk w stosunku do mieszkańca stolicy Etiopii? W dostępnych mi słownikach (jak np. Wielki słownik ortograficzny pod red. prof. Polańskiego) niestety nic nie ma. Jest tam np. ałmaatczyk, dlatego też poszedłem tym tropem. Ale czy słusznie?
    Łączę pozdrowienia.
  • rodzaj gramatyczny nazw własnych
    3.09.2004
    3.09.2004
    Czy i jak zmienia się rodzaj rzeczowników, które stają się pseudonimami osób lub są wyrazami obcymi o innym niż polski odpowiednik rodzaju? Na przykład:
    1) Jeden ze znajomych (mężczyzna) ma pseudonim Bydlę. Czy powinniśmy pisać „Napisałem Bydlęciu”?
    2) Inna osoba, również mężczyzna, ma pseudonim Heidi. Czy powinniśmy pisać „Heidi napisał” czy „Heidi napisała”?
    3) „Apple (firma komputerowa) wyprodukowało czy wyprodukował”?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • zachodnia Europa – Europa Zachodnia
    3.09.2004
    3.09.2004
    Kiedy należy pisać Europa zachodnia, a kiedy Europa Zachodnia? W Nowym słowniku ortograficznym PWN na s. XLI podano wyjaśnienie: „Europa Zachodnia = państwa Europy zachodniej wchodzące w skład UE”. Przeglądając hasło „Europa. Archeologia, historia” w encyklopedii w witrynie PWN, zauważyłam, że określenie Europa Zachodnia stosowane jest, gdy mowa o okresie po 1945. W tekście dotyczącym lat wcześniejszych występuje tylko zachodnia Europa. Czy można to uznać za wskazówkę?
  • do Zabłudowa
    5.07.2004
    5.07.2004
    Jest niedaleko Białegostoku, miasta, w którym mieszkam, wieś o nazwie Zabłudów. Moje pytanie dotyczy odmiany tej nazwy przez przypadki, a w szczególności formy miejscownika. Znajomi mówią w Zabłudowiu, do Zabłudowia. Czy są to formy poprawne? Czy nie powinno odmieniać się tej nazwy analogicznie do Zambrowa (Zabłudów – Zabłudowa, w Zabłudowie itd.)?
  • Kalinówka Bystry
    2.07.2004
    2.07.2004
    Serdecznie witam!
    W okolicach Rutek koło Zambrowa jest wieś o wdzięcznej nazwie Kalinówka Bystry, ale odmiana tejże nazwy jest już mniej wdzięczna. Właściwie, co człowiek, to inna. Mogę prosić o radę?

  • Wolkani czy Wolkanie?

    2.07.2004
    2.07.2004

    Jako fan StarTreka napotkałem się na pewną zagwozdkę językową. Sprawa dotyczy odmiany słowa Wolkan jako nazwy gatunku, a nie planety. Poniżej podana jest sugerowana odmiana rzeczownika Wolkan: liczba pojedyncza M. Wolkan, liczba mnoga M. Wolkani / Wolkanie Jednakże w środowisku fanów StarTreka zapanował niepokój co do poprawności takiej interpretacji odmiany rzeczownika Wolkan.

    Z góry dziękuję za odpowiedź i decyzje w tej sprawie

    Sylwek

  • Pierce
    1.07.2004
    1.07.2004
    Pierce Brosnan – na kim – na Pirsie Brosnanie czy na Piersie Brosnanie???
  • Wybrzeże
    15.06.2004
    15.06.2004
    Kiedy wyraz wybrzeże możemy napisać wielką literą?
  • na Szlachtowej, na Jaworkach
    15.06.2004
    15.06.2004
    Ze Szczawnicą sąsiadują wioski Szlachtowa i Jaworki. Powszechnie mówi się tu: „Mieszkam na Szlachtowej”, „Mieszkam na Jaworkach”. Czy należy ten zwyczaj piętnować i status poprawności przyznać tylko połączeniom w Szlachtowej, w Jaworkach? Ponadto słyszy się też: w Słowacji, a nie na Słowacji? Jakie tu obowiązują zasady poprawnościowe?
    Halina Mastalska
  • Chomsky
    15.06.2004
    15.06.2004
    Dzień dobry!
    Chciałabym się dowiedzieć, jak odmieniać nazwisko Chomsky: D. Chomsky’ego, C. Chomsky’emu, B. Chomsky’ego, N. Chomsky’im, Msc. Chomsky’im, W. Chomsky czy Chomskiego, Chomskiemu, Chomskiego, Chomskim, Chomskim, Chomsky, czy jeszcze jakoś inaczej? A liczba mnoga: Chomscy – jak Kowalscy? A przy okazji, globalniej rzecz ujmując, jakie są reguły odmiany nazwisk zakończonych na -y?
    Pozdrawiam serdecznie
    Grabi
  • place
    9.06.2004
    9.06.2004
    Mam wątpliwość: plac Czerwony czy Plac Czerwony, plac Wacława (w Pradze) czy Plac Wacława, plac Defilad czy Plac Defilad? Ani w poradni, ani w słownikach nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wg zasad, jeśli plac jest nazwą gatunkową, piszemy go małą literą, jeśli wchodzi do nazwy własnej – wielką. Jak rozróżnić, co jest nazwą własną, a co gatunkową? W poradni jest plac Defilad, ale w Innym słowniku… jako przykład podano zdanie: „Na Placu Defilad trwają przygotowania do uroczystości”.
  • Pinokio
    9.06.2004
    9.06.2004
    Jak powinna brzmieć forma celownika od imienia Pinokio: Pinokiowi czy Pinokiu?
    Pozdrawiam
    Michał Gniazdowski – Warszawa
  • choroba Aujeszkyego
    26.05.2004
    26.05.2004
    „Choroba Aujeszkyego nadal problematyczna w Polsce i krajach UE (ramowy program zwalczania chA w Polsce)”. Czy w odmianie nazwisko powinnam zapisać Aujeszkiego? A może należy użyć apostrofu? Nazwisko jest prawdopodobnie węgierskie czy słowiańskie – nie wiem. A skrót owej choroby (chA) jest właściwy?
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Marta
  • Trzeci Świat czy trzeci świat?
    24.05.2004
    24.05.2004
    Zauważyłam w słowniku trzeci świat w znaczeniu politycznym napisany małymi literami. Zawsze sądziłam, że pisownia jest analogiczna do wyrazów Wschód, Zachód jako określenie grupy państw. Proszę o wyjaśnienie, skąd ta rozbieżność.
    Pozdrawiam
  • Expol, Latpol
    24.05.2004
    24.05.2004
    Dzień dobry,
    jaką formę ma D.lp. nazw firm typu Expol, Latpol?
    Z poważaniem
    Urszula K.
  • boeuf Stroganow
    18.05.2004
    18.05.2004
    Mam problem związany z potrawą powszechnie znaną jako boeuf Strogonow. Od kiedy wyczytałem gdzieś, że jedyną poprawną nazwą jest boeuf Stroganow, tak wszystkich uczyłem i poprawiałem. Jednak niedawno ze zdziwieniem wyczytałem w Słowniku poprawnej wymowy polskiej z 1994 r., że powinniśmy pisać Stroganow, ale wymawiać przez o. Jak to jest?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego