składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • odnośnie (do) czegoś
    11.02.2011
    11.02.2011
    Witam.
    Moje pytanie dotyczy zwrotu odnośnie. Spotykam się zarówno z formą odnośnie, jak i odnośnie do i mam pytanie o poprawność tej drugiej wersji. W moim odczuciu jest to pewnego rodzaju powtórzenie, gdyż samo odnośnie zawiera w sobie zwrot odnoszący się DO czegoś. Ponieważ nie umiem znaleźć w słownikach jednoznacznej odpowiedzi językoznawców, tą drogą proszę o opinię.
    Pozdrawiam
    Winicjusz
  • oparty na
    9.02.2011
    9.02.2011
    Czy określenie oparty na w takich kontekstach, jak system oparty na procesorze, funkcja oparta na technologii, jest poprawne i mieści się w granicach normy językowej?
  • pod potrzeby?
    4.02.2011
    4.02.2011
    Dzień dobry,
    czy poprawną formą jest wyrażenie stworzyć coś POD POTRZEBY kogoś? Moim zdaniem wyjątkowo to nie brzmi.
    Pozdrawiam serdecznie,
    A.K.
  • ryzykować
    29.01.2011
    29.01.2011
    Witam,
    moje pytanie dotyczy czasownika ryzykować. Słownik poprawnej polszczyzny PWN wyraźnie wprawdzie podaje, że ryzykuje się coś, nie zaś czymś. Czy jest to jednak żelazna zasada? Czy koniecznie muszę powiedzieć: „Ryzykował moje życie”? Sformułowanie „Ryzykował moim życiem” sugerowałoby, że grał moim życiem, bawił się moim życiem; takiego wydźwięku nie odnajduję zaś w wersji pierwszej. Czy można dopuścić takie rozwiązanie językowe?
    Z góry dziękuję za odpowiedź –
    Felicyta
  • z każdym słowem
    27.01.2011
    27.01.2011
    Nurtuje mnie kwestia, czy połączenia z każdym i za każdym są równorzędne, tzn. czy można ich używać zamiennie. Czy poprawne jest „Za każdym słowem Jacka Ania czuła się coraz gorzej”, „Za każdym ciosem uciekało z niego życie”, „Za każdym pociągnięciem pędzla…” itp.? Wydaje mi się, że powinno być jednak z każdym słowem, z każdym ciosem i z każdym pociągnięciem pędzla, ale nie wiem, jak to uzasadnić. Bardzo proszę o wyjaśnienie.
    Pozdrawiam,
    W.T.
  • antagonisty i agonisty
    20.01.2011
    20.01.2011
    Szanowni Państwo!
    Właśnie zmagam się z tekstem o lekach, spośród których niektóre są antagonistami, inne zaś agonistami. I tutaj pojawił się mój problem; otóż czy leki te to agonisty / antagonisty, czy też – pomimo swojej nieożywionej natury – agoniści / antagoniści? W Internecie ta druga wersja wydaje się zdecydowanie przeważać, ale to z kolei rodzi kolejne problemy, gdyż wtedy konsekwentnie należałoby pisać np. działają oni, a nie działają one.
    Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
  • przeznaczone i dostosowane
    19.01.2011
    19.01.2011
    Witam!
    Proszę o wyrażenie opinii na temat poprawności konstrukcji zdania: „Zajęcia dostosowane są dla tych, którzy przygodę z tańcem dopiero rozpoczynają, jak również dla tych, którzy posiadają już pewne umiejętności”.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Tadeusz
  • im., czyli imienia
    18.01.2011
    18.01.2011
    Dzień dobry!
    Bardzo proszę o rozstrzygnięcie wątpliwości, która z podanych nazw jest poprawna – Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich czy Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk.
  • gotowy do stanięcia
    14.01.2011
    14.01.2011
    Dzień dobry,
    przed chwilą w programie telewizyjnym dziennikarka użyła zwrotu gotowy do stanięcia (w kontekście: do walki z kimś). Spieramy się z mężem, czy jest to prawidłowa forma, czy też nie.
    Pozdrawiam
    Ewa Cichońska z Elbląga
  • na mistrzostwach czy w mistrzostwach?
    14.01.2011
    14.01.2011
    Moje uszanowanie.
    Czy poprawne jest mówienie, że dany piłkarz występuje NA, czy W mistrzostwach? To samo tyczy się mundialu. Czy zawodnik gra NA mundialu, czy W mundialu?
    I jeszcze jedna kwestia, mianowicie takie zdanie: „Yksiński i Kowalski nie wystąpią w tym meczu, gdyż dopiero co wznowili treningi po kontuzji”. Czy „…po kontuzjach”?
    Kłaniam się.
  • semantycznie czy końcówkowo?
    11.01.2011
    11.01.2011
    Piszę pracę na temat gramatyki kontrastywnej języka polskiego i niemieckiego (…). Chciałam zapytać o taką jedną rzecz, ponieważ kwestii tej nie mogłam znaleźć w żadnej gramatyce. Chodzi o to, ze jeżeli jest np. słowo nadrzędne OWOC i do tego słowa podrzędne: truskawka, marakuja, gruszka, porzeczka itd., czy przydział rodzaju żeńskiego odbywa się tutaj na zasadzie semantycznej, czy też morfologicznej, końcówkowej?
  • DNA
    11.01.2011
    11.01.2011
    Szanowni Państwo,
    pracujemy w laboratorium biologii molekularnej, gdzie język polski nagminnie miesza się z angielskim. Na przykład dla kwasów nukleinowych nie ma polskich skrótów, nie mówimy kwas dezoksyrybonukleinowy czy kwas rybonukleinowy, ale DNA i RNA i jest to ogólnie przyjęte. Pytanie brzmi: czy powinniśmy mówić ten DNA czy to DNA? Wyizolowałam plazmidowy DNA czy plazmidowe DNA?
    Pozdrawiam
  • na świadectwo czy na świadectwie?
    7.01.2011
    7.01.2011
    Czy piszemy: „Temat projektu realizowanego przez ucznia jest wpisany na świadectwo” czy „…na świadectwie ukończenia szkoły”?
  • szyk składników konstrukcji biernej
    3.01.2011
    3.01.2011
    Witam!
    Która forma zapisu strony biernej jest poprawna: „Kot jest myty przez Maję” czy „Kot myty jest przez Maję”? A może obie?
    Pozdrawiam
  • Jak powiedział funkcjonariusz policji…
    3.01.2011
    3.01.2011
    Szanowni Państwo,
    proszę o informację, czy zdanie „Jak powiedział funkcjonariusz policji, życiu i zdrowiu poszkodowanych nie zagraża niebezpieczeństwo” jest poprawne. Zwrot jak powiedział często jest używany w mediach. Czy nie powinno być powiedział, że…? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam
  • Czytamy formuły matematyczne
    28.12.2010
    28.12.2010
    Szanowni Państwo,
    mając na myśli pierwiastek z liczby dwa, powinniśmy mówić pierwiastek z dwóch czy pierwiastek z dwa? Dalej: pierwiastek z dwóch iks kwadrat, pierwiastek z dwa iks kwadrat, a może jeszcze inaczej: pierwiastek z dwóch iksów kwadrat?
    Szczęśliwego Nowego Roku
    Tomasz Tarasiuk
  • Babcia i kot siedzieli na werandzie
    19.12.2010
    19.12.2010
    Szanowna Poradnio!
    Wiem, że należy mówić i pisać „Babcia i kot siedzieli” na werandzie, ale ciągle nie mogę zrozumieć, jak tę formę męskoosobową wytłumaczyć. Niedawno ten temat był poruszany, zabrakło jednak wyjaśnienia, skąd się bierze ta forma męskoosobowa.
    Dziękuję.
  • podmiot szeregowy
    12.12.2010
    12.12.2010
    Szanowni Państwo,
    będę wdzięczna za pomoc w następującej kwestii: orzeczenia w jakim rodzaju wymaga podmiot szeregowy dzieci i młodzież? „Dzieci i młodzież maszerowali” czy „…maszerowały”?
    Dziękuję. Łączę wyrazy szacunku.
    Joanna
  • Nie ma komu posprzątać
    9.12.2010
    9.12.2010
    Spotykam się czasem z zupełnie obco dla mnie brzmiącą formą: nie ma komu, oznaczającą: 'nie ma nikogo, kto by…'. Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy jest to forma poprawna. Czy mogę powiedzieć na przykład: „Posprzątać nie ma komu”, czy jednak muszę użyć sformułowania „Nie ma kto posprzątać”?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Gabriela Niemiec
  • dwóch czy dwoje ludzi?
    7.12.2010
    7.12.2010
    Szanowni Państwo,
    czy poprawne jest połączenie rzeczownika ludzie z liczebnikiem głównym, np. między dwoma ludźmi? Czy powinien być tu liczebnik zbiorowy – między dwojgiem ludzi?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
    Agnieszka
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego