etymologia

 
Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.
  • fiksum dyrdum
    11.01.2015
    Szanowni Państwo,
    mam dość niecodzienne pytanie z dziedziny etymologii. Czasem można usłyszeć (co prawda coraz już rzadziej), że ktoś ma fiksum dyrdum, co oznacza, że ktoś jest niespełna rozumu lub, potocznie, ma fioła. Może być też tak, iż taka osoba plecie dyrdymały, rzeczy nieprawdziwe, nieistotne lub fantazyjne. Ciekawi mnie, skąd wzięły się te wyrażenia i czy przypadkiem owo dyrdum i dyrdymały nie są ze sobą jakoś powiązane.
    Z wyrazami szacunku
    Krzysztof Bogusz
  • dać kosza, dostać kosza
    1.01.2015
    Szanowni Państwo,
    dlaczego trzeba wynieść kosz śmieci, ale od dziewczyny dostaje się kosza?
    Łączę stosowne wyrazy
    Miłosz Pieńkowski
  • o jeny!
    27.12.2014
    Szanowni Państwo,
    od niedawna słyszę wśród młodszych znajomych westchnienie o jeny albo jeny - jak ojej, o rety, o rany itp. Czy notuje je jakiś słownik gwary młodzieżowej? Ciekaw jestem, czy wiadomo, skąd się wzięło.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • tajemnicza osoła
    24.12.2014
    Szanowni Redaktorzy,
    uprzejmie proszę o wyjaśnienie etymologii słowa osoła, pejoratywnego określenia na kobietę spotykanego wśród Polaków wywodzących się z terenów Wileńszczyzny i dzisiejszej Białorusi.
  • podział bojowy
    20.12.2014
    Szanowni Państwo,
    chciałbym zapytać o etymologię słowa podział bojowy. Pracuję w Straży Pożarnej i tym zwrotem określa się strażaków pracujących w jednostce ratowniczo gaśniczej – takich, którzy jeżdżą do pożarów. Większość osób skraca tę formę i aby powiedzieć, że nie pracują w biurze, mówią: pracuję na podziale, jestem podziałowcem. Jakie jest pochodzenie tego zwrotu i dlaczego nie mówi się np. podział biurowy?
  • Jak śpiewać kolędy?
    15.12.2014
    Szanowni Państwo,
    chodzi mi o wers z kolędy Anioł pasterzom mówił. Jak się powinno śpiewać: „naleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem”? Czy w wersji współczesnej: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”? Spotkałam też formy mieszane, które wydają mi się najmniej szczęśliwe: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem” oraz „naleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”. Wiem, że tekst został zapisany w rękopisie kórnickim, ale nie potrafię do niego dotrzeć.
    Hanna Bartoszewicz
  • pierwszy i pierwotny
    14.12.2014
    Chciał bym poznać etymologie słów pierwszy i pierwotny.
  • etymologiczna przygoda
    11.12.2014
    Dzień dobry,
    chciałbym zapytać o etymologię prostego, zdaje się, słowa, jakim jest przygoda. Poszukiwania w internecie i literaturze nie przyniosły niestety żadnych rezultatów. Czy jest to coś, co zdarza się przy godach, tj. rzadko, raz do roku, od święta, czy może przy godach jako okresie łączenia się w pary (co nadawałoby przygodzie jako „przelotnemu romansowi” znaczenie niemalże dosłowne), czy coś całkowicie innego?
    Z góry dziękuję
  • Odyseusz, ale Zeus
    19.11.2014
    Dzień dobry,
    dlaczego prawie wszystkie pobrane z greki i łaciny nazwy własne kończące się w oryginalnej wymowie na -eus (i tak zaadaptowane w wielu innych językach europejskich) w polszczyźnie są wymawiane i pisane z -sz? takie jak Wezuwiusz, Orfeusz, Odyseusz, Heweliusz? Prawie, bo przynajmniej Zeus pozostał Zeusem.
    Pozdrawiam
    Jarek Hirny-Budka
  • słoiki
    14.11.2014
    Szanowni Państwo,
    jestem studentką i w tym roku piszę pracę licencjacką na temat wizerunku przyjezdnych mieszkańców Warszawy w wybranych czasopismach. Chciałam się przy tej okazji dowiedzieć, dlaczego na przyjezdnych mieszkańców Warszawy mówi się słoiki? Skąd, oprócz skojarzenia z domowymi obiadami, mogło się wziąć to przezwisko? Czy w przeszłości na napływową ludność stolicy istniały inne określenia?
    Z góry dziękuję za pomoc Z wyrazami szacunku Agnieszka
  • tnie i ciął
    13.10.2014
    Witam!
    Od dawna nurtuje mnie sprawa czasownika ciąć, którego rdzeń zmienia się w zależności od formy gramatycznej. Mówimy: pocięty papier, on ciął, będziemy ciąć, ale również: tnące nożyczki, ja potnę, ona tnie. Czy kiedyś były to dwa czasowniki o odmiennych znaczeniach?
    Z góry dziękuję
    Michalina Wrzalik
  • olfaktoryczny
    7.10.2014
    Szanowni Państwo,
    ciekawi mnie słowo olfaktoryczny. Pojawiło się chyba za sprawą polskiego przekładu powieści Pachnidło. W Internecie można znaleźć co nieco na jego temat, ale w mało pewnych źródłach.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • mysikrólik
    7.10.2014
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie etymologia nazwy mysikrólik.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • ślepia ślepego
    30.09.2014
    Dzień dobry,
    interesuje mnie kwestia wzajemnego związku słów ślepy i ślepia. Znaczenia mają poniekąd przeciwne, natomiast wywodzą się (chyba) ze wspólnego źródła. Ciekawiłoby mnie, kiedy i w jaki sposób doszło do takiego rozejścia się znaczeń. Czy byłaby tu jakaś analogia do znaczeń słowa czerstwy w polszczyźnie i czeszczyźnie?
    Pozdrawiam serdecznie
  • bebzun
    24.09.2014
    Jaka jest etymologia słowa bebzun (jako potoczne określenie na brzuch)?
  • szczudła
    10.09.2014
    Dzień dobry!
    Chciałbym zapytać o pochodzenie wyrazu szczudła.
    Pozdrawiam,
    T.
  • pod chajrem
    24.06.2014
    W książce Adama Bahdaja Gdzie twój dom, Telemachu? jeden z bohaterów mówi do drugiego: „Powiedz, ale tak pod chajrem, dlaczego cię tu sprowadzili?”. Jakie jest pochodzenie wyrażenia użytego w zacytowanym fragmencie?
  • wąty mieć
    19.06.2014
    Szanowni Panowie,
    chciałbym zapytać o bardzo nieformalny wyraz wąty czy też wonty używany często w kontekście pretensji, np. w zdaniu „Miał jakieś wąty/wonty”. Moje pytanie brzmi: jak brzmiałaby poprawna pisownia tego wyrazu i co można powiedzieć o jego pochodzeniu?
  • wyszogorny i gornoszeroki
    29.05.2014
    Szanowni Państwo,
    chciałbym zapytać, co oznaczają przymiotniki wyszogorny oraz gornoszeroki i jakie jest ich pochodzenie. Natknąłem się na nie w staropolskiej pieśni pt. Wyszogornych Krolewno krain.
    Z poważaniem,
    Michał Zubel
  • obłożnie chory
    20.05.2014
    Od czego pochodzi przysłówek obłożnie, np. w wyrażeniu obłożnie chory?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego