składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • lista i wykaz
    26.03.2011
    26.03.2011
    Witam serdecznie,
    chciałam zapytać o poprawność wyrażenia wymieniony na wykazie. Czy formą poprawną nie jest tutaj w wykazie?
    Pozdrawiam,
    Kasia
  • przyimek przed wyliczeniem
    25.03.2011
    25.03.2011
    Witam.
    Mam pytanie dotyczące poprawności formułowania wniosków procesowych w języku prawniczym. Standardowa formuła wygląda najczęściej tak: „Działając w imieniu X-a, wnoszę o: (tu lista wniosków)”.
    Chodzi o literkę o. Czy językowo poprawne jest jej stawianie przed dwukropkiem, czy też po dwukropku? Czyli czy poprawna jest forma:
    Wnoszę o:
    1) zasądzenie,
    2) ustalenie…

    Czy też poprawna jest forma:
    Wnoszę:
    1) o zasądzenie,
    2) o ustalenie…
  • około
    20.03.2011
    20.03.2011
    Czy wyrażenie o około 4 nad ranem jest niepoprawne?
  • na fundusze czy do funduszy?
    20.03.2011
    20.03.2011
    Witam
    które sformułowanie jest poprawne: wyjaśnianie nieprawidłowości w przekazywaniu składek na Otwarte Fundusze Emerytalne czy wyjaśnianie nieprawidłowości w przekazywaniu składek do Otwartych Funduszy Emerytalnych?
    Pozdrawiam
    Iwona Lesiak
  • w Ursusie czy na Ursusie?
    18.03.2011
    18.03.2011
    Dzień dobry.
    Jedną z dzielnic Warszawy jest Ursus. Gdy chcemy tam dotrzeć mówimy: „Jadę na Ursus” czy „Jadę do Ursusa”? W przypadku Śródmieścia użycie sformułowania „Jadę na Śródmieście” oznaczałoby, że jadę w jego kierunku. A co w przypadku np. Ursusa, Mokotowa? „Jestem na Mokotowie, na Ursusie” jest powszechnie stosowane, ale czy poprawne?
  • dopełniacz partytywny
    17.03.2011
    17.03.2011
    Witam,
    jakim przypadkiem rządzą czasowniki wrzuć lub dodaj. Byłam pewna, że przynależy im dopełniacz – „Wrzuć piłkę do kosza”, „Dodaj sumę składników do…”, a tu w słowniku języka polskiego (PWN) widzę „Dodaj cukru/soli do zupy”? Dlaczego miejscownik i kiedy go stosować – w zaprzeczeniu jest oczywisty – „Nie dodawaj sumy”, „Nie wrzucaj piłki', ale w twierdzeniu? Od kiedy i dlaczego? Nie znalazłam nic na ten temat w uchwałach Rady Języka Polskiego – więc skąd ta zmiana?
    Tatiana Kwaśniewska
  • odgrywać czy pełnić rolę?
    14.03.2011
    14.03.2011
    Dzień dobry!
    Jak należy traktować wyrażenia pełnić rolę i spełniać rolę? Czy można to zaakceptować? W Poradni jest jednak kilka odpowiedzi ekspertów, w których taki zwrot się pojawia. Spotkałem się jednak z opinią, że pełni się funkcję, a rolę się odgrywa.
    Pozdrawiam,
    Stały czytelnik Poradni
  • Gdzie postawić przymiotnik?
    12.03.2011
    12.03.2011
    Witam,
    chciałbym dowiedzieć się, który zapis jest poprawny: Szkoła Podstawowa im. Noblistów Polskich czy Szkoła Podstawowa im. Polskich Noblistów?
  • lata dwutysięczne
    10.03.2011
    10.03.2011
    Coraz częściej spotykam się w odniesieniu do minionej dekady z określeniem lata dwutysięczne. Czy formacja ta może, mimo pewnej nielogiczności, liczyć na choćby tymczasową aprobatę normatywną? W grę wchodzą tu kwestie ekonomii językowej. Wygodniej przecież powiedzieć lata dziewięćdziesiąte i dwutysięczne niż lata dziewięćdziesiąte i pierwsza dekada dwudziestego pierwszego wieku. Poza tym, odkąd jest to okres zamknięty, frekwencja formy krótszej zdaje się rosnąć.
  • inicjalne spójniki
    10.03.2011
    10.03.2011
    Dzień dobry,
    dawno temu uczono mnie w szkole, że nie stawia się ale i aby na początku zdania. Ostatnio jednak zauważyłam, że bardzo popularne stało się rozpoczynanie wypowiedzi właśnie w ten sposób – nierzadko w całkiem poważnych publikacjach. Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy w jakichś określonych sytuacjach dopuszczalne jest aby i ale na początku zdania, czy też to redaktorzy stali się wyjątkowo niedbali.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Olga
  • konstrukcje z liczebnikami
    10.03.2011
    10.03.2011
    Dzień dobry!
    Mam problem z dopasowaniem formy czasownika do liczebników. Czy poprawnie jest:
    1) „Rozdzieli ich 3000 mil” czy „Rozdzielą ich 3000 mil”?
    2) „To roztańczone 37 kilogramów pląsa” czy „Te roztańczone 37 kilogramów pląsa”, a może „Tych roztańczonych 37 kilogramów pląsa” (o dziecku)?
    Jaka jest reguła?
    Pozdrawiam
    MK
  • porównać – ale jak?
    5.03.2011
    5.03.2011
    Która forma jest prawidłowa: porównać coś/kogoś z czymś czy coś/kogoś do czegoś?
  • na ochronie czy w ochronie?
    5.03.2011
    5.03.2011
    Witam,
    od ponad dwóch lat pracuję… i tu właśnie jest problem. Czy pracuję na, czy w ochronie? Wszyscy moi koledzy używają formy na ochronie dla pracy ochroniarza, natomiast w ochronie pracują np. panie z administracji firmowej, koordynatorzy etc. Chciałbym wiedzieć, czy taki rozdział jest dopuszczalny? Czy jest poprawny językowo?
    Pozdrawiam,
    Michał Piaskowski
  • latem, czyli w lecie
    2.03.2011
    2.03.2011
    Witam,
    jakiś czas temu, rozmawiając z koleżanką, zwróciła mi uwagę, gdy powiedziałam w lato. Jaka jest poprawna forma? W lecie? Latem? W Lato? Na jesieni? Na jesień? Na wiosnę? We wiośnie?
    Pozdrawiam
  • Jestem samochodem
    2.03.2011
    2.03.2011
    Witam.
    Chciałbym zapytać, czy poprawne jest sformułowanie „Jestem samochodem”. Często się słyszy to stwierdzenie w sytuacji, gdy ktoś przyjechał samochodem. Na początku uważałem to sformułowanie za wysoce niepoprawne, ironicznie odpowiadając: kim? Niemniej, po głębszym namyśle stwierdziłem, ze można być dostarczonym, przywiezionym samochodem. Czyli „Jestem samochodem”, w domyśle: „Jestem przywieziony samochodem”, powinno być poprawne. Proszę o wyjaśnienie tej kwestii.
    Pozdrawiam
    Jakub
  • wyliczenie nazw ulic
    28.02.2011
    28.02.2011
    Szanowni Państwo!
    Uprzejmie proszę o radę, w jaki sposób zapisać nazwy ulic w zdaniu: „Badania prowadzono we wschodniej części kwartału ulic Długich Ogrodów, Szafarni, Angielskiej Grobli i Św. Barbary w Gdańsku”. Czy nazwy te należy odmienić, czy też lepiej pozostawić je w formie: „…we wschodniej części kwartału ulic: Długie Ogrody, Szafarnia, Angielska Grobla i Św. Barbary”?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • sąsiedztwo przyimków
    23.02.2011
    23.02.2011
    Szanowni Państwo,
    w publikacji, którą obecnie czytam, znajduje się zdanie: „Naskórek składa się z od 3 do 5 warstw”. Czy poprawna jest konstrukcja z od 3 do 5?
    Z poważaniem
    Patrycja Bukowska
  • pozostawiać do życzenia
    23.02.2011
    23.02.2011
    Dzień dobry!
    Proszę o pomoc: czy można powiedzieć, że coś „ma wiele do życzenia”? Zastanawia mnie także wyrażenie „Dobrej tradycji stało się zadość” – czy przymiotnik nie zaburza poprawnej konstrukcji?
    Pozdrawiam serdecznie,
    K.
  • imiesłów przysłówkowy a strona bierna
    18.02.2011
    18.02.2011
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie dotyczące używania imiesłowów. Czy zdanie „Skończywszy studia, został zatrudniony w jednym z wzdawnictw” jest poprawne? Jeżeli nie, dlaczego?
    Dziękuję bardzo!
  • a nawet, nie a wręcz
    11.02.2011
    11.02.2011
    Szanowny Panie Profesorze,
    proszę o pomoc w rozwianiu moich wątpliwości. „Czyny kompromitują go jako specjalistę, a wręcz wskazują na jego niezgodną z prawem działalność” – czy to zdanie jest poprawne? Być może spójnik a zaburza tę konstrukcję?
    Co więcej, nie-specjalista ukazany jest na jednej płaszczyźnie z „niezgodną z prawem działalnością”, czy są one faktycznie wystarczająco równoważne?
    Byłabym bardzo wdzięczna za wyjaśnienie ewentualnych błędów w powyższym sformułowaniu.
    Pozdrawiam,
    K.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego