Tu powiemy ci, jakie znaczenia mają interesujące cię słowa. Dowiesz się, których słów nie należy łączyć, a których nie powinno się używać w określonych sytuacjach lub kontekstach. A jeśli nie znasz jakiegoś słowa, pomożemy ci je znaleźć.
znaczenie
-
antyspołeczny czy aspołeczny?2.12.20092.12.2009Witam,
które wyrażenie jest poprawne: antyspołeczne zachowanie czy aspołeczne zachowanie? Kontekst: zachowanie sprzeczne z prawem, np. wandalizm, zaśmiecanie, zakłocanie spokoju itp. Dziękuję za odpowiedź.
Magda -
wolta czy półwolta?2.12.20092.12.2009Pytanie dotyczy słowa wolta. Często używa się go w wyrażeniu zrobił woltę, co ma oznaczać zmianę poglądów o 180 stopni. W jeździectwie wolta oznacza wyjechanie ze ściany czworoboku, przejechanie okręgu, powrót z okręgu na ścianę w tym samym miejscu, z którego się wyjechało i kontynuacja jazdy w tym samym kierunku. Można zrobić półwoltę – półokrąg ze zmianą kierunku. Czy nie powinno się używać słowa półwolta, chcąc powiedzieć o zmianie?
Pozdrawiam -
kraje bałtyckie i nadbałtyckie1.12.20091.12.2009Czy Litwę, Łotwę i Estonię określimy wspólną nazwą kraje bałtyckie, czy kraje nadbałtyckie? A może obie formy można stosować wymiennie?
pozdrawiam
NŁ
-
fortepianista24.11.200924.11.2009Szanowni Państwo,
jeszcze Chopin używał w listach słowa fortepianista. Chciałbym się dowiedzieć, czy wyraz ten może być dziś wciąż używany – mimo że nie jest notowany we współczesnych słownikach. -
tajemnicze profitki16.11.200916.11.2009Jak podają słowniki (m.in. Doroszewski, Kopaliński) profitka to okrągła osłonka dla ochrony lichtarza przed spływającą ze świecy stearyną. W Zaklętych rewirach profitki jako słowo pojawiają się parokrotnie, lecz z kontekstów nie sposób wywnioskować znaczenia. Poza jednym przypadkiem – kiedy mowa jest o… nasypywaniu cukru do profitek (Rewiry ciemne, rozdz. 6). Czy zatem profitki to również, w innym znaczeniu, cukierniczki?
-
nosić paznokcie12.11.200912.11.2009Czy można powiedzieć, że nosi się paznokcie? W tej chwili bardzo popularną branżą kosmetyczną jest stylizacja paznokci, paznokcie naturalne modeluje się, nadając im pożądany kształt specjalnymi masami – żelem lub akrylem. Takie paznokcie często są zdobione – cyrkoniami, kwiatkami, różnymi ozdobami. Osoby pracujące w tym zawodzie mówią często: „Noszę długie paznokcie”, „Moje klientki noszą kolorowe paznokcie”, „Lubią nosić zdobienia”. Czy taka forma może być dopuszczalna? Bo to jest nagminne.
-
własność i właściwość2.11.20092.11.2009Pytanie dotyczy sprawy, która już była poruszana (Celina Pezowicz). Właśnie otrzymałam recenzję mojej pracy doktorskiej (z zakresu chemii teoretycznej), w której recenzent zwraca uwagę na błędne stosowanie przeze mnie termimu własności fizyczne zamiast właściwości fizyczne. Sytuacja jest oczywiście odwrotna do tej, którą opisała p. Celina Pezowicz. Proszę o opinię w tej sprawie, co do poprawności stosowania tych terminów.
Agnieszka Brzyska -
alkohol i narkotyki30.10.200930.10.2009Witam.
Mam wątpliwość, czy należy napisać „Mocne alkohole to narkotyk”, czy „Mocne alkohole to narkotyki”. -
tylko i wyłącznie26.10.200926.10.2009Dzień dobry.
Mam dylemat dotyczący zwrotu tylko i wyłącznie. Moim zdaniem jest to błąd pleonastyczny i nie powinno się go używać. Niestety, mówiąc tak moim znajomym, zostałam poważnie zlinczowana słowami. Uważają oni, że w zwrocie tym nie ma nic złego i że wręcz powinno się go używać, ponieważ „lepiej” brzmi niż samo tylko i samo wyłącznie. Proszę o radę.
Magdalena Bród -
pewność w procentach23.10.200923.10.2009Witam,
bardzo często słyszę, że ktoś jest pewny na 90% czy 100%. Czy taka forma jest poprawna? Czy można być czegoś pewnym tylko w 90%? Czy stosowanie skali procentowej przy wyrażaniu swojej pewności nie pomniejsza niepotrzebnie znaczenia tego słowa?
Dziękuję za pomoc,
Pozdrawiam. -
hadziajstwo21.10.200921.10.2009Witam
co dokładnie oznacza słowo chadziajstwo? Ja spotkałem się z [jego] użyciem w momencie określenia rzeczy, która utrudnia coś, czy jest „kiepska”. Jest to poprawne słowo? Jakie jest jego pochodzenie?
Pozdrawiam -
egoizm12.10.200912.10.2009Szanowni Państwo!
Trzytomowy słownik języka polskiego PWN z 1988 roku podaje, że egoizm to postawa człowieka myślącego wyłącznie o sobie, kierującego się jedynie własnym interesem ze szkodą dla innych. Element „szkody dla innych” nie występuje już w definicji proponowanej przez Poradnię PWN. Czy oznacza to, że zmianie uległo znaczenie tego słowa i na przykład można już być egoistą na bezludnej wyspie? Co z pojęciem zdrowy egoizm? -
Tak na logikę12.10.200912.10.2009Dzień dobry,
zastanawiałam się ostatnio nad wyrazami krótkowidz i dalekowidz. Dlaczego krótkowidz? – krótko oznacza np., że widzi przez 5 minut, a nie że widzi blisko. Dlatego przeciwieństwo powinno brzmieć bliskowidz albo należy zmienić drugi wyraz na długowidz. Proszę o wyjaśnienie tych form. Wiem, że krótka może być spódniczka i krótka chwila, ale krótkowidz nie widzi daleko, czyli widzi blisko, tak na logikę.
Pozdrawiam. -
nie X, ale Y22.09.200922.09.2009Mam pytanie dotyczące konstrukcji nie coś, ale coś. Czy powinienem powiedzieć: „Nie kupiłem forda, ale opla” czy „Kupiłem nie forda, ale opla”? Ta druga brzmi sztuczniej, ale orzeczenie nie jest zaprzeczone, tak jak w 1. zdaniu, w którym można by dopatrzyć się związku nie kupiłem opla, mimo że w zdaniu chodzi o sens przeciwny! Czy więc elipsa w 1. zdaniu jest dopuszczalne, czy należałoby powtórzyć orzeczenie, tyle że bez negacji?
-
Nie rozmieniać, ale…21.09.200921.09.2009Witam!
Czy istnieje antonim do słowa rozmieniać?
Pozdrawiam -
humanitarny9.09.20099.09.2009Witam.
Interesuje mnie to, czy przymiotnik humanitarny się stopniuje. Przyznam szczerze, że myślałam, że nie, ale spotykam się coraz częściej z sformułowaniami typu: bardziej humanitarny – czy jest to forma poprawna? -
analiza4.09.20094.09.2009Rozporządzenie ministra o warunkach technicznych dla drog mówi: „Przyjęcie mniejszej szerokości ulicy wymaga przeprowadzenia ANALIZY obejmującej: 1) wzajemne rozmieszczenie jej elementów (…), 2) sposób (…) odwodnienia, 3) sposób wysokościowego rozwiązania ulicy, 4) wpływ (…) zadrzewienia, 5) podstawowe uwarunkowania hydrogeologiczne (…), 6) podstawowe uwarunkowania ochrony środowiska (…)”. Sprawdziłem słowniki oraz encyklopedie PWN. Której definicji powinnienem użyć, jeśli nie ma innej, specyficznej dla ww. sytuacji?
-
dieta – zbilansowana czy zbalansowana?3.09.20093.09.2009Dzień dobry,
chciałabym się dowiedzieć, czy mówimy o zbilansowanej diecie, czy też o zbalansowanej diecie. Preparaty multiwitaminowe zawierają składniki odżywcze w zbilansowanych czy też zbalansowanych dawkach? Spotkałam się z obiema wersjami – która jest poprawna?
Z góry dziękuję za odpowiedź. -
mój i swój13.07.200913.07.2009Czy zaimki dzierżawcze mój i swój można stosować zamiennie, czy też istnieje pomiędzy nimi jakaś różnica?
-
nazwy zawodów9.07.20099.07.2009Według słowników (Doroszewski, Polański) nazwa zawodu brzmi gontarstwo, a nazwa osoby – gonciarz. W większości podobnych przypadków z -arstwo powstaje -arz, tutaj jest jeszcze zmiana t na ci. Czy formy gonciarstwo i gontarz są równie dobre?
Wspomniane słowniki nie odnotowują wyrazów majolikarz, bibułkarz, stemplarz, pamiątkarz, jajczarz, trykotarz, lniarz, motelarz, nagrobkarz, pisankarz, portreciarz, kaszarz. Czy Redakcja dysponuje źródłami, które potwierdziłyby ww. wyrazy?
