składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • Różewicz wraz z Mrożkiem
    26.09.2013
    26.09.2013
    Czy w zdaniu: „Różewicz wraz z Mrożkiem załatwiają dla teatrów problem całej polskiej dramaturgii” orzeczenie słusznie jest w liczbie mnogiej? A może powinno być w liczbie pojedynczej lub obie opcje są prawidłowe?
  • jeszcze o podmiocie szeregowym
    26.09.2013
    26.09.2013
    Jaką formę powinno mieć orzeczenie w przypadku podmiotu z czy? „Każda rocznica czy ważne wydarzenie skłania / skłaniają do refleksji”?
  • Kąpaliśmy się lub opalali
    24.09.2013
    24.09.2013
    Czy poprawna jest konstrukcja zdań: „Zatem wyszliśmy, żegnając się z mamą, i poszli na plac”, „Latem kąpaliśmy się lub opalali”?
    Dziękuję za odpowiedź
    Marta
  • źle rozstawione nawiasy
    21.09.2013
    21.09.2013
    Czy poprawnie są zbudowane zdania: „Uważają cię nie tylko [za dżentelmena], ale również [jesteś mądry]”, „Żerdź stanowiła zarówno [schronienie dla kur], jak też [wisiały na niej szmaty]”?
    Wątpliwość dotyczy gramatycznej niejednorodności członów oznaczonych kwadratowymi nawiasami w konstrukcjach nie tylko – ale również, zarówno – jak też. Taka zgodność byłaby np. w zdaniu „Nie tylko [uważają cię za dżentelmena], ale również [jesteś mądry]”.
  • w czwartek w sierpniu
    16.09.2013
    16.09.2013
    Dlaczego mówimy w czwartek, w wakacje, w wigilię (biernik), ale w sierpniu, w roku 2013, w trzecim kwartale (miejscownik)?
  • trudna bestia
    14.09.2013
    14.09.2013
    Dzień dobry,
    w jaki sposób należy mówić o postaciach (choćby baśniowych) rodzaju męskiego, których nazwa własna jest rodzaju żeńskiego – jak, przykładowo, Bestia z Pięknej i Bestii? „Bestia zrobił” czy „Bestia zrobiła”?
    Pozdrawiam
    T.
  • tytuły gier
    9.09.2013
    9.09.2013
    Szanowni Językoznawcy!
    Czy polskie podtytuły gier trzeba odmieniać? Czy wystarczy odmiana tytułu głównego? Powinno być: „Nie spodobała mi się fabuła Amnesii: Mroczny obłęd” czy „… Amnesii: Mrocznego obłędu”?
    Dziękuję i pozdrawiam
    Anna
  • pomoc
    7.09.2013
    7.09.2013
    Dzień dobry!
    Mam pytanie czy jest różnica w znaczeniu i czy obie formy są poprawne: pomoc komuś i pomoc dla kogoś? Konkretny przykład z życia wzięty, w raporcie wysyłanym kierownictwu należy pisać: pomoc działowi kadr czy pomoc dla działu kadr.
    Z góry dziękuję za wyjaśnienie wątpliwości!
    Serdecznie pozdrawiam
    Emilia Malec
  • tytuł a nazwisko
    5.09.2013
    5.09.2013
    Szanowni Państwo,
    obecnie coraz częściej spotykam się z umieszczaniem w zdaniach funkcji czy tytułu osoby po jej imieniu i nazwisku, a nie przed, np. „W sobotę Bronisław Komorowski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, otworzył wystawę koni rasowych”. Zaznaczam, że chodzi mi o normalne zdania w tekście, a nie np. podpisy pod zdjęciami czy określenia autorów cytatów. Czy taki szyk jest prawidłowy? A jeśli tak, czy po nazwisku a przed tytułem powinniśmy stawiać przecinek?
  • Złoty Kubek i Złoty Ananas
    5.09.2013
    5.09.2013
    Dzień dobry,
    chciałabym się dowiedzieć, czy forma zagrać o Złoty Ananas jest poprawna. Mówi się wygrać Złotego Lwa, ale czy gdyby nagroda nazywała się Złoty Kubek, mówiłoby się grać o Złotego Kubka?
    Pozdrawiam
    MS
  • pozycja zaimka względnego który
    4.09.2013
    4.09.2013
    Dzień dobry,
    często spotykam się z takimi konstrukcjami: „Mówi do Diany, w której salonie właśnie przestawiła meble”. Czy nie powinno być: „Mówi do Diany, w salonie której właśnie przestawiła meble”?
    Dziękuję.
  • Przyjść to jeszcze przyjdzie
    3.09.2013
    3.09.2013
    Szanowni Państwo,
    w mowie potocznej spotyka się konstrukcje typu: „Przyjść, to jeszcze przyjdzie – ale odezwać, to się wcale nie odezwie”. Jaki jest status składniowy bezokolicznika w takich wyrażeniach? Skąd się wzięły i czy można je uznać za poprawne, choćby w języku mówionym?
    Z poważaniem,
    Łukasz
  • tańczyć balet?
    2.09.2013
    2.09.2013
    Jestem w trakcie tworzenia pracy magisterskiej na temat tańca, w tym baletu. Zastanawiam się, czy poprawnym zabiegiem jest użycie sformułowań: tańczyć balet lub osoby tańczące balet. Nie brzmią one równie dobrze, co użycie tańczyć + [inny rodzaj tańca], np. tańczę salsę, stąd moje wątpliwości.
  • szyk członów strony biernej
    1.09.2013
    1.09.2013
    Zastanawia mnie, czy składnia w wyrażeniu „Wyświetlone zostanie okno dialogowe” jest faktycznie niepoprawna. Ostatnio zetknąłem się z opinią, że poprawna jest składnia „Zostanie wyświetlone okno dialogowe”. Mam jednak wrażenie, że oba warianty składniowe są równie dobre.
  • żeby nie być głodnymi
    3.07.2013
    3.07.2013
    Jak będzie wyglądać zdanie „Zjadłem coś, żeby nie być głodnym”, kiedy zamiast Zjadłem będzie Zjedliśmy: „Zjedliśmy… żeby nie być głodnym/głodnymi/głodni”?
  • problematyczny tytuł filmu
    1.07.2013
    1.07.2013
    Czy zdania te są prawidłowe i równoznaczne?
    1. Aż rozdzieli nas noc.
    2. Dopóki noc nas nie rozdzieli.
    3. Zanim nas noc nie rozdzieli.
    4. Zanim rozdzieli nas noc.

    Trzecie zdanie jest tytułem filmu, jednak mam wątpliwości, czy jest prawidłowo skonstruowane.
  • podczas czy na?
    30.06.2013
    30.06.2013
    Jak należy mówić: „Film pokazywano podczas festiwalu” czy „…na festiwalu w Cannes”? Podobnie: „Film nagrodzono podczas…” czy „…na festiwalu”?
  • Parking wyłącznie dla…
    30.06.2013
    30.06.2013
    Szanowni Państwo,
    czy zwrot Parking wyłącznie interesantom firmy… jest poprawny? A może powinno być Parking wyłącznie dla interesantów firmy…?
    Pozdrawiam
    Grzegorz
  • szyk wyrazów w zdaniu
    29.06.2013
    29.06.2013
    Jaka jest prawidłowa kolejność określeń orzeczenia w zdaniu? Chodzi mi o szyk neutralny. Na przykład:
    Dyrektor wyjechał wczoraj do Krakowa z żoną.
    Dyrektor wyjechał wczoraj z żoną do Krakowa.
    Dyrektor wyjechał z żoną wczoraj do Krakowa.
    Dyrektor wyjechał z żoną do Krakowa wczoraj.

    Czy któreś z tych zdań ma szyk neutralny i dlaczego? Gdzie mogę znaleźć więcej informacji na ten temat?
  • nazwy skwerów jak nazwy sal
    28.06.2013
    28.06.2013
    Zawracam się z zapytaniem dotyczącym nazwania skweru. Otóż jestem radną i niedawno do naszej Rady Miasta został skierowany projekt uchwały nadającej nazwę nowemu skwerowi. I tu pojawia się moja wątpliwość – czy on powinien nazywać się: Skwerem Władysława Tomaszewskiego, czy Skwerem im. Władysława Tomaszewskiego. Nie mogłam znaleźć rozstrzygnięcia moich wątpliwości w żadnym dostępnym mi słowniku, proszę więc o pomoc. Która z form jest właściwsza, a może obie są poprawne?
    Z góry dziękuję!
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego