nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • phnompenka
    29.09.2006
    29.09.2006
    Jak prawidłowo nazwiemy mieszkankę miasta Phnom Penh [wymowa: pnom peń]? Niektóre słowniki podają, że phnompeńka [pnompeńka], ale nowsze notują wyraz phnompenka [pnompenka]. Nie znalazłem słownika, który podawałby oba te warianty.
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • wielkie litery
    28.09.2006
    28.09.2006
    Drodzy Eksperci, zaintrygowały mnie 2 kwestie:
    1. Słownik ortograficzny PWN podaje zapis Most Londyński. Zastanawia mnie, czy nie powinno być most Londyński (ang. nazwa to London Bridge, ale czy w tłumaczeniu na polski powinny być zachowane zasady naszej pisowni?). A może nie chodzi tu o budowlę?
    2. Słownik podaje też zapis Via Appia, encyklopedia zaś – via Appia. Wiem, że polska wersja to Droga Appijska a. droga Appijska (droga może być nazwą gatunkową). Czy nie należy tego jednak ujednolicić?
    Dziękuję.
  • Dniepropetrowsk czy Dniepropietrowsk?
    28.09.2006
    28.09.2006
    Dniepropetrowsk czy Dniepropietrowsk? Pierwszy wariant – jako jedyny – podaje leksykon, a także Słownik nazw własnych Jana Grzeni. Drugi wariant – również jako jedyny – podaje słownik ortograficzny.
  • most Przyjaźni, most Syreny
    22.09.2006
    22.09.2006
    Jak powinno się zapisać nazwę most Przyjaźni? Czy słowo most należy potraktować jako nazwę rodzajową, czy jako część nazwy własnej? Innymi słowy: most Przyjaźni czy Most Przyjaźni? Jak poprawnie pisze się most Syreny?
  • Cajunowie, cajuński
    22.09.2006
    22.09.2006
    Szanowna Poradnio,
    istnieje w Ameryce grupa etniczna po angielsku zwana Cajun (zniekształcone Acadian) – potomkowie francuskich katolików wysiedlonych z Quebecu i osiadłych w Luizjanie. Popularna jest – także poza USA – muzyka oraz kuchnia: cajun? Cajun? cajuńska? kajuńska? (niektórzy piszą też kahuńska). Niezależnie od ich kuchni, jak po polsku należy określać tych ludzi?
    Zbigniew Zawadzki
  • nazwiska obce w liczbie mnogiej
    22.09.2006
    22.09.2006
    Często padają pytania o nazwiska odmienne przymiotnikowo. Ja chciałbym poruszyć kwestię liczby mnogiej. W regule 248 WSO PWN napisane jest o nieodmienności w liczbie mnogiej. Nie widzę jednak problemu w tworzeniu form: Hardych, Hardymi; Galsworthych, Galsworthymi. Gorzej z mianownikiem l.mn. (Hardy’owie? Galsworthy’owie?). Ciekawie jest z Bonaparte, w l.poj. odmienny przymiotnikowo, w l.mn. rzeczownikowo. Od czego to zależy?
    Pozdrawiam
  • wielkie litery
    20.09.2006
    20.09.2006
    Drodzy Eksperci,
    chciałbym zapytać, dlaczego słownik ortograficzny podaje zapis uniwersytet oksfordzki, a encyklopedia – Uniwersytet Oksfordzki (czyżby chodziło o nazwę opisową w słowniku i własną w encyklopedii?). Podobnie jest z kolegium kardynalskim (Kolegium Kardynalskim) – w encyklopedii występują dwie wersje.
    Ostatnia kwestia to nazwisko Miloszewić – w zasadach transkrypcji podano, że serbskiemu l odpowiada polskie l, zaś w poradni znalazłem formę Miłoszewić(?).
    Dziękuję.
  • trudne nazwiska?
    20.09.2006
    20.09.2006
    Czy nazwiska takie jak Ziobro, Nagy, Kolbe – są odmienne przez przypadki?
    – Szczęść Boże!
  • Spiderman czy Spider-Man?
    20.09.2006
    20.09.2006
    W komiksach amerykańskich króluje pisownia Spider-Man. Podobnie w polskich tłumaczeniach. Nie wiem, dlaczego taką pisownię przyjęto w Ameryce, w końcu Człowiek-Nietoperz to Batman, choć postaci te należą do różnych światów komiksowych i powstały w odstępie kilkudziesięciu lat. I pytanie: dlaczego WSO PWN 2006 notuje jedynie hasło Spiderman?
  • Zabużanin
    20.09.2006
    20.09.2006
    Pytanie dotyczy słowa Zabużanin (zabużanin). Dziwnie to wygląda w słownikach PWN. SO 2004 tylko Zabużanin (mieszkaniec Zabuża). NSPP 2003 pod Zabuże – Zabużanin i osobne hasło zabużanin. SPP 2004 tylko zabużanin (bez definicji). Sprawę wydaje się porządkować WSO 2006: Zabużanin (mieszkaniec Zabuża), zabużanin (mieszkaniec terenów położonych za Bugiem). Ale SPP 2004 Grzeni podaje: „Zabużanin to ktoś, kto pochodzi zza Buga lub mieszka za Bugiem (…) częsty błąd: pisownia małą literą !zabużanin”.
  • Kolumna Zygmunta
    18.09.2006
    18.09.2006
    Szanowni Eksperci,
    słowniki zalecają pisownię: kolumna Trajana i kolumna Aleksandra (kolumna jest więc nazwą gatunkową, która nie wchodzi w skład nazwy własnej). Zastanawiam się jednak, czy w przypadku tej w Warszawie nie zastosować zapisu wielką literą – Kolumna Zygmunta. Jest to bowiem – jak podaje Encyklopedia PWN – nazwa pomnika. A jaka jest Państwa opinia?
    Dziękuję – M.M.
    PS. Domyślam się, że w przypadku wątpliwości można pisać kolumna Zygmunta.
  • nazwy instytucji
    18.09.2006
    18.09.2006
    Szanowni Państwo,
    czy poprawne są zapisy bielski szpital wojewódzki lub krakowski urząd miejski? Sądzę, że tak, ponieważ nie są nazwami własnymi. Wiem, że należy także pisać Szpital Elżbietanek w Warszawie, ale jak w takim przypadku: warszawski szpital / Szpital Elżbietanek? Problem, ale innego rodzaju, jest też z Instytutem„Pomnikiem-Centrum Zdrowia Dziecka”. Wydaje mi się, że właściwy jest łącznik, a nie – jak w Encyklopedii PWN – myślnik.
    Dziękuję – M.M.
  • Rużomberk
    18.09.2006
    18.09.2006
    Witam,
    w przewodnikach po Słowacji nazwa miasta Rużomberk jest różnie odmieniana. Jak powinien brzmieć dopełniacz: Rużomberku czy Rużomberka? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Iwona
  • małe i wielkie litery
    18.09.2006
    18.09.2006
    Szanowni Państwo, domyślam się, że były nazistowski niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau jest nazwą opisową i stosujemy małe litery; nazwa oficjalna to Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Jak jednak pisać ściana śmierci / straceń czy blok nr XI?
    Dziękuję – M.M.
    PS. Czy poprawny jest zapis wyspy kwarnerskie (w Chorwacji)? Wydaje mi się, że to nazwa opisowa, tak jak np. wyspy greckie czy wyspy dalmatyńskie.
  • Sahel
    12.09.2006
    12.09.2006
    Szanowni Państwo,
    czym się różni słowo Sahel, pisane wielką literą, od sahelu pisanego małą literą?
  • nazwy forów internetowych i kategorii w konkursach
    12.09.2006
    12.09.2006
    Szanowni Państwo,
    chciałbym zapytać, czy poprawnie zapisano nazwy forów internetowych i kategorii w zdaniach: „Przeczytałem o tym na forum Kultura i nauka”, „Pisali o tym na Forum humorum”, „To nagranie zwyciężyło w kategorii Najlepsza oryginalna piosenka skomponowana do filmu”.
    Dziękuję i pozdrawiam, M.M.
  • spółdzielnie, galerie i Rada Języka Polskiego
    6.09.2006
    6.09.2006
    Szanowni Państwo,
    który zapis jest właściwy: Spółdzielnia Mieszkaniowa „Razem” czy spółdzielnia mieszkaniowa „Razem”? A jak postąpić w takich przypadkach: centrum handlowe Reduta, galeria Mokotów, firma handlowo-usługowa Comp? Wg mnie ww. zapisy są poprawne, zwłaszcza że za zapisem galeria Mokotów opowiedziała się RJP. Zapisy Centrum Handlowe Reduta czy np. Biuro Podróży Triada uznałbym za właściwe na pieczątkach, szyldach itp. A jaka jest Państwa opinia? Dziękuję.
  • nazwy imprez sportowych
    6.09.2006
    6.09.2006
    Szanowni Państwo!
    Czy można napisać nazwę zawodów w postaci: Mistrzostwa Świata 2006 [1], stosując wielkie litery, jeśli dokładnie wiadomo, o którą imprezę chodzi? Czy poprawnie zapisane są: „W 2005 w Melbourne odbędą się mistrzostwa świata w piłce nożnej”, „Drużynowe Mistrzostwa Polski” ([2] – tak podaje organizator), Drużynowe Mistrzostwa Polski Juniorów w sporcie żużlowym 2006 [3]. Wg mnie przypadki [2] (nazwa nie odnosi się do konkretnych zawodów) i [3] (część nazwy pisana małymi literami) są błędne.

  • łacińskie zapisy nazw cyrylickich

    6.09.2006
    6.09.2006

    1. Ros. Таврия (ukr. Таврія) to wg „Słownika nazw własnych” J.Grzeni tavrija, a według Wikipediitavria. Proszę o skomentowanie tej rozbieżności (-ija / -ia) i o radę, jak pisać nazwę zespołu muzycznego Ария oraz czasopisma (hotelu, stacji telewizyjnej) Россия: Aria, Rosja czy Arija, Rossija?

    1a. Dlaczego tavrija przez v, skoro to z cyrylicy?

    2. Jak pisać nazwę czasopisma: Wiesiołyje kartinki czy Wesołe kartinki? Pierwsze zgodne z https://sjp.pwn.pl/zasady/308-76-B-Transkrypcja-wspolczesnego-alfabetu-rosyjskiego;629697.html, ale drugie kusi.

  • mieszkańcy Świdnika i Świdnicy
    6.09.2006
    6.09.2006
    Witam,
    chciałbym się dowiedzieć jak mówi się na mieszkańca Świdnika, a jak na mieszkańca Świdnicy.
    Pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego