składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • pięć po trzeciej czy pięć po piętnastej?
    26.06.2001
    26.06.2001
    Proszę o informacje na temat podawania aktualnej godziny, np. w radiu. Czy poprawnie jest mówić „Jest pięć minut po piętnastej”, czy też „Jest pięć minut po trzeciej” – w przypadku godzin popołudniowych (patrz radio ZET)? Jak ma się system 24-godzinny do 12-godzinnego w Naszym kraju?
  • pomny
    25.06.2001
    25.06.2001
    Czy zwrot pomni przykazania, jest poprawny?
    Za odpowiedż z góry dziękuję.
    Z poważaniem,
    Jerzy Kubowski
  • nazwy ulic
    19.06.2001
    19.06.2001
    Szanowny Panie Profesorze,
    Od dawna nurtuje mnie pytanie o właściwe brzmienie nazw niektórych ulic. Oto przykład: kwiat nazywa się hiacynt, więc ulica jego „imienia” to ulica Hiacyntowa czy ulica Hiacynta. Funkcjonują bowiem, np. w Warszawie, ulice takie jak Jelenia, Słonia (nie od nazwiska osoby). Mam więc pytanie, czy właściwym nie byłoby, aby ulica czerpiąca swą nazwę od nazwy zwierzęcia (jeleń) nazywała się ul. Jeleniowa, nie zaś Jelenia, ul. Słoniowa, nie zaś Słonia itd. Nie ukrywam, że w gronie przyjaciół od bardzo dawna prowadzimy spór w tej sprawie. Czy zechce Pan Profesor łaskawie wyrazić swą opinię? Bardzo dziekuję.
  • dla czy komu?
    18.06.2001
    18.06.2001
    Przed trzema laty usłyszałem od Pana Profesora, że nie irytuje Pana zdanie: „Kupiłam śrubokręt dla Janka”. Do dziś nie daje mi to spokoju. Czy byłby Pan Profesor uprzejmy napisać parę słów, które nie zmusiłyby mnie do kłaniania się dla Pana Profesora, lecz Panu Profesorowi? A może jednak coś pokręciłem? Na wszelki wypadek przesyłam pełne szacunku ukłony.
    Stanislaw Albrecht
  • Na Słowację, ale do Chorwacji
    11.06.2001
    11.06.2001
    Która forma jest poprawna? „Jadę do Chorwacji” czy „Jadę na Chorwację"?
    Za odpowiedź serdecznie dziękuję i pozdrawiam
  • blond
    7.06.2001
    7.06.2001
    Jak należy poprawnie powiedzieć: „XY ma włosy ciemne blond, ciemny blond, ciemno blond, czy ciemno-blond"? Jaką właściwie częścią mowy jest wyraz blond?
  • się nie zawsze zwrotne
    6.06.2001
    6.06.2001
    Jak to jest z wyrażeniem pytać się kogoś? Czy nie wystarczy powiedzieć „Zapytaj go”, zamiast „Zapytaj się go"? Pytać się to pytanie własnej osoby, więc jednoznacznie wskazywałoby to na poprawną formę, jednak prawie wszyscy Polacy używają tej nielogicznej formuły. Co jest poprawne?
  • stawiać wymagania
    30.05.2001
    30.05.2001
    Wiadomo, że określenie stawiać wymagania jest poprawne. Czy jednak nie jest tak, że wyrażenie to jest bardziej odpowiednie w odniesieniu do ludzi, a nie przedmiotów? Czy w związku z tym za poprawny można byłoby uznać np. tytuł publikacji „Wymagania jakościowe stawiane natryskiwaniu cieplnemu (tłuszczom, śrubom itd.)"?
  • p.o.
    22.05.2001
    22.05.2001
    p.o. kierownika czy p.o. kierownik?
  • pod-Ż-egać
    22.05.2001
    22.05.2001
    Czy można „podrzegać do czegoś”, czy „podrzegać coś"?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • różności
    22.05.2001
    22.05.2001
    Dzień dobry. Chciałbym się dowiedzieć, w jaki sposób mogę poprawić podane wypowiedzenia:
    (1) Na kopalni pracuje już od 7 lat.
    (2) Jeżeli dziecko coś przeskrobie, trzeba go koniecznie ukarać.
    (3) Czy można dosypać cukier do cukiernicy?
    Dziekuję,
    Arkadiusz Kowalski z Bytomia
  • Kto widział krasnala…
    19.05.2001
    19.05.2001
    Czy krasnal to rzeczownik żywotny?
  • szkoda idealna?
    16.05.2001
    16.05.2001
    Jakie istnieją rodzaje szkód? Czy istnieje coś takiego jak szkoda idealna? (pytanie zwiazane z odpowiedzialnoscią za wyrzadzoną za szkodę)
    Dziekuję bardzo!
  • do miejsca? na miejsce? w miejsce?
    16.05.2001
    16.05.2001
    Czy poprawne jest stwierdzenie:
    „Wybierzemy się do bardzo ciekawego miejsca"?
    Danuta
  • Ekspansywne na
    11.05.2001
    11.05.2001
    Bardzo proszę o odpowiedź, czy poprawne jest zdanie: „Policjanci zawieźli go na izbę wytrzeźwień”.
    Danuta
  • W gazecie pisało, że…
    11.05.2001
    11.05.2001
    Która forma jest poprawna:
    -pisze?
    -jest napisane?
  • przedłożyć, ale co?
    7.05.2001
    7.05.2001
    Czy poprawnie jest: przedłożyć wyjaśnienia co do uchybień i zastrzeżeń wykazanych w trakcie kontroli?
  • do – dla
    27.04.2001
    27.04.2001
    Proszę o rozstrzygnięcie spornej kwestii: akcesoria dla stacji benzynowej czy akcesoria do stacji benzynowej?
    Anna
  • co by nie powiedzieć
    27.04.2001
    27.04.2001
    Proszę o wyjaśnienie następującej kwestii: czy poprawne są stwierdzenia co bym nie wziął do ręki, to…, gdzie nie spojrzeć, to… itp.
    Anna
  • sposób… realizowany?
    23.04.2001
    23.04.2001
    Czy poprawne jest zdanie:
    „Procedura w kilku miejscach ujednolica sposób postępowania Księgowych, do tej pory realizowany różnie przez różne osoby"?
    Dziekuję,
    Antonina Zalewska
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego