pisownia

Tu dowiesz się wszystkiego o pisowni. Poznasz odpowiedzi ekspertów na pytania: czy dane słowo pisze się dużą czy małą literą; jak zapisać nie z innym słowem: razem czy osobno; jaka jest pisownia skrótów; jak zapisać nazwy stanowisk, nazw własnych, tytułów; kiedy stosować zapis łączny, kiedy rozdzielny, a kiedy z łącznikiem; jak dzielić wyrazy na granicy wierszy.

  • Gwiazdka i Sylwester
    3.10.2006
    3.10.2006
    Jaka jest poprawna pisownia słów: sylwester (jako zabawa sylwestrowa, ostatni wieczór w roku) i gwiazdka (w znaczeniu: dostać coś na gwiazdkę)? Słownik ortograficzny nakazuje pisownię małą literą, natomiast uzus moim zdaniem jest inny.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • skróty
    28.09.2006
    28.09.2006
    Szanowni Państwo,
    dlaczego po skrócie agd. jest kropka, a po rtv już nie? Poza tym zastanawia mnie, jaki jest poprawny skrót od metra kwadratowego: mkw. (jak podaje słownik) czy m kw. (jaki spotykamy w poradni)?
    Dziękuję i pozdrawiam całą Redakcję
    Michał M.
  • zwroty obcojęzyczne
    26.09.2006
    26.09.2006
    Dzień dobry!
    Czy używanie łacinskich zwrotów jest niezgodne z polską ortografią (np. de gustibus non est disputandum)? I ogólnie, jak używanie obcojęzycznych zwrotów ma się do polskiej ortografii?
  • skróty i nie tylko
    22.09.2006
    22.09.2006
    Drodzy Eksperci,
    czy poprawne są poniższe zapisy: Biblioteka xx. Czartoryskich (a. Biblioteka Książąt Czartoryskich), cyrylo-metodejski (związany z Cyrylem i Metodym, ale cyrylometodianizm – prąd), urząd rzecznika praw obywatelskich (stanowisko) i Urząd RPO (instytucja)?
    Bardzo dziękuję
    Michał M.
    PS. Jakie skróty są poprawne: sg, pl, sg., pl., lp, lm, lp., lm., l.poj., l.mn., lpoj, lmn? W użyciu są niemal wszystkie.
  • rubryki tabel
    20.09.2006
    20.09.2006
    Pisząc różnego rodzaju plany w formie tabelarycznej, mam wątpliwości, czy rozpoczynając wpis w poszczególnych rubrykach, powinienem przestrzegać zasady rozpoczynania od wielkich liter. Jeśli tak, to czy tak samo powinienem uczynić ze skrótem typu kmdr, mjr (Kmdr, Mjr)? Czy rozpoczęcie wpisu w rubryce tabeli małą literą to błąd ortograficzny? Pozdrawiam,
    Grzegorz Chomicz
  • temat lekcji
    20.09.2006
    20.09.2006
    Dzień dobry,
    mam takie pytanie: czy po temacie lekcji stawiamy kropkę, czy tak jak w tytułach ją pomijamy? Znalazłem tylko informacje o tytułach, natomiast nie jestem pewien, jak traktować temat lekcyjny? W praktyce to różnie bywa. Dziękuję,
    K.Frazel
  • -nczy czy -ńczy?
    20.09.2006
    20.09.2006
    Chciałbym zapytać o pisownię przymiotników pojedynczy i opiekuńczy. Dlaczego nie pisze się tego pierwszego przez ń, jak szeregu podobnych wyrazów? (W przypadku wyrazów pospieszny i pośpieszny jest oboczność). Jak długa jest tradycja tej pisowni, a jaka jest rzeczywistość fonetyczna? Znalazłem tylko jeden wyraz kończący się tak samo – słonczy (od nazwy ptaka drapieżnego – słonki). Jakie jest uzasadnienie pisowni końcówek -nczy i -ńczy i dlaczego nie można ich zastąpić jedną?
  • skala miksolidyjska
    18.09.2006
    18.09.2006
    Dzień dobry,
    od dłuższego czasu nurtuje mnie pytanie, czy skala miksolidyjska może posiadać w swej nazwie x, czyli: mixolidyjska. W jednym z fachowych pism nazwa tej skali pisana jest z użyciem litery x zamiast ks. Czy jest to poprawne?
    Pozdrawiam, J.S.
  • używana mało
    5.09.2006
    5.09.2006
    Witam,
    jaka jest poprawna forma: mało używana czy małoużywana?
    Pozdrawiam
  • Anioł Stróż
    5.09.2006
    5.09.2006
    Dzień dobry!
    Pytanie dotyczy pisowni Anioła Stróża (rel.). Słowniki ortograficzne podają pisownię wielkimi literami, języka polskiego – małymi. Sytuacja dotyczy różnych wydawnictw, w tym PWN. Jak jest poprawnie?
  • nazewnictwo botaniczne
    19.07.2006
    19.07.2006
    Chciałbym zapytać, czy nazwy roślin bieluń dziędzierzawa i pokrzyk wilcza jagoda są nazwami pospolitymi, czy własnymi. Jeśli to nazwy własne, to dlaczego w definicji atropiny (substancji z owoców tych roślin) w encyklopedii PWN napisano: „alkaloid występujący m.in. w owocach pokrzyku wilczej jagody i bielunia dziędzierzawy”? Dlaczego nie użyto tu w nazwach tych roślin dużej litery? Czy to ma związek z nazwą własną, czy nie? Czy też chodzi tu o inne prawidła?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • różne problemy ortograficzne
    19.07.2006
    19.07.2006
    Witam!
    1. Chciałbym zapytać, która wersja jest właściwa: Bielsko-Biała jest nazywane małym Wiedniem czy Małym Wiedniem? Ban Nikola Zrinski zyskał miano chorwackiego Leonidasa czy Chorwackiego Leonidasa?
    2. Ponadto ciekawi mnie, jak zapisać: nagroda Szkoła XXI W. czy nagroda Szkoła XXI w.; Międzynarodowy Trybunał ds. Zbrodni w B. Jugosławii czy Międzynarodowy Trybunał ds. Zbrodni w B. Jugosławii. Bez skrótu byłoby Wieku i Byłej, ale co, gdy jednak skracamy? Dziękuję.
  • SA
    13.07.2006
    13.07.2006
    Witam serdecznie,
    chciałam się upewnić, czy skrót od Spółka Akcyjna to SA, bez kropek?
    Pozdrawiam
    Daria Weps
  • jednostka taryfikacyjna
    12.07.2006
    12.07.2006
    Witam,
    chciałbym się dowiedzieć, jak zapisać poprawnie skrót wyrażenia jednostka taryfikacyjna. Jeśli możliwych jest kilka wersji, to zależy mi na najkrótszej.
    Pozdrawiam, AR
  • nazwy okresów i epok geologicznych oraz klimatycznych
    12.07.2006
    12.07.2006
    Szanowni Państwo,
    Uczestniczę w przygotowaniu do wydania zbioru artykułów archeologicznych. Autorzy stosują w nich pisownię nazw okresów dużymi literami, np.: Atlantyk, Młodszy Dryas, Bölling, Ällerod. Z zasady oznaczonej we wstępie do NSO jako [103] wynika, że powinno się te nazwy pisać małą literą. Nie wiem jednak, czy warto łamać powszechny, jak się wydaje, uzus w środowisku fachowym.
    Anna Garbaczowa
  • kreatywna ortografia
    11.07.2006
    11.07.2006
    Czy mogłam swoją wystawę nazwać „Byt nie bytu”, czy rażąco naruszyłam reguły ortografii polskiej? Ktoś przekręcił ową nazwę i napisał na łamach prasy lokalnej „Byt nie bycia” – teraz sprawa mnie dręczy i męczy.
  • adresy stron WWW w tekście
    11.07.2006
    11.07.2006
    Kiedy stawiamy kropkę, a kiedy nie przy zapisywaniu adresów stron WWW:
    — jeśli adres jest w środku zdania,
    — jeśli adres jest na końcu całego tekstu,
    — jeśli adres jest na końcu zdania, ale w środku zwartego tekstu (więc po adresie rozpoczyna się bezpośrednio nowe zdanie?
  • minimum i maksimum
    7.07.2006
    7.07.2006
    Szanowni Państwo! Czy można zastosować skróty wyrazów minimum i maksimum? Jeśli tak to jakie. W moim tekście pojawiają się często w tabelach i ze wględów graficzych wygodnie byłoby mi użyć krótszych nazw.
    Pozdrawiam.
    Marta S.
  • skróty
    6.07.2006
    6.07.2006
    Widziałam gdzieś tabliczkę z takim napisem: „Czy wszedłeś/-aś tu w odpowiednim stroju?”. Pytam: czy wolno posłużyć się takim skrótem? Dlaczego tak lub dlaczego nie? Do jakich zasad językowych się odwołać, by wyjaśnić tę sprawę? Będę wdzięczna za odpowiedź.
  • i-ty i n-ty
    5.07.2006
    5.07.2006
    Od kilku(nastu) lat zapis liczebników porządkowych 1-szy, 2-gi jest, o ile dobrze myślę, niepoprawny. Piszemy 1., 2. (z kropką na końcu). A jaka jest poprawna pisownia w przypadku często stosowanym w matematyce: n-ty (czytamy [enty]) czy też rozwinięcie Laplace'a względem i-tego wiersza i j-tej kolumny (czytamy [itego], [jotej])? Czy jest to poprawna pisownia i wymowa oraz czy ewentualnie istnieje jakaś alternatywna? Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego