nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Bernoulli, Vitali, Fibonacci
    30.07.2002
    30.07.2002
    Mam pytanie dotyczące wymowy nazwisk obcego pochodzenia, a dokładniej odmiany nazwisk Bernoulli i Vitali. Spotkałem sie z opinią, że wymowa [Bernuliego], [Vitaliego] jest niepoprawna, należy zaś mówić [Bernulego] i [Vitalego]. Czy to prawda i skąd się to wzięło? A jak będzie z wymową Fibonacciego?
    Dziękuję.
  • Kotórz Mały
    30.07.2002
    30.07.2002
    Jak odmianić nazwę miejscowości Kotórz Mały przez przypadki?
  • apostrof
    26.07.2002
    26.07.2002
    Jestem Polką mieszkającą w Wielkiej Brytanii i obecnie kształcę się na tłumacza w City University w Londynie. Ostatnio moja wykładowczyni zwróciła mi uwagę na polską pisownię nazwisk angielskich (z apostrofem lub bez?). Otóż ja twierdzę, ze jeżeli nazwisko jest bardzo znane w Polsce, ulega ono spolszczeniu, np. Charlesa Dickensa, natomiast jeżeli jest ono mniej znane np. Jonny Gribbin, to pozostawia się apostrof przed a, np. Jonniego Gribbin’a. Tak też sądziła moja poprzednia wykładowczyni. Jakie jest Pana zdanie? Z niecierpliwością czekam na odpowiedź.
    Z poważaniem,
    Joanna Slomianowska-Randall
  • boolowski
    25.07.2002
    25.07.2002
    Jaka powinna być pisownia przymiotnika utworzonego od nazwiska Boole? Boolowski, bulowski, a może jeszcze inaczej? Czy lepiej mówić o sygnałach Boole’a, czy o sygnałach … (no właśnie, jakich?)
    Anna Mazik
  • Perejil
    25.07.2002
    25.07.2002
    Dzień dobry,
    Jaką literą, dużą czy małą, zapisać tłumaczenie hiszpańskiej wyspy Perejil? Owszem, pisząc np. Spór o „Pietruszkę” – dużą, ale czy także w zdaniu Mała wyspa Perejil (pol. Pietruszka) leży…? Czy takie tłumaczenie pisać małą, czy dużą literą?
    Dziękuję J.B
  • George
    25.07.2002
    25.07.2002
    Dzień dobry,
    W związku z wizytą prezydenta Kwaśniewskiego w USA często w prasie pojawia się imię prezydenta Busha – George. W słowniku poprawnej polszczyzny narzędnik zapisany jest w formie George’em, a mimo to spotykam zapisy: Georgem, George’m. Proszę o wyjaśnienie. Czy jest to dopuszczalne, czy może jest to błąd.
    Dziękuję
  • zamek Newark, zamek w Newark
    22.07.2002
    22.07.2002
    Drodzy Państwo!
    Oto i kolejna sprawa, która mnie nurtuje. Hobbystycznie zajmuję się historią i mam pewne problemy z zapisem nazw miejscowych. Jakie formy poniższych wyrażeń są poprawniejsze: zamek Newark albo katedra Winchester, czy też zamek w Newark i katedra w Winchesterze? A może poprawniejsza byłaby pisownia oryginalna (np. Newark Castle)?
    W związku z powyższym mam i kolejne pytanie. Czy poprawniej użyć wyrażenia: „Urodził się na zamku…”, czy też „Urodził się w zamku…”?

    Dziękuję i pozdrawiam
    Przemo
  • pałac Westminster, pałac westminsterski
    22.07.2002
    22.07.2002
    Jakiś czas temu natknąłem się w sieci na Państwa słownik i uważam, że jest on najdokładniejszą i najpełniejszą tego typu polską stroną internetową. Mam do Państwa pytanie: czy poprawniej jest pisać np. pałac Westminster, czy też Pałac Westminster; albo opactwo Westminster czy też Opactwo Westminster? Idąc dalej, jakiej litery użyć, odmieniając ten zwrot np. opactwo westminsterskie/skim czy Opactwo Westminsterskie/skim itp.? Wiem, że z reguły rzeczownik poprzedzający nazwę własną, np. zamek, pałac, opactwo, ulica, zatoka, pisze się z małej litery, jednak w powyższym przypadku spotkałem się już z różnymi wariantami. Może jest to jakiś wyjątek? A może obie te wersje są poprawne?
    Dziekuję
  • dolna Odra i kanał Nowa Ulga
    22.07.2002
    22.07.2002
    Należy pisać Dolna Odra czy dolna Odra, Kanał Ulga czy kanał Ulga, a może kanał Ulgi?
    Daniel Bożyński, Racibórz
  • Ferrari
    22.07.2002
    22.07.2002
    Dzień dobry,
    Chciałabym dowiedzieć się, czy nazwisko Ferrari zaliczamy do nazwisk odmiennych, czy może lepiej pozostawić je w formie nieodmiennej? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Butrus Ghali
    22.07.2002
    22.07.2002
    Jak należy zapisywać nazwisko (a może Butros to imie?) byłego sekretarza generalnego ONZ: Butros-Ghali, Butros Ghali, Butros Butros-Ghali? Spotkałam jeszcze inne dziwne formy… Co z jego odmianą?

  • ligota

    4.07.2002
    4.07.2002

    Nie znalazłem objaśnienia polskiego słowa ligota, obecnie ligota występuje jako człon nazw miejscowości. Za pomoc dziękuję.

  • Jagoda
    1.07.2002
    1.07.2002
    Dziękuję ślicznie za szybką odpowiedź. Mam inne pytanie: jakie jest pochodzenie i znaczenie imienia Jagoda?
    Z poważaniem:
    Ryszard
  • Koziegłowy
    25.06.2002
    25.06.2002
    Jak należy odmieniać nazwę Koziegłowy (w Koziegłowach czy w Kozichgłowach)? Ponieważ jest to zrost, wydaje mi się, że poprawna jest forma w Koziegłowach. Z drugiej strony odmiana Białegostoku wskazuje na coś innego. A może Białystok to wyjątek?
    Bardzo proszę o odpowiedź.
  • Majcher
    21.06.2002
    21.06.2002
    Jak odmienia się nazwisko Majcher? W celowniku Majcherowi czy Majchrowi? Wydaje się, że pierwotna (z niemieckiego?) forma była bez e ruchomego, a dopiero później przez analogię pojawiło się e ruchome, ale czy na pewno? Która z form jest porawna, a może poprawne są obie? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • nazwy własne
    21.06.2002
    21.06.2002
    Jakiś czas temu był w Internecie konkurs, polegający na ułożeniu słów z podanej puli liter. Zgodnie z regulaminem tego konkursu „prawidłowo utworzone wyrazy to rzeczowniki pospolite (bez nazw własnych)”. Czy w związku z tym organizator ma rację, uznając słowa oznaczające mieszkańców państw, pisane dużą literą, tj.: Iranka, Libijka, Ukrainiec? Czy są to „rzeczowniki pospolite”?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • Ola
    19.06.2002
    19.06.2002
    Skad wywodzi się zdrobnienie Ola?
  • nazwy żon i… mężów
    19.06.2002
    19.06.2002
    Jeśli Kowalska wyjdzie za Nowaka i przyjmie jego nazwisko, to staje się panią Nowak albo panią Nowakową.
    A jak jest, gdy mąż przyjmuje nazwisko żony? Jeśli np. Kowalski ożeni się z Nowakówną i po ślubie będą Nowakami, to czy on będzie Nowakowy, czy ona mimo wszystko Nowakowa?
    Wreszcie trzeci przypadek – Kowalska wychodzi za Nowaka i każde pozostaje przy swoim nazwisku. Czy wtedy Kowalska, nie będąc panią Nowak, będzie panią Nowakową?
  • obwód kaliningradzki
    14.06.2002
    14.06.2002
    Dzień dobry,
    Mam do Państwa kolejne pytanie. Obwód Kaliningradzki – dużymi czy małymi literami? Należy to traktowac jako nazwę własną czy tak, jak województwa, powiaty: województwo małopolskie, powiat łańcucki?

    Dziękuję
    Joanna Bryś
  • święty w nazwach własnych
    14.06.2002
    14.06.2002
    Skróty nazw własnych, pisanych wielkimi literami, zachowują wielkie litery. Dlaczego więc słownik ortograficzny podaje formę Góra św. Katarzyny? Jak skrótowo zapisać nazwy typu Święta Lipka?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego