nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Bazylika św. Piotra
    14.06.2002
    14.06.2002
    Piszemy: kościół św. Piotra i Bazylika św. Piotra. Skąd ta różnica w pisowni małą i wielką literą, skoro oba słowa oznaczają świątynię?
  • Camus i Petit
    14.06.2002
    14.06.2002
    Chciałbym spytać o odmianę (z wymową) dwóch nazwisk francuskich. Pierwsze to Camus [wym. kami]. Słownik ortograficzny podaje, że w dopełniaczu piszemy Alberta Camus (nieodmiennie) lub Alberta Camusa. Jaka jest wymowa nazwiska w tym drugim przypadku? I dlaczego nie ma formy Camus'ego? (jak Rabelais'go)?
    Drugie to nazwisko francuskiego piłkarza Emmanuela Petit. Jak napisać i jak wymówić formę dopełniacza tego nazwiska? Komentatorzy mówią czasem Petiego, a czasem Petita.
  • Kto mieszka w Tychach?
    10.06.2002
    10.06.2002
    Mieszkaniec Tychów to tychowianin. Czy dopuszczalna jest forma tyszanin?
    Daniel Bożyński, Racibórz
  • Swietłyj
    7.06.2002
    7.06.2002
    Jak poprawnie powinniśmy odmienić nazwę obcą miasta Swietłyj?
  • Senftenberg i Zamberk
    7.06.2002
    7.06.2002
    Dzień dobry!
    Proszę o podpowiedź, jak należy odmieniać w dopełniaczu nazwę niemieckiego miasta Senftenberg i czeskiego Zamberk.
    Wdzięczny byłbym za ewentualne przytoczenie reguł, które decydują o takiej, a nie innej odmianie tych słów.
    Dziękuję bardzo.
    Wiesław Majos
  • Łemko – Łemkini
    24.05.2002
    24.05.2002
    Bardzo proszę o informację, czy istnieje, a jeśli tak, to jak brzmi rodzaj żeński od Łemko.
    Z góry dziekuję za każdą odpowiedź.
    Pozdrawiam
    Bożena Bittner
  • Emila
    24.05.2002
    24.05.2002
    Mam koleżankę o imieniu Emila. Prosze o podanie odmiany tego imienia.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Edyta Zadra
  • Chorwacja i Chile
    22.05.2002
    22.05.2002
    Dzień dobry.
    Mam dwa pytania związane z pisownią nazw niektórych państw w języku polskim.
    Pytanie pierwsze: dlaczego nazwę Chorwacja piszemy przez ch, skoro w języku chorwackim brzmi ona Hrvatska, a więc przez samo h? I polski, i chorwacki to języki słowiańskie, skąd więc ta różnica?
    Pytanie drugie: dlaczego nazwę Chile piszemy przez ch, skoro wymawiamy ją jako [Czile]?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Górażdże Cement i Nysa Motor

    15.05.2002
    15.05.2002

    Szanowni Państwo,

    uprzejmie proszę o pomoc w niezmiernie kłopotliwej sprawie, z jaką zmagają się od dłuższego czasu zastępy redaktorów, adiustatorów i korektorów. Ponieważ chodzi o nazwy własne, wyjaśnienie trudno „detalicznie” znaleźć w słownikach.

    Pojawiają się w polszczyźnie (?) coraz liczniejsze obce naszej mowie zestawienia typu kartofel zupa zamiast zupa z kartofli lub po prostu kartoflanka. Jak je odmieniać? Konkretnie: Górażdże Cement, Nysa Motor itp.

    Przyzwyczailiśmy się już do odmiany nazw takich jak Kredyt Bank czy Deutsche Bank, ale mają one nieco inną budowę i w tym wypadku ten paradygmat nie da się zastosować. Proszę o radę, jak te dziwolągi odmieniać, błagając równocześnie, by nie sugerowali Państwo wyjść salomonowych w rodzaju omijania form zależnych lub poprzedzania owych nazw dodatkowymi określeniami (firma, przedsiębiorstwo itp.), nie zawsze jest to bowiem możliwe.

    Pozdrawiam, życząc mniej skomplikowanych pytań.

    Krzysztof Szymczyk, Opole

  • Kragujewac
    10.05.2002
    10.05.2002
    Bardzo proszę o odpowiedź, jak należy odmieniać nazwę serbskiego miasta Kragujevac. W jednym ze słowników znaleźliśmy formy Kragujevaca, Kragujewacem, w innym Kragujewac, Kragujewca. Z góry dziękuję za pomoc.
  • Laemmli
    7.05.2002
    7.05.2002
    Jak należy odmieniać nazwisko Laemmli? Czy poprawne są formy Laemmliego, Laemmlim? Z góry dziękuję za pomoc.
  • odmiana nazwisk
    7.05.2002
    7.05.2002
    Proszę o podanie właściwej formy dopełniacza l.mn. następujących nazwisk: Akerman, Koenig, Przemysł, Poniedziałek, Lepka. Czy formy: państwa Akermanów, Koenigów, Przemysłów, Poniedziałków, Lepków – są formami poprawnymi?
  • imiona dwuczłonowe
    7.05.2002
    7.05.2002
    Jak odmieniają się imiona dwuczłonowe typu Jean-Marc, Jean-Pierre: czy oba człony, czy jedynie drugi? Proszę o podanie źródła informacji.

    Dziekuję
    Agata Gogołkiewicz
  • Włoszczowa
    6.05.2002
    6.05.2002
    W moim młodzieżowym wieku mówiło się o mieście WŁOSZCZOWA, że jadę do WŁOSZCZOWY, coś mieści się we WŁOSZCZOWIE, obecnie bardzo często słyszę, że jadę do WŁOSZCZOWEJ, lub coś mieści się we WŁOSZCZOWEJ. Jeśli chodzi o rodzaj żeński, to dlaczego nie mówi się WARSZAWEJ, CZĘSTOCHOWEJ, lub idę po mleko do KROWEJ?
  • Bukowo, Bukowina, Mąkolno i Paczków
    26.04.2002
    26.04.2002
    1.Skoro nazwy miejscowości: Bukowo i Bukowina pochodzą od drzewa buk, to skąd pochodzi różnica między ich zakończeniami?
    2.Skąd pochodzą nazwy miejscowości Mąkolno i Paczków?
  • Co jest nazwą własną?
    26.04.2002
    26.04.2002
    Czy rzeczowniki określające obywateli państw, np. Ukrainiec, Cejlonka, lub obywateli [raczej mieszkańców – red.] miast, np. afganka, traktujemy jako nazwy własne, czy rzeczowniki pospolite?
    Podobnie – jak traktujemy nazwy walut (np. euro, ecu, naira); nazwy pierwiastków (np. erb, nikiel); nazwy języków (np. bengali, gur, joruba); nazwy leków (np. aspiryna, gricin); a jak traktujemy słowa Negr oraz ubecja?
    Czy cobol jako język programowania jest uznawany za nazwę własną, rzeczownik pospolity czy skrótowiec? Podobne pytanie dotyczy słowa ecu.
    Z góry serdecznie dziękuję za udzielenie odpowiedzi.
  • Ruciane-Nida i Gołdap
    25.04.2002
    25.04.2002
    Jak odmienić przez przypadki nazwy geograficzne: Ruciane-Nida oraz Gołdap?
  • Dopełniacz od: Katia, Wołodia, Nadia, Kostia
    23.04.2002
    23.04.2002
    Jak będą brzmiały w dopełniaczu imiona rosyjskie typu: Katia, Wołodia, Nadia, Kostia? Proszę o uzasadnienie.
  • Joanna
    23.04.2002
    23.04.2002
    Uprzejmie proszę o jednoznaczne określenie, co jest zdrobnieniem imienia Joanna, a co jego zgrubieniem: Aśka czy Asia?
  • Izabela
    23.04.2002
    23.04.2002
    Proszę o jednoznaczne wyjaśnienie zdrobnień i zgrubień imienia Izabella?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego