nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Wolne Państwo Orania
    23.01.2003
    23.01.2003
    Moje pytanie dotyczy deklinacji wielowyrazowych nazw państw, a konkretnie: jaką postać powinien mieć dopełniacz nazwy Wolne Państwo Orania: czy należy powiedzieć: obywatel Wolnego Państwa Orania, czy może Wolnego Państwa Oranii?

  • cieśnina Fram

    23.01.2003
    23.01.2003

    Szanowny panie Redaktorze,

    Mam wątpliwości, czy cieśnina między Grenlandią a Spitsbergenem (ang. Fram Strait) powinna po polsku nosić nazwę Cieśnina Frama, czy może Cieśnina Fram. Nazwa cieśniny pochodzi od statku (Fram), na którym badacz norweski Nansen przemierzył Ocean Arktyczny. Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości.

  • nazwy wież
    20.01.2003
    20.01.2003
    Witam,
    w jaki sposób zapisujemy wieże i baszty? Wieża Zielona czy wieża Zielona; Baszta Dorotki czy baszta Dorotki?
    Pozdrawiam,
    MP
  • śś. Piotr i Paweł czy św. św. Piotr i Paweł?
    20.01.2003
    20.01.2003
    Do Pana Doktora Jana Grzeni mam pytanie w związku z Jego dzisiejszą radą na temat kościoła św. św. Męczenników. W zasadzie się zgadzam, formalnie Pańska rada jest słuszna, poparta stosowną regułą, jednak proszę mi wyjaśnić, dlaczego przez całe dziesięciolecia uczono (nie tylko mnie, to stoi w niektórych słownikach), że skrót wyrazu święci ma postać śś. Postać dziwną, przyznaję, ale dość często spotykaną, zwłaszcza w kontekście kościół śś. Piotra i Pawła. I druga sprawa, innego rodzaju. Czy nie sądzi Pan, że wyrażenie kościół św. św. Męczenników wygląda nieco dziwacznie i że – odpowiadając na pytanie korespondenta – warto by przy okazji doradzić niestosowanie skrótów w podobnych okolicznościach?
    Serdecznie pozdrawiam!
  • Schuessel i Drnovszek
    20.01.2003
    20.01.2003
    Szanowni Państwo!
    Czy niemieckie (właściwie austriackie) nazwisko Schuessel w odmianie traci -e-, czy nie (tzn. Schuessla, czy Schuessela)? Czy wobec słoweńskiego nazwiska Drnovszek będzie obowiązywać taka sama reguła?
    Z poważaniem
    — Andrzej Zieliński
  • odmieniać czy nie odmieniać?
    20.01.2003
    20.01.2003
    Czy nieodmienianie nazw geograficznych Ronsawal, Madrigal jest błędem? Czy należy te słowa odmieniać? Np. „Spotkaliśmy się pod Ronsewalem”, „Jadę do Madrigalu”.
  • Uraz – uraski
    20.01.2003
    20.01.2003
    W moim rodzinnym mieście jedną z głównych ulic jest ulica Urazka, nazwana tak od niedalekiej wioski o nazwie Uraz. Od dłuższego czasu gnębią mnie wątpliwości co do poprawności ortograficznej tego przymiotnika – przecież mamy (i tego jestem pewien) owczarka kaukaskiego, a nie kaukazkiego…
    Miejscowości o nazwach zakończonych na -z nie jest aż tak dużo, stąd może nie jest to problem powszechny, ale mimo wszystko istnieje! Wiem, że w Ustrzykach Dolnych (woj. podkarpackie) jest ulica Bełzka (podaję pisownię oryginalną), od miasta Bełz. Mamy też w Polsce Łobez… Jak to więc jest z przymiotnikami od tego typu nazw miejscowych?
    Serdecznie pozdrawiam w nowym roku!
  • o Sonii czy może o Soni?
    14.01.2003
    14.01.2003
    Witam serdecznie,
    Moje pytanie dotyczy odmiany w liczbie pojedycznczej imienia Sonia. Źródła, do których mam dostęp, nie zawierają takiego hasła. W zasadach pisowni imion żeńskich pochodzenia obcego końcówka dla wszystkich przypadków – oprócz M lp – to -ii (np. Zofia – Zofii). Jednak cały czas mam wątpliwości, czy powinienem pisać do Sonii, czy może do Soni. Poza tym imię własnej żony należałoby chyba pisać poprawnie, prawda?
    Serdecznie pozdrawiam
    Danek
  • pochodzenie nazw miejscowych
    9.01.2003
    9.01.2003
    Skąd się biorą nazwy miejscowości?
  • imiona bułgarskie
    6.01.2003
    6.01.2003
    Zauważyłam, że bułgaryści częstokroć nie odmieniają męskich imion bułgarskich zakończonych na -o (jak Christo, Genczo, Kolio) oraz -i (jak Hadżi, Zachari, Georgi). Podobnie jak zresztą dziennikarze. Czy reguła dotycząca odmiany nazw obcych w tym wypadku nie obowiązuje? (Być może na przeszkodzie stoi uzus).
  • Wandalin
    6.01.2003
    6.01.2003
    Skąd wzięło się i jakie jest pochodzenie imienia Wandalin? Kiedy Wandalin obchodzi imieniny?
    Wandalin Ulanowski
  • Lidzbark Warmiński
    6.01.2003
    6.01.2003
    Witam serdecznie,
    mam pytanie dotyczące odmiany nazwy miasta Lidzbark Warmiński. W słowniku ortograficznym znalazłem odmianę w D. lp. Lidzbarku Warmińskiego, podczas gdy większość mieszkańców tego miasta używa formy Lidzbarka Warmińskiego. Jak to jest z punktu językowego. Czy forma słownikowa jest jedyną dopuszczalną?
  • kościół św. św. Męczenników
    6.01.2003
    6.01.2003
    W wyrażeniu kościół Świętych Męczenników chciałabym użyć skrótu św. Czy powinnam go podwoić?
  • Młodystach
    6.01.2003
    6.01.2003
    Mam ucznia o nazwisku Młodystach, jak należy odmieniać to nazwisko? Czy w ten sam sposób co Krasnystaw?
    Proszę o odpowiedź. Pozdrawiam.
  • Bożena czy Bożenna?
    3.01.2003
    3.01.2003
    W teleturnieju Jeden z dziesięciu wzieła udział pani Bożenna. Dlaczego jej imię było napisane przez dwa n, a nie – tak jak w większości słowników – przez jedno? Czy taka pisownia też jest poprawna?
    Z góry bardzo dziękuję.
  • mieszkańcy miast
    31.12.2002
    31.12.2002
    Czy mieszkankę Brukseli nazwiemy Brukselką? Jeśli nie, to proszę o poprawną odpowiedź. Z góry dziękuję.
  • Lista światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO
    23.12.2002
    23.12.2002
    Jak należałoby zapisać nazwę: Lista światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO? Spotkałam się z trzema wersjami: (1) każdy wyraz zaczyna się wielką literą, (2) każdy wyraz zaczyna się małą literą, (3) tylko Lista zapisana jest wielką literą. W Nowej encyklopedii powszechnej PWN (dostępnej w Internecie) pojawiają się wersje pierwsza i trzecia.
    Proszę o rozwianie moich wątpliwości i z góry dziękuję za pomoc.
  • Bansko i Zemen
    23.12.2002
    23.12.2002
    Jak brzmi przymiotnik utworzony od nazw bułgarskich miejscowości Bansko i Zemen: bański i zemeński czy banski i zemenski?
  • Straż Miejska czy straż miejska?
    23.12.2002
    23.12.2002
    Dzień dobry,
    Mam dwa pytania, jedno dotyczące ortografii: Straż Miejska, Straż Graniczna, ale policja? Z taką pisownią spotykam się w prasie. Czy zawsze powinno się je pisać dużymi literami? Czy może podobnie jak w przypadku sądów, szpitali, innych instytucji: łódzka straż miejska, ale Straż Miejska w Łodzi? A co ze Strażą Graniczną?
    Dziękuję
    Magda

  • umlauty po polsku

    23.12.2002
    23.12.2002

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie z pogranicza polszczyzny, dotyczące pisowni nazwisk obcego pochodzenia, zawierających umlauty: ä, ö, ü. W związku z reformą pisowni niemieckiej spotykamy następujące formy ich pisowni: ae, oe, ue. Zasadę te stosują wybiórczo polskie media, na przykład w przypadku pisowni nazwiska pani Danuty Hübner – zarówno Hübner, jak i Huebner. Czy taka dowolność i ogóle zmiana pisowni nazwisk są dozwolone bez urzędowej zmiany ich zapisu?

    Rafał Müldner

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego