słowotwórstwo

Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.

  • Jaguarzyca 

    25.10.2020
    25.10.2020

    Czy w mowie potocznej, nie w tekście popularnonaukowym można użyć słowa jaguarzyca zamiast samica jaguara?

  • Dwutysiąckrotnie

    21.10.2020
    21.10.2020

    Dzień dobry,

    Czy poprawna jest forma dwutysiąckrotnie? Jeśli nie, jak zwięźle zapisać, że gąsienica może urosnąć dwa tysiące razy względem swoich pierwotnych rozmiarów?


    Z poważaniem,

    Kuba

  • Obkrążyć

    21.10.2020
    21.10.2020

    Szanowni Państwo,

    spotkałem się już kilkukrotnie z użyciem słowa obkrążyć, jednakże nie znalazłem go w żadnym słowniku. Czy jest to wyraz niepoprawny, czy może staropolski lub regionalizm?


    Pozdrawiam

  • Umobilnić

    3.10.2020
    3.10.2020

    Dzień dobry, chciałam zapytać o poprawność czasownika umobilnić, np. w zdaniach: Firma do końca 2019 r. umobilniła 50 proc. pracowników; trwa projekt umobilnienia firmy.

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    pozdrawiam

    DW

  • Sklepik a mały sklep 

    21.09.2020
    21.09.2020

    Sklepik to mały sklep. Czy  mały sklepik  jest mniejszy od  sklepiku  lub od małego sklepu?

  • Przymiotniki od nazw driakiew tawuła

    14.09.2020
    14.09.2020

    Dzień dobry,

    chciałam zapytać, od słów driakiew i tawuła (nazwy roślin) poprawne będzie utworzenie przymiotników driakwi, tawuli, czy też należałoby użyć końcówki -owydriakwiowy, tawułowy?

    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

  • prowincjonalny

    14.07.2020
    11.01.2008

    Jak należy prawidłowo tworzyć przymiotnik określający rząd prowincji? Od 24 lat mieszkam w Kanadzie i razi mnie określenie władz prowincji słowem prowincjonalne. Sam uparcie używam słowa prowincyjny, bo prowincjonalny ma dla mnie wyraźnie negatywny wydźwięk, ale nie znalazałem pomocy w żadnym z przeglądanych słowników. Proszę o wsparcie w walce z osobami, które przedkładają autorytet słowa drukowanego nad zwykłe odczucie prawidłowości językowej.

  • bakalaureat, bakalaureatalny
    13.07.2020
    13.07.2020
    Szanowni Państwo,
    bardzo proszę o rozwianie mojej wątpliwości odnoście wyrazu bakalaurealny, którym posłużył się pan prof. Jan Hartman w swoim wpisie na blogu: „Znów te debilne matury! Kiedy wreszcie rozewrze się ziemia i pochłonie ten groteskowy system zorganizowanego zidiocenia, który nazywa się szkołą, każdej wiosny oddający się bezwstydnym bakalaurealnym dionizjom, kędy szklane domy, gdy kasztan zakwita i ptaszę kwili bukolicznie!”. Czy jest to poprawna forma?
    Z poważaniem
    Bartłomiej Dudek
  • procesy niwalno-eoliczne
    6.07.2020
    6.07.2020
    Który z zapisów jest prawidłowy: procesy niweo-eoliczne czy procesy niwalno-eoliczne?
  • Zadanie ze słowotwórstwa
    3.07.2020
    3.07.2020
    Dzień dobry,
    mam pytanie, czy wyrazem pochodnym, utworzonym za pomocą formantu pełniącego tę samą funkcję, co w wyrazie przyjechać, jest wyraz: uderzać, skończyć, zdumiewać, przytakiwać?
    Z tym wiąże się kolejne, czy jest to wiedza na poziomie ósmej klasy szkoły podstawowej, skoro tzw. eksperci udzielają sprzecznych odpowiedzi? Odpowiedzi szukałam w publikacji file:///C:/Users/oem/SkyDrive/2015-03-12/Downloads/4_Acta%20Universitatis%20Lodziensis.%20Folia%20Ling
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • historycznosztuczny
    15.05.2020
    15.05.2020
    Szanowni Państwo,
    ostatnio rozmawiałem z dyrektorem pewnego muzeum i z jego ust wielokrotnie padło sformułowanie historyczno-sztuczny. Z kontekstu można wywnioskować, że chodzi o coś związanego z historią sztuki. Ale czy taki przymiotnik istnieje i/lub czy jest on poprawny? Mnie osobiście „kłuje w uszy”, kiedy słyszę tego typu określenia.
    Z góry dziękuję serdecznie za odpowiedź i pozdrawiam,
    Sz.Sz.
  • Skracanie wyrażeń
    5.05.2020
    5.05.2020
    Dzień dobry! Chciałabym zapytać, czy jest w ogóle możliwe tworzenie wyrażeń eliptycznych, jeśli człony nie są jednolite pod względem struktury, np. mikro- i małe przedsiębiorstwa lub tele- i sezonowa praca (gdy mamy do czynienia z jednej strony z konstrukcją z przedrostkiem, a z drugiej ze zwykłym przymiotnikiem). Z góry dziękuję za pomoc.
    Z poważaniem
    Agnieszka Buczkowska
  • Stujednoletni
    3.04.2020
    3.04.2020
    Czy jeżeli dana osoba ma 101 lat, to mówimy, że jest to sto jedno letnia osoba, czy też stu jedno letnia osoba? (zastanawia mnie też pisownia tych słów). W przypadku 100 lat sprawa jest jasna – dany budynek, bądź osoba jest stuletnia.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Popiątnić
    12.03.2020
    12.03.2020
    Jeśli ktoś może coś podwoić lub potroić, a my osiągamy rezultaty jeszcze lepsze, to czy możemy powiedzieć, że udało nam się coś popiątnić (skoro wartością początkową było np. 1, a my osiągnęliśmy 5)?
  • gronować kontra klastrować
    12.03.2020
    12.03.2020
    Dzień dobry. Czy poprawnym słowotwórczo, byłby czasownik gronować – tworzyć ze zbioru, podzbiory wg podobieństwa czyli „grona”. Język angielski Clustering z rzeczownika Cluster. W opracowaniach z dziedziny statystyki nieliczni naukowcy stosują ten czasownik. W dziedzinie IT chciałbym użyć go w zastępstwie klastrowania.
  • Najdłuższy wyraz
    6.03.2020
    6.03.2020
    Dobry wieczór,
    od czasu do czasu w formie zabawy językowej wraca pytanie o najdłuższe słowo w języku polskim. Najczęściej podawane jest wtedy konstantynopolitańczykowianeczka, które – także i tu już to wyjaśniano – nie jest zgodne ze strukturą języka. A jest przecież inne – znacznie dłuższe, bo zawierające aż 59 znaków (!): ponaddziewięćsetdziewięćdziesięciodziewięcioipółkilometrowy.
    Karol Siuda
  • Zdrobniale o nartach
    25.02.2020
    25.02.2020
    Czy zdrabnianie słowa narty jest poprawną praktyką? W sloganach reklamujących sklepy sportowe lub oferowane produkty można napotkać nartki i narteczki.
    Z poważaniem
    Paweł
  • Monstrum a monstrualny
    18.02.2020
    18.02.2020
    Szanowna Redakcjo.
    dlaczego przymiotnik od monstrum to monstrualny, a nie monstralny? Może wydziwiam, ale wydaje mi się, że słowa rodzaju nijakiego zakończone na -um z zasady tracą tę cząstkę przy tworzeniu wyrazów pochodnych, np. muzeummuzealny, imperiumimperialny, kuriozumkuriozalny itd., prawda? Jeśli tak, to jakim więc cudem w słowie monstrualny uchowała się litera „u”?

    Z uszanowaniem
    W.B.
  • Deeskalacja czy dezeskalacja?
    17.02.2020
    17.02.2020
    Jak do zasad stosowania przedrostków de- i dez- ma się występujący w słowniku i używany w mediach wyraz deeskalacja? Eskalacja zaczyna się od samogłoski. Dlaczego w słowniku nie ma zgodnego z ogólnymi zasadami wyrazu dezeskalacja? Gdy politycy i dziennikarze używali wyrazu deubekizacja, wyjaśniono im, że powinni pisać dezubekizacja. W przypadku deeskalacji nie widać podobnej reakcji. Czy można używać wyrazu dezeskalacja bez narażania się na zarzut nieznajomości norm językowych?
  • Kiedy de-, a kiedy dez-
    5.02.2020
    5.02.2020
    Z tego co zrozumiałem z Państwa wyjaśnień, dotyczących poprawnej formy określenia instalacjadezinstalacja, powinno się również powiedzieć kompresjadezkompresja.
    To chyba niepoprawne formy, bo nawet automatyczne poprawianie pisowni w komputerze, podkreśla słowa dezinstalacja i dezkompresja na czerwono. Czyli jak to jest?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego