Szanowni Państwo,
zwracam się do Poradni z pytaniem dotyczącym kwestii określania rodzajów gramatycznych niektórych skrótów. Często słyszę w mediach konstrukcje takie jak: USA nie zgodziły się na…, PZPR prowadziła politykę…, itd. Czy formy te można zastąpić chyba bezpieczniejszym (w sytuacji, gdy nie znamy rozwinięcia skrótu) rodzajem nijakim?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo
czy istnieje zasada określania rodzaju obcojęzycznych skrótowców czytanych po angielsku (np. BBC, FBI, GPS)?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Konrad Iwiński

Dzień dobry,
dziękując za Pańską – niezwykle budującą – odpowiedź (poniżej↓),
w związku z interpretacją:
https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Rok-do-roku-w-raportach-finansowych;17065.html
proszę Pana (lub oddelegowaną przez Pana osobę) o ustosunkowanie się do poniższych kwestii.
Odpowiadam (jako ekonomistka z wykształcenia i filolożka z zamiłowania, co niezwykle utrudnia mi wykonywanie pracy zawodowej) za korektę różnego rodzaju dokumentacji, w tym za ostateczną cenzurę okresowych raportów giełdowych (które udostępniane są do publicznej wiadomości, czyli na wielu portalach internetowych).
Ww. interpretacja – nader liberalna w moim odczuciu – rozpowszechnia mylny pogląd ekonomistów nieposiadających żadnego zaplecza językowego: cokolwiek napiszemy, a jest to w miarę zrozumiałe, może być stosowane (z takich tez tworzy się przeświadczenie o poprawności nagminnego zapisu „2017r.” lub „2017r”).
Poniżej przedstawiam moje wątpliwości.
1) Przywołany w przykładzie wskaźnik C/Z (cena na zysk) nie jest skrótem i trudno raczej rozpatrywać go w kategoriach ortografii. Jest to działanie matematyczne, w którym cenę jednej akcji dzielimy na zysk pozyskany z tej akcji (wynik równania wyraża zatem stopień opłacalności inwestycji w ów papier wartościowy). C oraz Z (ang. P i E) nie są wówczas skrótami, a symbolami (tak jak w fizyce: W – praca, R – opór elektryczny). Zatem o żadnej niepoprawności językowej (czy dopuszczaniu/niedopuszczaniu pisowni z kropkami i ukośnikiem) nie może być – moim zdaniem – mowy.
2) Przytoczony kazus zapisu obr/s dotyczy zaś jednostki miary, a tam występują uniwersalne zasady (bez kropki): m, s, kg (taki też status nadano obr – w wersji angielskiej r).
3) Jednakże nie mogę się zgodzić z wykładnią dla powszechnie stosowanego zapisu r/r lub (a chyba nigdy się z takim zapisem nie spotkałam) k/k. To nie są ani symbole, ani jednostki miary. Zapis r./r. po pewnej frazie oznacza działanie matematyczne, w którym porównano dany parametr (np. C – cena) z 2015 roku (r.) z tym samym parametrem w 2016 roku (r.). Czyli w skrócie „cena chleba wzrosła o 20% r./r.” (jeśli chodzi o kwartał, to przychylam się raczej do zapisu kw./kw., a już q/q na pewno nie wzbudza wątpliwości, bo jest i angielski, i bez kropki (o którą się niniejszym awanturuję): – )).
4) Moim zdaniem zaproponowane przez Państwa skróty typu rdr. są optimum niewzbudzającym wątpliwości (bez dyskusji: – )). Jednak poprawnym zapisem jest r./r., a ze względu na rozpowszechnienie formy r/r może być ona po prostu tolerowana.
Z góry dziękuję za odpowiedź. Przepraszam, jeśli opisałam sprawę zbyt zawile. Chętnie kwestię moich dylematów doprecyzuję
Pozdrawiam
Agnieszka

Szanowni Państwo,
co znaczy skrót PPP, który pojawił się w poradzie: http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Zapis-nazwy-firmowej-na-pieczatce;17822.html?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Czy można używać skróconej nazwy miejscowości Czechowice-Dziedzice jako Czechowice-Dz.?

W jednej z porad p. Maciej Malinowski napisał:

Zwracajmy uwagę na kropkę po skrócie dr występującym w dopełniaczu (dr. a. dra), gdyż wiele osób jej nie stawia, a później się dziwi, kiedy ją zobaczy (rzecz jasna, w mianowniku jest dr). Cóż, wiele osób nie zna, niestety, tego normatywnego nakazu pisowniowego…

Szczerze mówiąc, za bardzo nie wiem o jakim nakazie / regule jest mowa. Domyślam się z kontekstu, ale prosiłbym o szersze wyjaśnienie, o co chodzi z tymi kropkami na końcu doktorów.

Szanowni Państwo,
w szkolnictwie w ramach oceniania kształtującego pojawiła się skrócona forma zwrotu na co będę zwracać uwagę, zapisywana jako NACOBEZU, nacobezu lub NaCoBeZU.
Proszę o opinię na temat poprawności tej formy.

Z wyrazami szacunku
Czytelniczka

Dlaczego skrót wyż.wym. (wyżej wymienione) ma po wyż kropkę?

Przeglądając jakieś starsze dokumenty na komputerze, znalazłem w jednym adnotację pracownika uczelni wyższej, że skróty nazw uczelni piszemy bez polskich znaków. Chodziło o Śląski Uniwersytet medyczny, czyli zamiast ŚUM należy pisać SUM. Czy to prawda? Skrót SUM w odniesieniu do uczelni wyższej może znaczyć nawet studia uzupełniające magisterskie i wprowadza to spore zamieszanie.

Szanowni Państwo,
na wydziale matematyki można studiować takie przedmioty jak geometria z algebrą liniową i funkcje analityczne. Standardowo funkcjonują jako GAL i FAN. Jak to zapisywać, jeśli chodzi o wielkość poszczególnych liter? W regule [89] WSO mówi o pisowni w całości wielkimi literami literowców i głoskowców. Jeśli dobrze rozumiem, przywołane przykłady nie należą do tych kategorii. Czy zatem możliwe są również warianty gal, Gal i decyduje po prostu uzus? Z dalszych fragmentów przywołanej przeze mnie reguły [89] (18.32.2 i 18.32.4) wynika, że poprawne warianty to FAn (źle to wygląda) lub Fan. Czy mam rację? Chociaż sformułowanie 18.32.2 sugeruje, że reguła ta dotyczy skrótowców pochodzących od nazw własnych. Tak więc nadal nie jestem pewien, czym się kierować przy takich przykładach, jakie podałem.

Z poważaniem
Czytelnik

Szanowni Państwo!
Piszę większą popularną broszurę, w której często występuje nazwa korona duńska. Jej międzynarodowym symbolem jest oczywiście DKK. Jednak strona tekstu najeżona takim skrótem nieco mnie razi, jest ona wręcz zdominowana przez ten skrótowiec pisany dużymi literami. Z kolei pisanie korona lub korona duńska znacznie wydłuża tekst. Duńczycy, również w codziennej prasie i książkach, używają skrótu kr. Czy nie będzie wykroczeniem użycie takiego skrótu w j. polskim?

Szanowni Państwo,
jak należy skarać tytuły ustaw? Na przykład ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych? U.p.a.p.p. będzie w poprawnie?

Dziękuję.
Z poważaniem
Czytelniczka

Szanowni Państwo,
czy w artykułach dotyczących rozporządzania w sprawie bhp powinnam używać skrótów przyjętych w tym rozporządzeniu? Przykładowo: pole-EM, pole-M? Zob. tu.

Dziękuję.
Z poważaniem
Stała Czytelniczka

Szanowni Eksperci,
mam pytanie o odmianę akronimu FOKA (Forum Organizacji i Kół Akademickich). Czy powinno się go odmieniać? Jeśli tak, to w jaki sposób?

Co jest skrótem, a co skrótowcem? Czasem pewne grupy wyrazów skraca się w danym tekście doraźnie: np. c.b.d.o. = ‘co było do okazania’, nwsr. = ‘następujące warunki są równoważne’, ntg. = ‘najmocniejsze twierdzenie geometrii’. Wg mnie pierwsze dwa przykłady to skróty, a co do trzeciego nie jestem pewien.
Pytanie ma walor o tyle praktyczny, że w skrótowcach nie stawiamy kropek, a w wielowyrazowych skrótach owszem. Poza tym skrótowce pisze się zazwyczaj wielkimi literami, a skróty nie.

Zastanawiam się, czy istnieje reguła dotycząca tłumaczenia akronimów na język polski. Np. nie posługujemy się akronimem od oryginalnej pisowni CCCP (Союз Советских Социалистических Республик – Sojuz Sowietskich Socjalisticzeskich Riespublik), tylko ZSRR (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich), natomiast używamy akronimu NKWD (Народный комиссариат внутренних дел – Narodnyj Komissariat Wnutriennych Dieł) zamiast LKSW (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych), USA zamiast SZA (Stany Zjednoczone Ameryki), RFN (Republika Federalna Niemiec) zamiast BRD (Bundesrepublik Deutschland).

Szanowni Państwo,
chciałem zapytać o prawidłowe nazewnictwo statków. Konkretnie chodzi mi o jednostkę M/S Maria Konopnicka. Czy gdzieś w tej nazwie powinien się pojawić cudzysłów? Czy MS powinno być przedzielone ukośnikiem? Czy po tych literach powinny się znaleźć jakieś kropki?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Nie jestem pewny, jak zapisać poprawnie skrót od wyrazu minutowy. Skrót od rzeczownika minuta to min bez kropki, a jeśli np. chciałbym utworzyć od tego przymiotnik i napisać 15-min(.) w znaczeniu ‘piętnastominutowy’, to czy kropka jest konieczna?

Chciałem zapytać, jak oddać w pisowni popularną, potoczną wersję brzmieniową skrótowca SGH, tj. [esgieh]. Czy można pisać zarówno SGH-u, jak i Esgiehu oraz esgiehu? Jeśli już, to ja bym stosował tylko wielką literę, ale gdy kiedyś zapytałem w poradni o Fejsa/fejsa, prof. Bańko nie widział problemu z małą literą ze względu na potoczność.
Przy okazji: dlaczego na końcu porady pojawia się urla itp. Czemu nie uerela jak esemesa?

W jednej z wiadomości z Panem x użyłem wyrażenia: nieprawidłowe url-e. Kontekst to adresy url. Pan w odpowiedzi m.in. napisał: PS. Właściwa nazwa to urle, a nie url-e. Czy ten Pan ma rację? Czy istnieje jakaś zasada odmiany i pisowni słowa url i jeśli tak to jak wygląda poprawna forma?