Tu powiemy ci, jakie znaczenia mają interesujące cię słowa. Dowiesz się, których słów nie należy łączyć, a których nie powinno się używać w określonych sytuacjach lub kontekstach. A jeśli nie znasz jakiegoś słowa, pomożemy ci je znaleźć.
znaczenie
-
bezobsługowy
26.05.202322.05.2023Często czytam w instrukcjach, że jakieś urządzenie jest „bezobsługowe” w takim kontekście, że nie wymaga ono serwisowania. Czy jest to poprawne, czy raczej powinno się powiedzieć, że dane urządzenie nie wymaga konserwacji/serwisowania. Słowo „bezobsługowe” kojarzy mi się raczej ze stacją lub myjnią, a nie z urządzeniami.
-
skrzynia wianna i posagowa
24.05.202324.05.2023Dzień dobry, jak powinno się mówić: skrzynia wianna czy skrzynia posagowa? Jaka jest różnica?
Dziękuję za odpowiedź.
-
Niebiosa
23.05.202323.05.2023Czy w poniższym fragmencie, pochodzącym z opowiadania napisanego przez nastolatka: „Nie dla wszystkich jest to jasne, ale wściekli szamani zazwyczaj nie używają słownictwa godnego poety w spokojny, mglisty poranek, kiedy jego ulubiona różanopalca jutrzenka muska chmury i delikatnymi metaforycznymi palcami spędza sen z powiek nieszczęsnego kochanka muz, niewyspanego co prawda, ale natchnionego przez same Niebiosa” słowo niebiosa powinno być zapisane z małej, czy z wielkiej litery? Optuję za małą, bo wielka ma konotacje religijne, z drugiej strony — opis dotyczy szamana.
-
jubilat
21.05.202321.05.2023Prosiłbym o pomoc w roztrzygnięciu pewnej kwesti językowej, która od jakiegoś czasu pojawia się również w Poradni PWN. Moja babcia kilka dni temu skończyła sto lat, w związku z tym, prezydent miasta, w którym zamieszkujemy zaszczycił nas swoją wizytą. W oficjalnym piśmie gratulacyjnym oraz na stronach internetowych pojawiło się wszędzie słowo „jubilatka”. Mając na uwadze, iż słowem właściwym byłoby solenizantka, czy w stosunku do czyiś urodzin, na przykład setnych możemy użyć słowa — jublilat, jubilatka? Dziękuję.
-
analiza sprężarki
20.05.202320.05.2023Dzień dobry,
piszę pracę magisterską o tytule „Analiza przepływowo-wytrzymałościowa sprężarki o przepływie naddźwiękowym” i tutaj rodzi się moje pytanie: czy przepływowo-wytrzymałościowa jest poprawnie zapisane (chodzi o myślnik/półpauza/łącznik)? Pytanie może i banalne, ale szczerze mówiąc nie jestem pewny, a jednak wolałbym poprawnie zapisany tytuł pracy dyplomowej.
Pozdrawiam
Przemysław
-
Zaginione słowa – ktokolwiek słyszał, ktokolwiek wie
18.05.202313.05.2023Czytelnicy naszej poradni poszukują „utraconych” wyrazów, które opisują w następujący sposób:
- „Dzień dobry, kiedyś usłyszałam określenie pracy, załatwionej po znajomości, niekoniecznie rodzinę (nie chodzi o nepotyzm), w której pracownik jest zatrudniony, ale nawet nie wykonuje swojej pracy, nie stawia się w ogóle i nawet jest o to proszony przez pracodawców. Jest to fikcyjny pracownik za realną, niemałą kasę. Czy ktoś wie, jak się to zjawisko nazywa? Użył go Rafał Ziemkiewicz w jednym ze swoich felietonów, ale ja niestety zapomniałam”.
- „Dzień dobry, od jakiegoś czasu staram się przypomnieć sobie słowo, które określa rzecz, która była znana wielu cywilizacjom mimo, że cywilizacje te nie miały ze sobą kontaktu (np. piramidy w Afryce, Azji i Ameryce Południowej lub koło). Niestety bezskutecznie, również przeprowadzona kwerenda nie przyniosła skutków”.
- „Jak nazywa się tekst podpisany obcym nazwiskiem? Kiedyś zetknąłem się z tym terminem zakończonym na -nim, ale nie mogę sobie przypomnieć”. Nie chodzi o aliofiktonim ani allonim [przyp. red.]
-
Aneks a apendyks
17.05.202317.05.2023Jaka jest różnica między aneksem a apendyksem (w książkach)?
Z góry dziękuję
D.
-
szlak + przyimek
16.05.202316.05.2023Dzień dobry,
mam pytanie dotyczące poprawności użycia „nad” lub „na” w „szlak nad Morskie Oko” czy „szlak na Morskie Oko”. W różnych tekstach, głównie artykułach w prasie pojawiają się obydwie wersje i przyznam się szczerze, że zwątpiłam w swoje rozeznanie. Interesuje mnie więc, a wręcz męczy, które z nich rzeczywiście jest poprawne. Być może obydwa? I przy okazji, jeśli można prosić, to przydałaby się jakaś ogólna wskazówka ich użycia ze słowem "szlak (rozumiany jako droga)" typu szlak nad rzekę/morze/jezioro/staw itp.
Serdecznie dziękuję!
-
zaproszenie
14.05.202314.05.2023Czy zaproszenie rozumiane jako (elegancka) karta upoważniająca do wzięcia udziału w jakimś wydarzeniu może być udostępniane w zamian za wniesienie określonej opłaty, czy może taka płatna karta przestaje już być zaproszeniem pomimo nadruku ZAPROSZENIE ?
-
Błąd w interpretacji
14.05.202314.05.2023Dzień Dobry,
zgodnie z definicjami słownikowymi PWN wieczór nie istnieje.
Wieczór to część doby między zmierzchem a nocą.
Zmierzch to pora dnia od zachodu słońca do nastania ciemności.
Noc to czas od zachodu do wschodu słońca.
Oznacza to, że jak jest zmierzch, to jest odrazu noc. Oznacza to, że a więc nie ma okresu między końcem zmierzchu i początku nocy, a więc wieczór trwa 0 sekund.
Czy popełniam błąd w interpretacji?
Będę wdzięczny za rozstrzygnięcie mojego problemu.
-
aplikować
13.05.202313.05.2023Na stronach z ogłoszeniami o pracy powszechnie stosowany jest czasownik aplikować (np. w formie przycisków "aplikuj" czy "aplikuj teraz"). Czy zwrot aplikować na dane stanowisko można już traktować jako normę użytkową? Jeśli tak, to czy można połączyć "aplikować" z przyimkiem "z" (np. "Aplikuj z LinkedIn")? Bardzo dziękuję za pomoc.
-
Neosemantyzm wspierać
12.05.202312.05.2023Ostatnio niezwykle często spotykam się z pojęciem "wspierania" w branży IT. Mowa o zdaniach w stylu "Nasza aplikacja wspiera język polski", "nie wspieramy tej funkcjonalności" lub "ta funkcja jest wspierana w nowszej wersji oprogramowania". SJP podaje, że "wspierać" to "pomagać" lub "podpierać". Nigdzie nie znalazłem definicji wsparcia jako synonimu dla 'obsługuje'. Czy takie (bardzo powszechne w branży IT) użycie tego słowa jest poprawne?
-
Przeciwieństwo aspołeczności
9.05.20239.05.2023Jaki mógłby być antonim słowa „aspołeczny”? Człowiek normalny, niestroniący od innych jest...
Z góry dziękuję
Dorota
-
pójść/sięgnąć/skoczyć po rozum do głowy
8.05.20238.05.2023Jaki obraz tak naprawdę przywołuje idiom „pójść po rozum do głowy”? Czy chodzi o to, że ktoś poszedł do głowy, bo tam jest rozum, czy że poszedł (gdzieś tam, nie wiadomo gdzie) po „rozum do głowy”?
R. Ziemkiewicz napisał gdzieś tak: „Może ktoś tam poszedł po rozum do głowy (albo gdzie tam go zostawili)”, czyli chyba rozumie to w pierwszym sensie, ale mnie się wydaje, że powiedzenie odwołuje się do tego drugiego.
Dziękuję za naświetlenie sprawy.
-
wyborowy
8.05.20238.05.2023Szanowni Państwo,
proszę o etymologię (mapę znaczeń, synonimów, skojarzeń) i historię słowa wyborowa.
Pozdrawiam
Gosia
-
chwycić za chabety
7.05.20237.05.2023Szanowni Państwo,
jedni mówią, że można kogoś chwycić/złapać/wziąć/wyciągnąć „za bety”, inni zaś, że „za chabety”. Która z tych wersji pojawiła się w języku polskim wcześniej i którą uznaliby Państwo za wzorcową?
-
pijany w dym
7.05.20237.05.2023Szanowni Eksperci,
moje pytanie dotyczy związku frazeologicznego „pijany w siwy dym”. Najstarszym znalezionym przeze mnie tekstem, w którym występuje, jest wiersz Jacka Kaczmarskiego „Pejzaż z szubienicą” z 1978 r., jednak większość przykładów użycia pochodzi chyba z XXI wieku (R. M. Groński, Jacek Piekara, książka W. Grossmana „Życie i los” w tłumaczeniu Jerzego Czecha). Czy ten frazeologizm nie został przypadkiem utworzony przez samego Kaczmarskiego? Jeśli nie, to jakie jest jego pochodzenie?
-
banda
6.05.20236.05.2023Dzień dobry,
jakim zapożyczeniem jest leksem banda (fonetycznym, morfologicznym czy kalką), w którym wieku wyraz ten wszedł do języka polskiego i czy jego znaczenie się nie zmieniło?
-
góra i dół
6.05.20236.05.2023Dzień dobry! Nurtuje mnie pytanie co było pierwsze – góra czy góra? Czy słowo to najpierw opisywało formację terenu, czy kierunek orientacji? Podobnie można się zastanawiać czy dół – dziura w ziemi, czy dół – kierunek uzyskał swe znaczenie wcześniej?
-
postrzegać a spostrzegać
5.05.20235.05.2023Często spotykam się z myleniem "postrzegania" ze "spostrzeganiem", czyli używaniem czasownika "spostrzegać" w znaczeniu "rozumieć jako...", "odbierać jako...", "konotować", "postrzegać". Zamienne używanie "postrzegać" i "spostrzegać" wydaje mi się błędne - a może błędne jest moje przekonanie na ten temat?
Przykładowe zdania, gdzie zastąpiłabym "spostrzeganie" "postrzeganiem":
"Alkoholizm zaczął być spostrzegany jako choroba niezawiniona". "Wyniki badań poświęconych spostrzeganiu własnego ciała przez osoby z nadmierną masą ciała są niejednoznaczne".
Będę wdzięczna za rozstrzygnięcie.
