składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • nóż typu finka
    8.02.2012
    8.02.2012
    Narzędzia medyczne nazywane są często eponimicznie np. cewnik Foleya. Spotyka się też nazwy, gdzie człon odimienny jest poprzedzony słowem typu, np. aplikator typu Fletcher(a). Czy poprawną jest forma aplikator typu Fletchera, czy – aplikator typu Fletcher (analogicznie do nóż typu finka)? Wydaje mi się, że poprawną jest forma z dopełniaczem, bo jest to narzędzie typu skonstruowanego przez Fletchera, a nie narzędzie przypominające Fletchera, osobę wszak, nie przedmiot.
  • Rzeko, która płyniesz!
    6.02.2012
    6.02.2012
    Witam!
    Chciałabym dowiedzieć się, jak poprawnie odmieniać czasownik, który ma określać czynność wykonywaną przez osobę, do której zwracamy się (za pomocą wołacza). Chodzi mi o wypowiedzenie typu „Rzeko, która płyniesz!”. Czy poprawne jest użycie tutaj formy drugiej osoby, czy bardziej prawidłowe byłoby „…która płynie”? Czy w tym przypadku wyraz która można zastąpić słowem co („Rzeko, co płyniesz / płynie!”)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    K. Piątkowska
  • na przykład
    30.01.2012
    30.01.2012
    Dzień dobry!
    Która z poniższych form jest najwłaściwsza w języku pisanym? Czy są między nimi różnice w odbiorze?
    - Na przykład
    - Przykładowo
    - Dla przykładu
  • w promocyjnej cenie
    26.01.2012
    26.01.2012
    Które wyrażenie jest poprawne: artykuły po promocyjnej cenie czy artykuły w promocyjnej cenie??
    Pozdrawiam –
    Anna Nowa.
  • można być szczęśliwym
    24.01.2012
    24.01.2012
    Czy zdanie: „Uświadomiła jej, że można żyć z kalectwem i być szczęśliwym” jest poprawne? A może powinno ono brzmieć: „Uświadomiła jej, że można żyć z kalectwem i być szczęśliwym człowiekiem”?
  • za niedługo
    24.01.2012
    24.01.2012
    Szanowni Państwo!
    Chciałbym zapytać, czy forma za niedługo jest formą poprawną. Jeśli nie jest poprawna, to jakim wyrażeniem można ją zastąpić?
    Z poważaniem
  • na i w
    20.01.2012
    20.01.2012
    Ostatnio bardzo często słyszę stwierdzenia na weekendzie / na mieszkaniu. Nie ukrywam, że strasznie nie odpowiadają mi te formy, tylko skoro tylu ludzi ich używa, to czy nie mają oni trochę racji? Ja zawsze mówiłem podczas weekendu / w weekend (zrobię), (będąc) w mieszkaniu. Która wersja jest poprawna, a może obie?
    Pozdrawiam
    Filip K.
  • szyk nieakcentowanego zaimka
    19.01.2012
    19.01.2012
    Szyk wyrazów
    Chciałabym zapytać, który przykład jest poprawny:
    1. Aby otworzyć pudełko, należy położyć je na stole…
    2. Aby otworzyć pudełko, należy je położyć na stole…
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • szokująca informacja
    14.01.2012
    14.01.2012
    Czy zdanie „Szokująca informacja okazała się prawdziwa” jest poprawne? Mnie się wydaję, że imiesłów przymiotnikowy czynny nie może występować z czasownikiem w czasie przeszłym, jakim jest tu forma czasownika okazać się.
  • szyk wyrazów w tytułach książek i artykułów
    12.01.2012
    12.01.2012
    Często spotykam tytuły prac humanistycznych ułożone następująco: Karla Poppera koncepcja prawdy. Taki styl wydaje mi się manieryczny i napuszony. Może jednak jest poprawny? Stanowczo wolę prostszy szyk: Koncepcja prawdy Karla Poppera. Czy istnieją jakieś zasady w tej kwestii?
    Proszę o opinię
    Aleksandra Kowal
  • kontakt z numerem…

    11.01.2012
    11.01.2012

    Jak powinniśmy poprawnie się zwracać do kogoś: „Proszę o skontaktowanie się pod numer telefoniczny…” czy „Proszę o kontakt pod numer…”?

  • na następne/następnych sto dni
    5.01.2012
    5.01.2012
    Dzień dobry,
    czy formy: przez następne kilka lat, przez ładne parę lat, na następne sto dni są poprawne? Wydaje mi się, że częściej używane są: przez następnych kilka lat, przez ładnych parę lat, na następnych sto dni. Czy obie formy są poprawne? Od czego zależy odmiana?
    Pozdrawiam,
    Andrzej Wróbel
  • dwa zdania
    3.01.2012
    3.01.2012
    Czy poniższe zdania napisane są poprawnie: „Wielu myślało, że mieli do tego prawo”. Oraz: „My, dzieci, mieliśmy do tego prawo”. Chodzi mi o użytą formę czasownika mieć. Próbowałem korzystać z wyszukiwarki NKJP, ale otrzymywałem różne odpowiedzi, a więc, jak sądzę, również i błędne.
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Stanisław Drozdowski
  • 16 miast i miasto, które dostanie dziką kartę
    30.12.2011
    30.12.2011
    Bardzo proszę o informację, jaką formę powinno mieć orzeczenie w takim zdaniu: „16 miast i miasto, które dostanie dziką kartę, powalczą / powalczy o tytuł…”.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • strona bierna
    29.12.2011
    29.12.2011
    Jaka jest forma strony biernej czasowników typu uświadamiać sobie, wyobrażać sobie? Czy poprawne są sformułowania typu uświadamiany proces, wyobrażona sytuacja?
  • W służbie narodu
    25.12.2011
    25.12.2011
    Szanowni Państwo,
    czy tytuł W służbie narodu jest zbudowany poprawnie? Wydaje mi się, że służy się komuś lub czemuś, a więc powinien on brzmieć raczej W służbie narodowi.
    Z wyrazami szacunku,
    Zbigniew
  • około
    22.12.2011
    22.12.2011
    Szanowni Państwo,
    czy zawsze należy rezygnować z około, kiedy następuje po nim rzeczownik w innym przypadku niż dopełniacz (i niedający się postawić w dopełniaczu) – nawet wtedy, gdy tekst jest specjalistyczny? Teksty specjalistyczne są z reguły rozbudowane, a dodatkowe używanie terminu mniej więcej wydłuża je jeszcze bardziej:) Czy w tym względzie można pójść za uzusem i przejrzystością tekstu?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Elżbieta
  • na dziesięć minut przed końcem meczu
    19.12.2011
    19.12.2011
    W relacjach sportowych bardzo często spotykam się ze zdaniami: „Na dziesięć minut przed końcem meczu…”, „Na kwadrans przed przerwą…” itp. Czy są one poprawne, czy raczej należy je zakwalifikować do polszczyzny potocznej? Skąd się bierze to na?
  • daty
    17.12.2011
    17.12.2011
    Jak poprawnie piszemy w dacie – pierwszy GRUDZIEŃ czy pierwszy GRUDNIA?
  • szereg
    16.12.2011
    16.12.2011
    W polskim wydaniu powieści Gangsterzy Klasa Βstergrena tłumacz użył zdania: „Szereg okoliczności sprawił, że mogłem powrócić do tego, co wydarzyło się przed dwudziestu pięciu laty”. Razi mnie ta forma – napisałbym raczej „Szereg okoliczności sprawiło, że…”, podobnie jak powiedziałbym „Szereg pytań sprawiło mi trudność”, a nie „Szereg pytań sprawił mi trudność”. Proszę o opinię oraz zasygnalizowanie, jaką zasadą gramatyczną należy się tu kierować.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego