etymologia

Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.

  • miesiąc
    24.01.2013
    24.01.2013
    Szanowni Państwo,
    jaka jest etymologia słowa miesiąc (1. jednostka rachuby czasu, 2. księżyc)?
    Z poważaniem
    słowacki czytelnik
  • ksiądz i księżyc
    2.01.2013
    2.01.2013
    Czy słowa ksiądz i księżyc należą do jednej rodziny wyrazów?
    Pozdrawiam
  • moiściewy
    2.01.2013
    2.01.2013
    Słownik podaje, że moiściewy to „poufały okrzyk”. Co oznaczało to słowo, zanim stało się okrzykiem? Jak się je wymawia: [mo-i-ście-wy] czy [moj-ście-wy], gdzie pada akcent?
  • o kwintach, kwintalach i centnarach
    14.12.2012
    14.12.2012
    Szanowna Poradnio!
    Mój syn na lekcji matematyki dowiedział się, że kwintal to 100 kilogramów. Spytał, dlaczego sto, skoro ze szkoły muzycznej wie, że kwinta to odległość pięciu stopni. Przyznałam mu rację i zaczęłam szukać odpowiedzi – a tu nowa niespodzianka: cetnar/centnar to 50 kg. A przecież łacińskie centum oznacza 'sto'. Czy naszym przodkom coś się nie pomyliło?
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Z pozdrowieniami,
    stała czytelniczka z Gdańska
  • pochodzenie nazwy Brzostków
    19.11.2012
    19.11.2012
    Chciałabym się zapytać o pochodzenie nazwy miejscowości Brzóstków, kiedyś zwane Brzostków. Jest to wieś w okolicach Żerkowa. Proszę o wszelkie dostępne informacje.
    Pozdrawiam.
  • espresso
    14.11.2012
    14.11.2012
    Panie Profesorze,
    czy mógłby mi Pan pomóc z ustaleniem pochodzenia słowa espresso? Jakie było jego pierwotne znaczenie? Czy może pochodzić od 'zrobione w określonym celu'? Z góry dziękuję.
    Z wyrazami szacunku,
    Marcin Umiński
  • Skąd się wziął gwizdek?
    12.11.2012
    12.11.2012
    Witam.
    Proszę o poradę w sprawie poprawności odpowiedzi dotyczącej wyrazu dźwiękonaśladowczego. Czy w zacytowanym fragmencie wiersza K. I. Gałczyńskiego: „to jest czajnik – prawda jaki śmieszny?/ z gwizdkiem” wyrazem dźwiękonaśladowczym jest wyraz gwizdek?
    Z góry dziękuję za pomoc… pasjonatka… języka ojczystego:)
    Pozdrawiam serdecznie
    Alicja Górska-Szwed
  • głodomór
    11.11.2012
    11.11.2012
    Szanowny Panie Redaktorze,
    ciekawi mnie czy określenie głodomór na człowieka lubiącego dużo zjeść ma coś wspólnego z Wielkim głodem na Ukrainie, którego określenie w języku ukraińskim brzmi niemal identycznie?
    Serdecznie pozdrawiam!
  • gadzina
    26.10.2012
    26.10.2012
    Szanowni Państwo!
    Interesuje mnie etymologia słowa gadzina. Zastanawiam się, czy jego pochodzenie jest faktycznie tak oczywiste, czy też stoi za nim jakaś większa tajemnica oraz czy historycznie słowo to faktycznie zostało użyte już w XVII wieku, czy też może znane i pisane było już wcześniej. Byłbym niezmiernie zobowiązany za odpowiedź.
  • tałałajstwo
    20.10.2012
    20.10.2012
    Czy zechcieliby Państwo wyjaśnić, choćby pokrótce, skąd wzięło się słowo tałatajstwo (lub tałałajstwo, jak podaje słownik)? Zabawne, dziwne słowo, czyż nie? W dodatku często błędnie (?) pisane jako tatałajstwo.
  • skąd Kwidzyn?
    19.10.2012
    19.10.2012
    Szanowna Redakcjo!
    Uprzemie proszę o podanie etymologii słowa Kwidzyn.
    Piotr, Gliwice
  • pacha
    4.10.2012
    4.10.2012
    Czy mogłabym poznać etymologię słowa pacha – czy ma wspólne korzenie z zapachem (jak niektórzy utrzymują)?
  • kościół, kościołek/kościółek, kościołeczek
    29.09.2012
    29.09.2012
    Wyrazy kończące się na -ół mają zdrobnienia z końcówką -ołek (tobołek, wołek, wądołek), ale kościół tworzy dodatkowy – popularniejszy, jak wynika z Google'a – wariant z -ółek. Jednak przy kolejnym stopniu zdrobnienia słowniki (Doroszewski, Podracki) notują już wyłącznie kościołeczek. Czy brak formy kościółeczek jest przeoczeniem, czy przeciwnie – z jakichś powodów należy uznać ją za niepoprawną?
  • wykaraskać się
    16.09.2012
    16.09.2012
    Dzień Dobry,
    jaka jest etymologia zwrotu wykaraskać się?
    Dziękuję bardzo,
    Adam
  • igrzyska i olimpiada
    16.09.2012
    16.09.2012
    W trakcie tegorocznych Igrzysk Olimpijskich (nazywanych zdaje się błędnie olimpiadą) zacząłem się zastanawiać nad etymologią słowa igrzyska. W najbardziej znanym mi języku obcym to popularne wydarzenie nazywa się Olympic Games, zatem odpowiednikiem igrzysk są gry. W drugim znanym mi nieco języku rosyjskim czasownik grać to играть, czy zatem można powiedzieć, że słowo igrzyska pochodzi od играть?
  • wtopa
    5.09.2012
    5.09.2012
    Szanowna Redakcjo,
    chiałabym zapytać o pochodzenie słów wtopa, wtopić w znaczeniu 'błąd, pomyłka', 'popełnić błąd, zrobić coś źle'. Czy mają coś wspólnego z czasownikiem topić? I czy da się stwierdzić, co było pierwsze: wtopa czy wtopić?
    Z góry dziękuję za odpowiedź!
    Anna Stopa
  • szopenfeld
    18.06.2012
    18.06.2012
    Dzień dobry!
    Chciałem dziś zapytać o szopenfeld, technikę kradzieży sklepowej. Jakie jest pochodzenie tego słowa? Czy można datować jego pojawienie się w polszczyźnie?
  • Dlaczego żebro, a nie rzebro?
    14.06.2012
    14.06.2012
    Szanowni państwo,
    dlaczego pisze się żebro, a nie rzebro, skoro odpowiednikiem wschodniosłowiańskim jest rebro? Jakie jest logiczne wytłumaczenie dla tego wyjątku?
  • orliki
    22.05.2012
    22.05.2012
    Szanowni Państwo,
    chciałbym się dowiedzieć, jak powinniśmy zapisywać nazwę sztucznych boisk przygotowanych w ramach sportowego projektu rządowo-samorządowego. Czy są to orliki, czy może Orliki? Proszę również o wyjaśnienie etymologii tego słowa.
    Dziękuję.
    Krzysztof Felsmann
  • Bambaryłka
    14.05.2012
    14.05.2012
    Szanowna Redakcjo.
    Jaka jest etymologia wyrazu bambaryłka, skoro znajomy pieszczotliwie zwraca się tak do swojego psiaka, który ani nie jest niemądry, ani pulchny, z czego to wynika?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Paweł M. a.k.a. Personidas
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego