składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • skarżypyta bez/na kopyta
    10.10.2008
    10.10.2008
    Czym się różni skarżypyta bez kopyta od skarżypyty na kopyta? Słowniki podają tylko tego pierwszego, ale ja na przykład, zanim dorosłem do słowników i książek, znałem wyłącznie tę drugą postać. Początkowo myślałem, że to w książkach jest coś nie tak. Tymczasem Google zwracają mniej więcej 3,5: 1. Czy to argument za dodaniem do słowników wersji z na, czy przeciwnie – świadczy o niedoedukowaniu niektórych piszących przezywaczy?
  • nie X, a Y
    7.10.2008
    7.10.2008
    Dzień dobry!
    Proszę o odpowiedź, czy poprawne jest użycie spójnika a w funkcji lecz, tylko, np. w takim zdaniu: „Miał na myśli nie abstrakcyjny obiekt, a konkret”. Spotkałam się z zarzutem, że to rusycyzm, co nie wydaje mi się prawdą, sądzę również, że takie zastosowanie a jest poprawne lub co najmniej dopuszczalne, w każdym razie w języku potocznym nie razi mnie. Proszę o rozstrzygnięcie.
  • W związku z pismem z dnia…
    2.10.2008
    2.10.2008
    Dzień dobry,
    czy poprawna jest forma rozpoczęcia pisma urzędowego: „W związku z pismem, z dnia… znak…”?
    Dziękuję bardzo.
    Lidia Korytkowska
  • służyć opieką
    30.09.2008
    30.09.2008
    Czy prawidłowe jest sformułowanie: służyć fachową opieką? Wydaje mi się, że opieką można otaczać, a służyć można pomocą.
  • kilkoro
    28.09.2008
    28.09.2008
    Szanowna Redakcjo,
    mam problem z zastosowaniem właściwej końcówki orzecznika w zdaniu: „Kilkoro dzieci, z którymi oglądałam ten spektakl, było zdegustowane” (czy „było zdegustowanych”?). Według mojego wyczucia właściwsza jest druga forma, ale nie umiem tego uzasadnić.
    Z góry dziękuję,
    Katarzyna, Warszawa
  • na fotel czy do fotela?
    24.09.2008
    24.09.2008
    Szanowni Państwo,
    dręczy mnie od jakiegoś czasu problem fotela w konstrukcjach typu: dwóch kandydatów na fotel prezydenta i dwóch kandydatów do fotela prezydenta. Która z podanych wersji jest poprawna i dlaczego?
    Łączę pozdrowienia,
    Małgorzata
  • aby czy że?
    15.09.2008
    15.09.2008
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie łączliwość czasownika uwierzyć z partykułą aby. Czy zdanie „Nie mogę uwierzyć, aby to było możliwe” nie oznacza 'Muszę nie wierzyć, aby to było możliwe'? Być może do określenia przedmiotu niewiary, zamiast pożądanych skutków niewiary, należałoby stosować partykułę że, czyli „Nie mogę uwierzyć, że to jest możliwe”?
    Pozdrawiam serdecznie.
  • w związku z czym czy w związku z tym?
    15.09.2008
    15.09.2008
    Bardzo proszę o pomoc w rozwiązaniu problemu. Chciałabym się dowiedzieć, jak powinno się mówić poprawnie: w związku z czym czy może w związku z tym?
  • Chorwacja i Słowacja
    11.09.2008
    11.09.2008
    Jak powinniśmy mówić: „Jadę na Chorwację” czy „…do Chorwacji”?
  • kłopoty z rekcją
    7.09.2008
    7.09.2008
    Przeczytałem w Poradni, że lepiej unikać łączenia spójnikiem przyimków rządzących innymi przypadkami (np. na i pod stołem). Czy z tego samego powodu należy unikać konstrukcji jakieś cztery, pięć godzin (cztery – mianownik, pięć – dopełniacz)?
  • z przecinkiem czy bez?
    7.09.2008
    7.09.2008
    Czy można coś zarzucić wyrażeniom puszczanie latawców przez dzieci, przepuszczanie pieszych przez kierowcę? Brzmią trochę jak przepuszczanie mięsa przez maszynkę.
    Wykopnięcie Boruca czy nauczanie papieża obchodzą się bez przez i łączą z innym przypadkiem. Które warianty wybrać:
    - narzekanie babci?
    - narzekanie przez babcię?
    - strzelanie Joaquina?
    - strzelanie przez Joaquina?
    - strzelanie z toreb papierowych Joaquina?
    - strzelanie z toreb papierowych przez Joaquina?
  • zgłaszać się – po co czy do czego?
    4.09.2008
    4.09.2008
    Szanowni Państwo!
    Mam wątpliwości przy następującym sformułowaniu: „Prosimy zgłaszać się po odbiór certyfikatów” czy „…do odbioru certyfikatów”? Osobiście skłaniam się do wersji pierwszej, ale potrzebuję również „teoretycznego” uzasadnienia wyboru (powiemy np. zapraszam do tańca, skłaniam się do wyboru itd.).
    Będę wdzięczna za pomoc.
  • wpisać
    1.09.2008
    1.09.2008
    Bardzo proszę o odpowiedź, czy poprawnie jest: „Wpisz w okienka brakujące liczby”, czy też „Wpisz w okienkach brakujące liczby”. Dziękuję.
  • około
    9.07.2008
    9.07.2008
    Które sformułowanie jest lepsze: z około dwadzieściorgiem dzieci czy z około dwadzieściorga dzieci? Lepiej brzmi pierwsze, ale przecież po około stawia się dopełniacz.
  • boleć i swędzieć
    9.07.2008
    9.07.2008
    Które zdanie jest poprawne: „Mariolkę już nie boli ręka” czy „Mariolki już nie boli ręka”?
  • będąc czynnym zawodowo
    6.07.2008
    6.07.2008
    Szanowni eksperci,
    proszę o odpowiedź na małe pytanie. Czy w zdaniu „Zmarł w wieku 90 lat, do ostatnich chwil będąc czynnym zawodowo” powinno być właśnie czynnym czy czynny? Toczę na ten temat z kimś spór i jestem zdania, że należy użyć formy czynnym.
    Łączę pozdrowienia.
  • wydają się być
    4.07.2008
    4.07.2008
    Szanowni Państwo,
    która forma jest poprawna: „Przedstawienia cielesności zdają się wzorcowym przykładem” czy też „Przedstawienia cielesności zdają się być wzorcowym przykładem”?
    Łączę pozdrowienia
  • ponieważ…, przeto…
    28.06.2008
    28.06.2008
    Prof. Pisarek twierdzi,że połączenie ponieważ…, przeto… jest redundantne, a więc niepoprawne. A przecież spotykamy wiele analogicznych spójników zdaniowych skorelowanych, np. chociaż…, jednak…, które – zwłaszcza w dłuższych zdaniach złożonych – ułatwiają uchwycenie związku przeciwstawności, przyczynowości itp. Proszę o opinię.
  • Nie ma nic
    23.06.2008
    23.06.2008
    Dzień dobry,
    moje pytanie dotyczy poniższego przykładul „X nie ma w swoim asortymencie niczego, co byście nie dostali gdzie indziej”. Wydaje mi się, że to zdanie zarówno w formie niczego, co, jak i niczego, czego jest niepoprawne i należy je przeredagować. Czy może w jakiś sposób da się je zapisać poprawnie, wykorzystując zwrot nie ma niczego…?
  • kaleka, ofiara itp.
    23.06.2008
    23.06.2008
    Szanowni Państwo!
    Czy poprawne są obydwie formy: ten kaleka życiowy i ta kaleka życiowa? Podobny problem mam z rzeczownikiem noga (laik). Czy dopuszczalne są obydwie formy ten noga i ta noga, skoro mężczyzna kulawy to według Nowego słownika poprawnej polszczyzny ta kuter-noga i ten kuter-noga? Takich wątpliwości mam więcej: oliwa (alkoholik), ślepota (osoba niedowidząca), ofiara (człowiek niedający sobie rady w życiu, pijaczyna, glina (o policjancie).
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego