opracowanie tekstu

Zamieszczone tu odpowiedzi ekspertów stanowią nieocenioną pomoc przy opracowywaniu tekstu. Wskazują, jak zapisywać i wyróżniać jego określone fragmenty, jak opisywać ilustracje. Uczą jak dzielić materiał tekstowy, opisywać źródła, robić przypisy, jak odwoływać się do materiałów internetowych.

  • kursywą czy w cudzysłowie?
    24.10.2007
    24.10.2007
    Szanowni Państwo!
    W anglojęzycznych publikacjach naukowych obowiązuje zasada, że tytuły książek piszemy kursywą, a tytuły np. opowiadań, wierszy, artykułów, słowem krótkich, niewydawanych samodzielnie tekstów – w cudzysłowie. Niektórzy tłumacze, a nawet wydawcy, stosują tę zasadę także w Polsce. Tymczasem mnie uczono, że wszystkie tytuły (prócz tytułów czasopism, które mogą być w cudzysłowie) pisze się kursywą. Jak jest naprawdę?
  • wielokropek w dialogach
    4.10.2007
    4.10.2007
    Szanowni Państwo!
    Interesuje mnie pojawiający się czasem w dialogach książkowych wielokropek rozpoczynający wypowiedź urwaną wcześniej przez innego rozmówcę. Np.:
    – Ten wielokropek jest bardzo… – zaczęła mama.
    – …kłopotliwy – dokończył syn.

    Czy taki rozpoczynający wielokropek w ogóle można stosować (czasem trudno go zastąpić), a jeśli tak, to co ze spacjami? Czy powinna być spacja po myślniku, a po wielokropku już nie (tak jak uczyniłam powyżej)?
  • interpunkcja w wydaniach klasyków
    18.01.2007
    18.01.2007
    Dzień dobry.
    Mam pytanie: czy interpunkcja poniżej jest zmodernizowana zgodnie z dzisiejszymi zasadami interpunkcyjnymi?
    Po chwili w Horeszkowskim samotnym budynku
    Wszystko do zwyczajnego wracało spoczynku.
    Mrok zgęstniał; reszty pańskiej wspaniałej biesiady
    Leżą podobne uczcie nocnej, gdzie na dziady
    Zgromadzić się zaklęte mają nieboszczyki.
    Już na poddaszu trzykroć krzyknęły puszczyki
    (…)
  • opisy bibliograficzne
    10.01.2007
    10.01.2007
    Moje pytanie dotyczy zapisu przypisów bibliograficznych. Czy poprawne jest użycie w zapisie źródła słowa tegoż? Np. „Jadacki J.J., Przedmioty, własności i stosunki, [w:] tegoż, Człowiek i jego świat. Propedeutyka filozofii, Academica, Warszawa 2003, s. 46-63”. Czy może w takim przypadku stosowne jest użycie słowa tenże? Jeśli natomiast jest to poprawny zapis, jak będzie brzmiał w odniesieniu do autorki lub kilku autorów? Czy użycie tegoż jest regulowane przez normę polską? Z góry dziękuję,
    Ania
  • listy wyliczeniowe
    24.11.2006
    24.11.2006
    Szanowni Państwo, czy można zrezygnować ze znaków interpunkcyjnych na zakończenie wyliczeń w zadaniach testowych typu:
    Zbadaj, czy można wykonać podłogę z:
    a) trójkątów równobocznych
    b) kwadratów
    c) pięciokątów foremnych
    d) ośmiokątów foremnych

    Bardzo dziękuję za odpowiedź.
    AB
  • ditto
    30.05.2006
    30.05.2006
    Witam, chciałabym się zapytać, jak nazywamy taki oto znak — „ —. Czesto w szkole w czasie przepisywania dyktowanego tekstu stosowało się taki znak. Np.:
    1. Ala jedzie rowerem.
    2. — „ — samochodem.
    3. — „ — motorem.
    Znak ten miał na celu zapobiegnięcie powtarzania wyrazów. W podanym przykładzie chodzi o „Ala jedzie…”.
  • dwukropki
    24.03.2006
    24.03.2006
    Czy można w jednym zdaniu użyć trzech dwukropków do wprowadzania wyliczeń? Książka Intepunkcja na co dzień tego zabrania. W zdaniu, o które chodzi, nie da się zastąpić dwóch dwukropków myślnikami, ponieważ są to wyliczenia równoważne, stosowane przed wyliczeniem utworów literackich. Co więc należy zrobić w takiej sytuacji?
  • edytorstwo tekstów literackich
    21.03.2006
    21.03.2006
    Moje pytanie dotyczy zagadnienia związanego z zasadami edytorstwa tekstów literackich. Obowiązująca reguła ortograficzna mówi, że kropkę należy zawsze stawiać po cudzysłowie. Czy jednak ta reguła obowiązuje również w stosunku do tekstów literackich pisanych w XIX w. i wcześniej? Czy w publikacjach edukacyjnych można zmodyfikować pisownię w zakresie tej reguły, czy należy pozostawić oryginalną, obecną np. w wydaniach Biblioteki Narodowej?
    Pozdrawiam
  • partie dialogowe
    27.09.2005
    27.09.2005
    Jeśli w książce przytacza się dłuższą – podzieloną na kilka akapitów – wypowiedź jakiejś postaci, czy powinno się wówczas każdy akapit rozpoczynać od nowego myślnika? W różnych książkach spotyka się i taką, i taką formę zapisu. Nowy myślnik sugerowałby, że przytacza się wypowiedź innej osoby, a z kolei jego brak mógłby oznaczać powrót do narracji. Jaką opcję lepiej wybrać?
  • równania matematyczne
    16.06.2005
    16.06.2005
    Czy przy pisaniu równań matematycznych, jeżeli dokonuje przedzielenia i przejścia do następnego wiersza i akurat podział występuje za znakiem minus, to czy na końcu wiersza stawiam minus i na początku nowego też minus, czy stawiam na końcu wiersza minus, a na początku plus zgodnie z zasadą, że plus i minus i tak daje minus??
  • cyfry a liczebniki
    25.04.2005
    25.04.2005
    Szanowni Państwo,
    chciałbym zapytać o to, kiedy w tekście na określenie liczb powinno używać się cyfr, a kiedy liczebników.
    Serdecznie pozdrawiam!
  • różności redakcyjne
    8.02.2005
    8.02.2005
    1. Często tytuły książek na okładkach i stronach tytułowych zapisane są w oddzielnych wersach, bez żadnych znaków. Jak zapisać w bibliografii: a) Język – Historia – Kultura, b) Język, Historia, Kultura, c) Język Historia Kultura?
    2. Na stronie tytułowej książki słowa pod redakcją rozpoczynamy wielką czy małą literą?
    3. Jak lepiej zapisać: wynosiły odpowiednio 96, 3 i 1% czy 96%, 3% i 1%?
    4. Stumiligramowa kapsułka… to 100 mg kapsułka czy 100-mg kapsułka?
    5. …pięcioprocentowego roztworu to 5% roztworu czy 5-% roztworu?
  • akapity
    12.01.2005
    12.01.2005
    W niektórych wydawnictwach spotyka się, że pierwszy akapit nie jest wyeksponowany. Dopiero kolejne są zaznaczone. Czy to jest poprawne rozwiązanie graficzne tekstu? Czy to jest dopuszczalne w rękopiśmiennych pracach zaliczeniowych?

  • kropka w adresach internetowych

    5.03.2004
    5.03.2004

    Szanowni Państwo!

    Coraz częściej w przypisach czy też w bibliografii spotykamy się z adresami internetowymi. W związku z tym mam pytanie, czy po adresie internetowym wymienionym w bibliografii stawiamy kropkę, czy też nie, bo – jak wiadomo – na końcu adresu internetowego kropka nie występuje. Na przykład:

    1. Baginski Z., Do góry kilem, Warszawa 1976.

    2. https://sjp.pwn.pl/.

    3. Rylke A., W służbie okrętu, Gdynia 1967.

    Pozdrawiam,

    Ewa W.

  • listy wyliczeniowe
    10.12.2003
    10.12.2003
    Witam!
    Tym razem pytanie o tworzenie list wyliczeń. Czy poszczególne podpunkty takiej listy, znaczone np. od pauzy, powinny być pisane wielką/małą literą? Na końcu kolejnego wiersza winien znaleźć się średnik, kropka, przecinek, brak znaku? A czy nagłowek/tytuł takiej listy powinien mieć dwukropek?
    Będę ogromnie wdzieczna za odpowiedź.
    Magdalena Zięba
  • pisownia i interpunkcja w ankietach
    17.04.2003
    17.04.2003
    Droga Redakcjo,
    Czy w sondażach i kwestionariuszach (typu wielokrotnego wyboru) odpowiedzi piszemy wielką literą? Na przykład:
    Jak często pijesz piwo?
    Nigdy
    Raz w miesiacy
    2 – 3 razy w miesiacu

    Czy prawidłowo napisane jest 2 – 3 razy w miesiącu?
    W przypadku kiedy odpowiedzi są zdaniami, np.:
    Jest niejasna
    Skłania mnie do ponownego myślenia
    Jest dowcipna

    czy powinno się je pisać z małej czy wielkiej litery, z kropkami na końcu czy bez?
    Jaka jest prawidłowa pisownia przymiotników w odpowiedziach, np.:
    Ludzie, którzy piją to piwo, są…?
    Zuchwali,
    Przyjacielscy
    Dowcipni
    Pewni siebie

    Z góry dziękuję za pomoc.
  • cytaty cyrylicą
    18.03.2003
    18.03.2003
    Bardzo proszę o wyjaśnienie sprawy, która budzi liczne kontrowersje i spory. Dawniej, gdy wydawaliśmy książkę związaną z literaturą czy językoznawstwem rosyjskim lub szerzej – wschodniosłowiańskim (książkę – zaznaczmy – pisaną po polsku), stosowaliśmy zapis rosyjskich nazwisk czy tytułów dzieł w transkrypcji lub transliteracji, w zależności od potrzeb. Wszelkie cytaty były przekładane na język polski, a w razie podawania również brzmienia oryginalnego – transkrybowane. Od pewnego czasu autorzy zaczęli się chyba wzorować na książkach wydawanych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – w polskich tekstach i w przypisach stosuje się zapis fragmentów grażdanką. Taki tekst (dotyczący np. motywu śmierci u Tołstoja) staje się niezrozumiały dla kogoś, kto nie zna języka rosyjskiego (choćby twórczość Tołstoja – w tłumaczeniach – znał na pamięć), bo wszelkie przykłady, cytaty ilustrujące jakąś tezę itd. są wydrukowane po rosyjsku. W polskich zdaniach są wtrącenia po rosyjsku, wydrukowane grażdanką, co sprawia okropne wrażenie. Dam przykłady, ale niestety, nie mam czcionki rosyjskiej, wszystko zatem, co autor tekstu pisał grażdanką, zostanie przeze mnie podane wersalikami.
    Autor relacjonuje dokładnie przebieg zdarzeń wiążących się z osobą „PIERIEKRASNOGO EKZIEKUTORA” (…) Jak konstatuje autor ARCHIJEREJA, czas nie zmienił rodziny Turkinów, czytamy bowiem, że „u TURKINYCH PO – PRIEŻNIEMU (…) KOTIK IGRAJET…”. W przypisach powstają też dziwaczne sytuacje, gdy jeden przypis drukowany jest grażdanką, drugi po polsku, a w przypadku powtórnego cytowania tego samego autora raz pisze się tamże po polsku, innym razem po rosyjsku. Dotyczy to całości zapisu bibliograficznego w przypisie: w przypadku przytaczania dzieła rosyjskiego również cały „aparat” – s. (strona), nr, t. (tom) itd. – jest drukowany grażdanką. Na domiar złego: w pracach zbiorowych, składających się z artykułów autorów zarówno polskich, jak i rosyjskich (białoruskich, ukraińskich), piszących niezależnie od swej narodowości czasem w języku ojczystym, czasem nie, stosuje się w nagłówkach artykułów zapis imienia i nazwiska autora w zależności od tego, po jakiemu jest napisana jego praca… Bardzo proszę o możliwie „dyrektywne” (jeśli to możliwe) rozstrzygnięcie, czy takie praktyki są dopuszczalne i jak dalece. Przepraszam za tak długie pytanie, ale żałuję, że nie mogę tu więcej okropnych przykładów przytoczyć…
  • interpunkcja w wyliczeniach
    8.08.2002
    8.08.2002
    Proszę o informacje, jakie są zasady pisowni po dwukropku. Interesuje mnie zwłasza wyliczanie w przypadku dłuższych tekstów (np. kilka zdań) w każdym punkcie wyliczenia. Czy wówczas kolejny punkt zaczynamy dużą literą? Czy kończymy ostanie zdanie w danym punkcie kropką, przecinkiem czy nie wstawiamy żadnego znaku interpunkcyjnego i przechodzimy do kolejnego punktu wyliczenia? Czy te same zasady mają zastosowanie, gdy punkty numerujemy?
    Pozdrowienia AS
  • bibliografia
    22.07.2002
    22.07.2002
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie związane jest z zamieszczaniem informacji bibliograficznych pod tekstem – czy istnieje jakiś nowy sposób na zamieszczenie pod tekstem następującej informacji: „Gazeta Wyborcza 2002 nr 10”? Czy jest to zapis poprawny, czy też wymagany jest przecinek po tytule gazety lub po roczniku? A co z miesiącem – czy można zapisać tak: „Gazeta Wyborcza marzec 2002 nr 10” lub „Życie 20-21 IV 2002” (jeśli nie znamy numeru czasopisma)? I ostatnia wątpliwość: czy tytuł gazety musi być wzięty w cudzysłów, czy też wystarczy zapisać go kursywą?
    Serdecznie dziękuję
    Izabela Kraśnicka-Wilk
  • wyliczenia
    21.06.2002
    21.06.2002
    Korzystałam już kiedyś z tego sposobu informacji o zasadach pisowni w języku polskim i otrzymałam wyczerpującą odpowiedź. Chciałabym tym razem prosić o wyjaśnienie następującej kwestii (związanej z dwukropkiem, lecz w rozdziale o interpunkcji odpowiedzi na swoje wątpliwości nie znalazłam; pewnie jest to kwestia składni). Czy prawidłowe jest odmienianie rzeczowników w podpunktach, czy nie (np. w poniższym sformułowaniu)?
    … na podstawie następujących aktów prawnych:
    - ustawa o …
    - rozporządzenie regulujące …

    Wydaje mi się, że odmieniamy w wypadku następującego sformułowania:
    … na podstawie:
    - ustawy o …
    - rozporządzenia regulującego …

    Pozdrawiam serdecznie i dziękuję już teraz, żeby nie zaśmiecać, szalenie użytecznej, skrzynki pocztowej.
    Krystyna Jędryczkowska.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego