etymologia

Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.

  • gwoli
    16.02.2007
    16.02.2007
    Chciałem zapytać o następującą rzecz. Jak powinniśmy mówić: w woli ścisłości czy gwoli ścisłości? Czy obie te formy są dopuszczalne (zarówno w woli, jak i gwoli), czy możemy je stosować zamiennie, czy może różnią się znaczeniem? Dziękuję.
  • Dawid
    12.02.2007
    12.02.2007
    Znaczenie imienia Dawid.
  • zarzynać i zżynać
    29.01.2007
    29.01.2007
    Dzień dobry,
    mam pytanie o zarzynanie, np. silnika. Intuicja mówi mi, że przez rz, nie wiem, czy jej wierzyć. Słowniki mówią, że jeśli zarzynać, to nożem, a jeśli zżynać, żąć, to zboże. Nijak się to ma do różnych przedmiotów, które można zarzynać, niekoniecznie używając w tym celu noża.
    Pozdrawiam
    Anna Oszmiańska
  • pochodzenie nazwisk
    26.01.2007
    26.01.2007
    Jakie jest pochodzenie nazwiska Liguda?
  • Strzemiennego!
    19.01.2007
    19.01.2007
    Strzemienne „n odm. jak przym.” – skoro tak, to powinno być wypić strzemienne, tymczasem jest wypić strzemiennego. Czy to nietypowa zmiana rodzaju z nijakiego na męski przy odmianie, czy też po wypić pojawia się dopełniacz zamiast biernika?
  • pozłotko i pozłotka
    24.12.2006
    24.12.2006
    Jak się nazywa ten złocisty papierek, w który pakowane są czekolady, cukierki itp.? Moim zdaniem pozłotka lub pozłotko. A dlaczego 99,9% Polaków mówi na to pazłotko (słyszałem nawet bazłotko!)? W żadnym słowniku nie znalazłem takiego słowa (a dwa przywołane przeze mnie wcześniej owszem).
  • Łeba
    16.12.2006
    16.12.2006
    Interesuje mnie etymologia nazwy rzeki Łeby. Dziękuję.
  • kołomyja i banialuki
    1.12.2006
    1.12.2006
    Tak jak bajońskie sumy pochodzą od nazwy miasta Bayonne we Francji, domyślam się, że kołomyja i banialuki pochodzą od nazw miast, odpowiednio, na Ukrainie i w Bośni. Nie mogę jednak znaleźć okoliczności narodzin tych słów. Czy mogę prosić o wyjaśnienie tychże okoliczności? Z góry dziękuję.
  • procent
    20.11.2006
    20.11.2006
    „Jaki procent mężczyzn mających żonę jest o nią zazdrosnych?” czy „Jaki procent mężczyzn mających żonę jest o nią zazdrosny?”? Które z tych zdań jest poprawne?
  • pańska skórka
    9.11.2006
    9.11.2006
    Zaciekawiła mnie etymologia nazwy pańska skórka. Czy znają Państwo jakieś „tropy”?
    Serdecznie pozdrawiam
    jt
  • cudzołóstwo
    9.11.2006
    9.11.2006
    Witam.
    Moje pytanie dotyczy etymologii słowa cudzołóstwo. Do tej pory wydawało mi się oczywiste, że słowo to pochodzi od słów cudze, łoże. Ostatnio jednak pewien ksiądz powiedział mi, że pochodzi ono od słów cudze, łono. Bardzo mnie to zdziwiło, bo czyż nie powinno być wtedy cudzołoństwo? Prosze o wyjaśnienie pochodzenia tego słowa.
    Pozdrawiam.
    Witold
  • bikini i bikiniarze
    17.10.2006
    17.10.2006
    Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego wywodzi wyraz bikini od „nazwy wyspy, która się stała w Polsce symbolem egzotyki i braku więzi z polskim środowiskiem’’. Inną genezę podają Skrzydlate słowa (Markiewicz, Romanowski): od krawata zwanego bikini. Czy w zasobach PWN istnieją wzmianki na ten temat (tzn. zarówno samego krawata, jak i genezy wyrazu bikiniarz, tudzież Bikini jako symbolu braku więzi)?
  • czarnoksiężnik
    20.09.2006
    20.09.2006
    Jaka jest etymologia słowa czarnoksiężnik? Czy w naszych czasach ma ono pejoratywny wydźwięk, ponieważ część wyrazu czarno- koajrzy się z czarny 'zły'? I czy to nie błędne założenie? Czy może wyraz ten raczej należy kojarzyć ze słowem nekromancja (nigromantia 'czarne wróżenie')?
  • psota
    5.07.2006
    5.07.2006
    Pierwszą część wersetu 13 w rozdziale 5 Trenów ks. Jakub Wujek przetłumaczył: „młodzieńców na psotę używali”. Mam kłopot ze zrozumieniem tego fragmentu. Domyślam się, że chodzi tu o jakieś staropolskie znaczenie słowa psota, którego nie znam. Czy mógłbym prosić o wyjaśnienie?
    Pozdrawiam,
    Jakub
  • Kisiel
    14.06.2006
    14.06.2006
    Dzień dobry. Chiałabym się dowiedzieć, czy nazwisko Kisiel jest etymologicznie związane z potrawa i skąd ono pochodzi.
  • o szatanie
    24.04.2006
    24.04.2006
    Witam. Czy w dobie obecnej poprawna jest odmiana szatanu (wszystkie współczesne słowniki notują jedynie szatanowi)? Dodam, że w literaturze polskiej odmiana szatanu występuje chociażby w Kordianie lub Beniowskim J. Słowackiego. Czy ze względu na wytyczne obecnych słowników języka polskiego odmianę szatanu należałoby uznać za niepoprawną, czy jedynie za przestarzałą?
    Dziękuję.
  • romunek
    24.04.2006
    24.04.2006
    W legendzie pewnej mapy topograficznej z 1839 r., którą widziałem, znajdował się termin romunek. Czy mógłbym prosić o jego wyjaśnienie?
    Pozdrawiam,
    Piotr Michałowski
  • samojedź
    18.04.2006
    18.04.2006
    Czy słowa takie jak Samojedź i hiperboreje określały geografię (jak Finowie), czy emocje (jak ludożercy, giaurzy)? Czy to tylko nazwy ludów, czy również miejsc, krain? Pisać je dużą czy małą literą? U Brücknera Samojedź to 'szczep fiński', wg innych źródeł – Samojedowie – syberyjski. Skąd niezgodność? Co znaczy samojedź w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze śmiercią?
  • Bogurodzica czy Bogarodzica?
    12.04.2006
    12.04.2006
    Bogurodzica czy Bogarodzica? Chodzi mi o tytuł Maryi, nie o utwór. Skąd ta różnica form? Czy są wymienne? W nazwie (wezwaniu) parafii spotykam obie formy, czy można ich używać, jak kto woli, myśląc o tej samej parafii? Czy jedna parafia może wybrać taką wersję, a druga inną?
  • patyczkować się
    24.03.2006
    24.03.2006
    Dzień dobry!
    Pragnąłbym się dowiedzieć, jaka jest geneza zwrotu patyczkować się.
    Dziękuję za odpowiedź.
    P.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego