etymologia

Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.

  • beze i przeze
    14.01.2005
    14.01.2005
    Witam
    Przyimek bez przed zaimkiem mnie występuje w formie beze. Podobnie przyimek przez – w formie przeze. Są to jedyne sytuacje, w których używamy przyimków beze i przeze (a więc jedynie przed zaimkiem mnie). Jaka jest przyczyna takiego zjawiska i jak można by je fachowo nazwać?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • kontusz i geszeft
    11.01.2005
    11.01.2005
    Witam. Nurtuje mnie etymologia słów geszeft oraz kontusz. W jednych słownikach jest napisane, że geszeft to słowo z języka niemieckiego, zaś w innych, że z języka jidysz. Podobna rozbieżność przy etymologii słowa kontusz: raz z języka węgierskiego, a raz z osmiańsko-tureckiego. Dziękuję za rozwianie moich wątliwości i pozdrawiam.
  • Lucyfer
    11.01.2005
    11.01.2005
    Witam. Moją szczególną uwagę zwróciła ostatnio etymologia słowa Lucyfer – z łaciny lucifer 'niosący światło, jutrzenka'. Czyżby zawarta była tu jakaś dosadna ironia na określenie przywódcy piekieł w demonologii chrześcijańskiej? Z góry dziękuję za wyjaśnienia.
  • biedronka i truskawka
    7.01.2005
    7.01.2005
    Witam,
    interesuje mnie etymologia słów biedronka i truskawka. Z góry dziękuję za pomoc.
    Pozdrawiam.
  • genealogia świąt
    30.12.2004
    30.12.2004
    Jaka jest genealogia słów święto, świętować?
  • żłobek czy żłóbek?
    29.12.2004
    29.12.2004
    Przyszły kolejne święta, kolejny raz śpiewam kolędy i kolejny raz mam wątpliwości: żłobek czy żłóbek? Prof. Bralczyk mówił w TV, że słowa żłóbek się już nie używa i dzisiaj mówi się żłobek, natomiast wszystkie słowniki, które mam, informują, że żłobek to miejsce dla małych dzieci, a zdrobnieniem od żłobu jest żłóbek. Jeżeli można, prosiłbym o jednoznaczne wyjaśnienie, jak to jest. Dziękuję.
  • skrzydlate słowa
    26.11.2004
    26.11.2004
    Skrzydlate słowa to cytaty z dzieł, tytuły utworów, strzępy przemówień, powiedzonka osób publicznych… Skąd wzięło się określenie skrzydlate słowa? Czy skrzydlate słowa klasyfikujemy jako związki frazeologiczne, czy jest to jakaś odrębna jednostka należąca do frazeologii?
  • ksiądz
    26.11.2004
    26.11.2004
    Witam serdecznie!
    Niedawno znajomy poinformował mnie, że współczesny wyraz ksiądz pochodzi od dawnego książ, co oznaczało ponoć diabła, demona, ucieleśnienie zła. Czy rzeczywiście mamy do czynienia z aż taką ironią?
    Pozdrawiam.
  • nazwisko Głąb
    23.11.2004
    23.11.2004
    Proszę o etymologię mojego nazwiska. Czy w dawnych czasach miało ono inny wydźwięk niż obecnie? Informacje te są dla mnie istotne, ponieważ moja partnerka ma obiekcje co do przyjęcia mojego nazwiska w przyszłości. Za odpowiedź z góry dziękuję!
    Michał Głąb

  • podroby

    16.11.2004
    16.11.2004

    Jaka jest etymologia słowa podroby?

  • całowanie
    16.11.2004
    16.11.2004
    Jak jest etymologia wyrazów całować, pocałunek?
  • od stóp do głów
    16.11.2004
    16.11.2004
    Witam. Dlaczego mówi się od stóp do głów, a nie od stóp do głowy? Wszak mamy tylko jedną głowę, więc czy to pierwsze wyrażenie nie jest błędne? Dziękuję.
  • Mazur
    2.11.2004
    2.11.2004
    Witam. Interesuje mnie etymologia słowa Mazur, zarówno jako nazwy mieszkańca Mazowsza, jak i nazwiska. Dziękuję z góry za odpowiedź;)
  • krom
    29.10.2004
    29.10.2004
    Witam. Z jakiego języka pochodzi słowo krom 'z wyjątkiem, oprócz'? Czy to samo znaczenie jest w kontekście cytatu z Iliady (przekład Ksewerego Dmochowskiego): „(…)Tak się i możnie miasta Pryjama ocali,/ I Atryd żonę weźmie krom wszelkiej zatargi” (księga czwarta)?
  • przyjaciel
    27.10.2004
    27.10.2004
    Witam. Dlaczego przyjaciel nie odmienia się w liczbie mnogiej podobnie jak słowa wybawiciel, stręczyciel, nauczyciel itp. (chodzi o formy przyjaciółmi, przyjaciół)? Dziękuję za odpowiedź.
  • początek i koniec
    27.10.2004
    27.10.2004
    Jaka jest etymologia wyrazów: początek i koniec??? Bardzo proszę o szybką odpowiedź. Nigdzie nie mogę znaleźć rozwiązania tego problemu.
  • nasz chleb słowiański
    15.10.2004
    15.10.2004
    Witam,
    Interesuje mnie etymologia słowa chleb. Brzmi ono prawie jednakowo we wszystkich (lub prawie wszystkich?) językach słowiańskich. Podobieństwa występują też w językach germańskich i romańskich. Już zupełnie inaczej np. w łotewskim i estońskim. Ale chodzi mi przede wszystkim o „nasz” słowiański chleb.
  • drzwi
    7.10.2004
    7.10.2004
    Dlaczego rzeczownik drzwi ma tylko liczbę mnogą? W innych rzeczownikach – nazwach przedmiotów z naszego otoczenia jak spodnie, nożyce, sanie – plurale tantum jest intuicyjnie zrozumiałe, naturalne. Ale dlaczego drzwi? Czy to ma jakies uzasadnienie historyczne?
    Pozdrawiam
    Krzysztof Cybura
  • pochodzenie nazwisk
    28.09.2004
    28.09.2004
    Proszę o podanie etymologii nazwisk Giersz, Śmiglewski oraz Łobaczewski i wyjaśnienie, o czym świadczą końcówki -ski i -czyk.
    Z góry dziękuję.
  • ktoś inny, ale coś innego
    8.09.2004
    8.09.2004
    Chciałbym dowiedzieć się, skąd wzięły się pewne kuriozalne zwroty, jak: coś ciekawego, nic trudnego? Odmiana przymiotnika w mianowniku i bierniku jest inna, niż można by się tego spodziewać (w pozostałych przypadkach nie ma nieregularności). Jak powstały takie zwroty?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego