nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • PUPA
    25.03.2003
    25.03.2003
    Szanowni Państwo!
    Zastanawiam się nad odmiana skrótowca PUPA. Nazwa PUPA pochodzi, o ile dobrze pamiętam, od Pierwszy Uczniowski Przegląd Artystyczny, ale skrót tak się spodobał twórcom przeglądu, że na stałe do niego przylgnął. Jak wiec zapisywać powstałą nazwę? Czy traktować ją jak wyraz (Pupa, Pupy etc.), czy z łącznikiem (PUP-y, PUP-ie)? Raczej nie uda mi się uniknąć odmiany…
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź już z góry.
    Z poważaniem,
    Anna Wojewódzka
  • Wioletta czy Violetta?
    25.03.2003
    25.03.2003
    Czy zamiast Wioletta można również pisać Violetta?
  • Piero di Cosimo, Andrea del Sarto
    25.03.2003
    25.03.2003
    Dzień dobry!
    Chciałabym się dowiedzieć, jak powinny brzmieć w dopełniaczu i bierniku następujące nazwiska: Piero di Cosimo, Andrea del Sarto oraz w jakich przypadkach można odmieniać tylko samo imię.
    Dziękuję.
  • Tania – Tani czy Tanii?
    25.03.2003
    25.03.2003
    Pan dr Jan Grzenia, odpowiadając na pytanie o dopełniacz imion Katia, Nadia itp., stwierdził, iż „Rzeczowniki obce i pochodzenia obcego zakończone na -ia maja w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku zakończenie -ii, np. apatii, partii, komedii, encyklopedii. Imiona odmieniamy podobnie jak wyrazy pospolite o tym samym zakończeniu”. Czy oznacza to, że dopełniacz od imienia Tania (= Tatiana) brzmi Tanii? Czy nie należało by raczej odmienić go według wzoru Ksenia – Kseni, a nie mania – manii?
  • odmiana nazwisk
    24.03.2003
    24.03.2003
    Proszę Państwa, dziękując za okazane mi zrozumienie, proszę o kolejną autorytatywną radę w kwestii odmiany nazwisk polskich, a to:
    1. Jak postępować z obocznością w nazwiskach typu Gołąb, Kocioł, Kozioł? Tzn. kiedy Gołębia, Kotła, Kozła, a kiedy Gołąba, Kocioła czy Kozioła?
    2. Czy w nazwiskach jednosylabowych typu Dąb, Mech nadal obowiązuje zasada, iż pisownia nazwisk polskich opiera się na tych samych przepisach, co pisownia wyrazów pospolitych?
    3. Jak odmienić nazwisko Samojeden? Powyższe budzi tyleż emocji noszących te nazwiska, co konsternacji zwracających się do nich. A na argument, ze ich nazwisko się… nie odmienia, no cóż, opadają nie tylko ręce…

    Za życzliwość dziękuję.
    E.
  • AS Roma i in.
    18.03.2003
    18.03.2003
    Czy należy odmieniać nazwy takich klubów sportowych, jak AS Roma, AC Milan, Aston Villa? Np. „Przegraliśmy mecz z AS Roma” czy „…z AS Romą”?

  • konwencja brukselska

    18.03.2003
    18.03.2003

    Jak napisać taką nazwę: Konwencja brukselska z 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych? Jak napiszemy całą nazwę? Co napiszemy od dużej, a co od małej litery? Na stronach internetowych znalazłam wszystkie możliwości, tj.

    a) Konwencja Brukselska,

    b) Konwencja brukselska,

    c) konwencja brukselska.

    A jak napiszemy konwencja brukselska bez podawania, o czym ona jest. To samo z nazwą: konwencja lugańska – od dużej czy od małej?

    Dziękuję za odpowiedź.

  • dolinki podkrakowskie
    18.03.2003
    18.03.2003
    W jaki sposób zapisujemy nazwy podkrakowskich dolinek: dolina Aleksandrowicka, dolina Mnikowska itp.? Góra Zborów czy góra Zborów?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Maja Pietrzykowska
  • Stara Miłosna
    18.03.2003
    18.03.2003
    Witam,
    Która forma odmiany jest poprawna: Starej Miłośnie czy Starej Miłosnej? Dlaczego niektóre słowniki uznają obie formy, a inne tylko tę pierwszą?
    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
  • Mazowieckie, mazowieckie
    17.03.2003
    17.03.2003
    Proszę o krótkie uzasadnienie, dlaczego i kiedy mówimy raz w mazowieckim, a innym razem w mazowieckiem. Słyszałem że w Mazowieckiem to 'w regionie', a w mazowieckim to 'w województwie', ale nie jestem pewny, dlatego proszę o wypowiedź autorytatywną.
    Z poważaniem MJ
  • marytonimika i patronimika
    10.03.2003
    10.03.2003
    Interesuje mnie, w jaki sposób były tworzone marytonimika i patronimika. Dziękuję za odpowiedź.
  • Gila, Hnatków, Maksymczat
    10.03.2003
    10.03.2003
    Panie profesorze! Chciałabym się dowiedzieć, jak były tworzone nazwiska typu dopełniaczowego, np: Gila, Hnatków, Maksymczat. Dziekuję za odpowiedź.
  • Verhofstadt
    10.03.2003
    10.03.2003
    Witam!
    Premier Belgii nazywa sie Guy Verhofstadt. Muszę w zdaniu odmienić jego nazwisko i mam problem z miejscownikiem. Verhofstadtzie?
  • morza
    7.03.2003
    7.03.2003
    Jaką literą należy zapisać wyraz morza w zdaniu: „Ten gatunek ryb występuje w Morzach (morzach?): Śródziemnym i Czerwonym”?
  • ul. gen. Sikorskiego czy ul. Gen. Sikorskiego?
    7.03.2003
    7.03.2003
    1. Jak jest poprawnie: ul. gen. Sikorskiego czy ul. Gen. Sikorskiego?
    2. Czy przy nazwach instytucji, np. Instytut Admirała Kawki, nazwy stopni piszemy z wielkiej litery?
    3. Czy wielką literą piszemy takie wyrażenia, jak: dowództwo floty, Sztab Wojskowy?
    4. Panie Poruczniku czy panie poruczniku w tekście dialogowym?
    Pozdrawiam
    A. Lajkowska
  • Jacques Chirac
    7.03.2003
    7.03.2003
    Czy poprawna jest następująca odmiana nazwiska Jacques Chirac: D., B.: Jacques’a Chiraca, C., N.: Jacques’em Chirakiem, Ms., W.: Jacques’u Chiracu? Czy formy Chiraka, Chiraku, powszechne w prasie, można uznać za poprawne?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • imiona wieloczłonowe
    7.03.2003
    7.03.2003
    Interesuje mnie pisownia z łącznikiem obcych imion wieloczłonowych, np. Jean-Claude, Jean-Pierre itd. Jak zasada wchodzi tu w grę, ponieważ np. w zapisie nazwiska Jacques Louis David łącznik nie występuje, to samo jest z Jeanem Auguste’em Dominigue’em Ingres’em.
    Łączę wyrazy szacunku
    TB
  • PC World Komputer
    28.02.2003
    28.02.2003
    Proszę o poradę dotyczącą pisowni tytułów czasopism obcych, np.: PC World Komputer czy PC world komputer? Dziękuję.
  • do Tych czy Tychów?
    28.02.2003
    28.02.2003
    Tychy powracają jak bumerang. Mimo że eksperci poradni językowej wielokrotnie wypowiadali się na temat dopełniacza tej nazwy, ich odpowiedzi nie satysfakcjonują czytelnika gazety, w której pracuję. Otóż twierdzi on, że poprawna jest jedynie forma Tych, i domaga się dokładnego potwierdzenia, na podstawie jakich ustaleń i kiedy do języka ogólnego i do słowników trafiła forma Tychów. Niestety sama nie potrafię wskazać takiego dokumentu, czy też daty wprowadzenia oficjalnej poprawki (czytelnik twierdzi, że podobne zmiany są poprzedzone konkretnymi przepisami). Bardzo proszę o pomoc i jak najbardziej szczegółową odpowiedź.
    Agata Gogolkiewicz
  • odmiana nazwisk chińskich
    28.02.2003
    28.02.2003
    Proszę wyjaśnić, w jaki sposób należy odmieniać nazwiska chińskie. Czy jest to w ogóle unormowane w języku polskim? Zauważyłem w tekstach publicystycznych, że odmianie podlega wyłącznie ostatni człon nazwiska, np. poglądy Deng Xiaopinga, Jiang Zemina, Czang Kaj-szeka (a nie: Denga Xiaopinga, Jianga, Czanga). Ze względu na tę dziwną odmianę oraz sposób umieszczania tych nazwisk w encyklopediach, domyślam się, że nazwiska te nie są tworzone wg schematu europejskiego (tzn. imię nadane przez rodziców + nazwisko rodowe). Czy analogicznie należy odmieniać nazwiska o podobnej, przynajmniej z pozoru, budowie (np. japońskie, koreańskie, wietnamskie)?
    Dziękuję za odpowiedź.
    PS Ten językowy problem dotyczy ponad 1/5 ludności świata :))
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego