składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • na planecie Ziemia
    5.09.2001
    5.09.2001
    Uprzejmie proszę o wyjaśnienie, która z podanych form jest poprawna: „Mieszkamy na planecie Ziemia” czy „Mieszkamy na planecie Ziemi”. Wiem, że łatwiej jest rzec po prostu, że mieszkamy na Ziemi, ale gdy trzeba właśnie użyć tej formy…
    Pozdrawiam serdeczne,
    Dorota Reczyńska
  • już
    5.09.2001
    5.09.2001
    Jaką częścią mowy jest wyraz już?
  • na każdy czas
    2.08.2001
    2.08.2001
    Szanowni Państwo,
    Uprzejmie proszę o opinię na temat poprawności językowej hasła „Z Tobą na każdy czas”. Jest to propozycja hasła reklamowego towarzystwa ubezpieczeniowego.
    Z góry dziekuję za pomoc i łączę wyrazy szacunku,
    Katarzyna Jagła
  • złożony chorobą
    2.08.2001
    2.08.2001
    Czy poprawny jest zwrot choroba kogoś złożyła, czy tylko ktoś złożony chorobą?
  • cztery dni
    17.07.2001
    17.07.2001
    Która forma jest poprawna: „Zostały tylko 4 dni” czy „Zostało tylko 4 dni"?
  • Chcesz ogórka czy ogórek?
    16.07.2001
    16.07.2001
    Szanowni Państwo,
    problem z jedzeniem! Czy „Zjadłam ogórka”, czy raczej „Zjadłam ogórek"? A co z pomidorem? „Zjadłam pomidora"? A kiedy gorąco, to „Zjadłam loda”, a może raczej „Zjadłam lody"? Będę wdzięczna za wyjaśnienie. W tej chwili jeden poprawia drugiego, jak nie przymierzając przysłowiowy Marcin.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Krystyna Urbańska
  • stopniowo
    13.07.2001
    13.07.2001
    Czy przysłówek stopniowo zawsze musi się łączyć z czasownikiem dokonanym, czy niekoniecznie?
  • Gdzie skutek, gdzie przyczyna?
    12.07.2001
    12.07.2001
    W związku z odszkodowaniami dla Polaków od Niemców usłyszałem w radiu, że „Konflikt spowodował zły wybór przelicznika”. Mam wątpliwości, słysząc dość często podobne zdania, czy takie sformułowania są poprawne? Czy nie powinno być: „Konflikt spowodowany został przez zły wybór przelicznika"? A może się czepiam, skoro domyślam się, o co chodziło mówiącemu? Pozdrawiam.
    Andrzej Kurowski, lat 47
  • po temu
    12.07.2001
    12.07.2001
    Czy poprawne jest wyrażenie po temu w znaczeniu 'do tego' (mieć po temu warunki, okazję itp.)?
  • debatować
    10.07.2001
    10.07.2001
    Jaka jest dopuszczalna forma: debatować nad czymś czy debatować o czymś?
  • 20% przypadków jest…
    10.07.2001
    10.07.2001
    Jak powinno się poprawnie napisać: „20% przypadków jest powodowanych przez coś”, czy „20% przypadków jest powodowane przez coś"? A może jeszcze inaczej?
    Monika Sikorska
  • w Harvardzie czy na Harvardzie?
    5.07.2001
    5.07.2001
    Która forma jest poprawna: studiować w Harvardzie czy studiować na Harvardzie?
  • prawo – czegoś czy do czegoś?
    29.06.2001
    29.06.2001
    Kiedy używamy wyrażenia prawo czegoś, a kiedy prawo do czegoś?
  • na bazie
    27.06.2001
    27.06.2001
    Wydawnictwa poprawnościowe dość powszechnie krytykują wyrażenie na bazie. Czy jednak sformułowania, które powstały jako – prawdopodobnie – efekt walki z tym wyrażeniem: topnik oparty na kalafonii czy napój na podstawie wody oligoceńskiej można uznać za poprawne?
  • pięć po trzeciej czy pięć po piętnastej?
    26.06.2001
    26.06.2001
    Proszę o informacje na temat podawania aktualnej godziny, np. w radiu. Czy poprawnie jest mówić „Jest pięć minut po piętnastej”, czy też „Jest pięć minut po trzeciej” – w przypadku godzin popołudniowych (patrz radio ZET)? Jak ma się system 24-godzinny do 12-godzinnego w Naszym kraju?
  • pomny
    25.06.2001
    25.06.2001
    Czy zwrot pomni przykazania, jest poprawny?
    Za odpowiedż z góry dziękuję.
    Z poważaniem,
    Jerzy Kubowski
  • nazwy ulic
    19.06.2001
    19.06.2001
    Szanowny Panie Profesorze,
    Od dawna nurtuje mnie pytanie o właściwe brzmienie nazw niektórych ulic. Oto przykład: kwiat nazywa się hiacynt, więc ulica jego „imienia” to ulica Hiacyntowa czy ulica Hiacynta. Funkcjonują bowiem, np. w Warszawie, ulice takie jak Jelenia, Słonia (nie od nazwiska osoby). Mam więc pytanie, czy właściwym nie byłoby, aby ulica czerpiąca swą nazwę od nazwy zwierzęcia (jeleń) nazywała się ul. Jeleniowa, nie zaś Jelenia, ul. Słoniowa, nie zaś Słonia itd. Nie ukrywam, że w gronie przyjaciół od bardzo dawna prowadzimy spór w tej sprawie. Czy zechce Pan Profesor łaskawie wyrazić swą opinię? Bardzo dziekuję.
  • dla czy komu?
    18.06.2001
    18.06.2001
    Przed trzema laty usłyszałem od Pana Profesora, że nie irytuje Pana zdanie: „Kupiłam śrubokręt dla Janka”. Do dziś nie daje mi to spokoju. Czy byłby Pan Profesor uprzejmy napisać parę słów, które nie zmusiłyby mnie do kłaniania się dla Pana Profesora, lecz Panu Profesorowi? A może jednak coś pokręciłem? Na wszelki wypadek przesyłam pełne szacunku ukłony.
    Stanislaw Albrecht
  • Na Słowację, ale do Chorwacji
    11.06.2001
    11.06.2001
    Która forma jest poprawna? „Jadę do Chorwacji” czy „Jadę na Chorwację"?
    Za odpowiedź serdecznie dziękuję i pozdrawiam
  • blond
    7.06.2001
    7.06.2001
    Jak należy poprawnie powiedzieć: „XY ma włosy ciemne blond, ciemny blond, ciemno blond, czy ciemno-blond"? Jaką właściwie częścią mowy jest wyraz blond?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego