To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.
pragmatyka
-
Moje uszanowanie14.02.201414.02.2014Dzień dobry.
Chciałbym się dowiedzieć coś o zwrocie moje uszanowanie, o jego zastosowaniu w piśmie i w mowie. Czy powinno się go używać na powitanie, czy pożegnanie? Do kogo można zwracać się tymi słowami? Czy w życiu codziennym można je stosować?
Z uszanowaniem
KS. -
Szanowny Panie Ambasadorze!13.02.201413.02.2014Jak się zwracamy w oficjalnym liście do ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w innym kraju? Szanowny Panie Ambasadorze czy Wasza Ekscelencjo?
-
dwa mniej typowe zwroty pożegnanalne12.02.201412.02.2014Wielokrotnie pisali Państwo o formułach pożegnalnych Z poważaniem i Z wyrazami szacunku. Jak na ich tle wypadają finalne Ukłony i Z uszanowaniem? Czy równie dobrze nadają się do korespondencji oficjalnej?
-
po imieniu czy po nazwisku?7.02.20147.02.2014Czy do ucznia pełnoletniego nauczyciel powinien zwracać się po imieniu (panie Łukaszu), czy raczej po nazwisku (panie Kowalski)? Z kolei czy do ucznia niepełnoletniego lepiej mówić Łukaszu czy Kowalski?
-
Zapraszamy do Naszej oferty25.01.201425.01.2014Od dłuższego czasu obserwuję tendencję do używania wielkich liter w zaimkach osobowych: Ja, Mnie, Oni, a także formach: Nasz, Ich etc. Nie tylko na forach internetowych, ale również w opisach zasad funkcjonowania np. sklepu („Zapraszamy do Naszej oferty”). Zapytane o to osoby twierdzą, że to z szacunku… Nie ukrywam, że drażni mnie to i jestem ciekawa, skąd się to wzięło. Czy istnieje prawdopodobieństwo, że za jakiś czas ten ewenement stanie się normą językową?
-
pejoratywizacja znaczeń wyrazów23.01.201423.01.2014Według Etymologicznego słownika języka polskiego Andrzeja Bańkowskiego słowo pierdolić było przed XIX wiekiem „słowem całkiem «przyzwoitym», używanym i w salonach (dla eufonii swojej)”, co poparto cytatem z Józefa Wybickiego. Czy są w języku polskim inne słowa, które z biegiem czasu nabrały odcienia wulgarnego, nie zmieniając przy tym znaczenia?
-
pisownia tytułów w formach adresatywnych5.01.20145.01.2014Czy tytuły zawodowe, służbowe itp. towarzyszące rzeczownikowi Pan(i) lub analogicznemu określeniu należy zapisywać (w zwrotach adresatywnych) wielką czy małą literą, np.: Pan Magister/magister Zdzisław Zioło, Pani Sierżant/sierżant Anna Malec, Ksiądz kanonik/Kanonik Jan Kowal?
-
Cieszę się, że panią widzę, Kasiu28.12.201328.12.2013Czy łączenie zwrotu pan/pani z imieniem jest zgodne z polskim uzusem? Chodzi mi np. o zdanie: „Cieszę się, że panią widzę, Kate”. Na polskim podwórku się z nim nie spotkałam, ale przy tłumaczeniu dialogów (rozmowa dość formalna, imię musi zostać, żeby było wiadomo, kto do kogo mówi) byłoby idealne. Proszę o rozstrzygnięcie i pozdrawiam serdecznie
Dorota -
co i czemu23.12.201323.12.2013Mój oponent twierdzi, że – cytuję – „używanie słowa czemu świadczy o niskim kapitale kulturowym”. Upiera się, że czemu można uznać za poprawne wyłącznie w języku potocznym. Czy tak jest naprawdę?
Niecierpliwie oczekując na odpowiedź
Adam -
Szanowny… Z wyrazami szacunku15.12.201315.12.2013Czy nie wydaje się Państwu niezręczne zaczynanie mejli, zwłaszcza tych krótkich, od Szanowny Panie i kończenie ich słowami Z wyrazami szacunku? Choć zdaję sobie sprawę, że nie każde powtórzenie treści jest błędem, zawsze mam ochotę jakoś te formuły odpodobnić – czy słusznie? Jak uczynić to najzgrabniej?
-
z miejsca – czy potoczne?11.12.201311.12.2013Dzień dobry,
czy wyrażenie z miejsca w znaczeniu 'od razu, natychmiast' jest potoczne? Czy można go używać w tekstach oficjalnych?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam. -
pan czy Pan?4.12.20134.12.2013Dzień dobry!
Znam główną regułę mówiącą, kiedy używa się dużej, a kiedy małej litery w wyrazie pan/pani. Jednak nie wiem które kryterium zastosować do zdania „Serdecznie dziękujemy / p(P)anu / Serdeczne podziękowania dla p(P)ana / XY za zgodę na bezpłatne użycie czcionek j(J)ego autorstwa w niniejszej książce”. Z jednej strony jest to fakt dotyczący tego pana (małe litery), a z drugiej zwracam się do niego, chociaż nie bezpośrednio (duże litery).
Dziękuję za odpowiedź.
M Kulczycki -
nocnik22.11.201322.11.2013Dzień dobry!
Moje pytanie: czy słowo nocnik użyte w poezji to wulgaryzm? „Łbem o nocniki chłodne trącając…” (Julian Tuwim, Mieszkańcy).
Pozdrawiam
Rafał -
Jadłaś co?19.11.201319.11.2013Czy zdania, w których są zaimki bez końcówki ś, typu „Byłaś gdzie?”, „Jadłaś co?”, „Był tam kto?”, są poprawne?
-
formuły powitalne1.11.20131.11.2013Szanowni Państwo,
pozwolę sobie nie tyle na pytanie, ile na podzielenie się myślą, być może godną rozważenia (publikacji – już niekoniecznie, choć i to pozostawiam przecież Państwa uznaniu). Doświadczenie podpowiada, że dostrzeżony u siebie błąd lub językowa niezręczność, wcześniej notorycznie popełniane, zaczynają razić ze szczególną siłą, co wynika najpewniej z jednej z najwspanialszych człowieczych właściwości – wstydu. Zarazem jednak przykrości dostarcza zarówno bycie osobiście pouczanym, jak i karcenie. Stąd dobrze rozumiem, że przestali Państwo tępić zwrot Witam!, gdy otwiera mejle, mimo że czytanie go w listach na stronie Poradni skłania ku przedsiębraniu podobnych rozpoczęć. Być może jednak – oszczędnie, delikatnie i potencjalnie skutecznie – w zakładce zadaj pytanie, koniecznie przed formularzem, warto umieścić taką lub ową wiadomość, która by nieszczęsne witania zwalczała; albo – zbiór wypisków z korespondencyjnych prawideł? Niechby ktoś poczuł się urażony, niechby snobizm zarzucał – myślę, że korzyści i tak byłoby bez porównania więcej.
Kreślę się z poważaniem
— Mieszko Wandowicz
PS Tutaj przyznam, że marzy mi się, iżby w polszczyźnie, nade wszystko polszczyźnie mejlowej, zaistniała forma, może odrobinę przewrotna, rozwiązująca wszelkie powitaniowe kłopoty – obecne, gdy trudno wybrać odpowiedni zwrot grzecznościowy: „Proszę witać, Szanowni Państwo, proszę serdecznie witać!”. Nadrzędność adresata, a przeto tego, który odgrywa rolę gospodarza, zaznaczona jest wyraźnie, uprzejmość nie powinna, jak sądzę, budzić poważniejszych zastrzeżeń, pytanie zaś, jakim mianem określić odbiorcę, w dodatku ostrożnie nakłanianego do życzliwości, jeżeli nie znika, to przynajmniej się oddala. Na mejle rozpoczęte słowami Proszę witać odpisywałbym z olbrzymią przyjemnością. (Rzecz jasna w odpowiednim kontekście; szczegółowe wytyczne są zresztą do przemyślenia, swoboda zaś – póki nie w nadmiarze – językowi przecież tylko służy). -
Szanowna Pani…19.10.201319.10.2013Szanowny Panie,
dlaczego bardzo często po wyrażeniach Szanowna Pani/Szanowny Panie, po których następuje przecinek, rozpoczyna się zdanie dużą literą? Wydaje mi się, że to po prostu błąd; gdyby to wyrażenie kończyło się wykrzyknikiem, wtedy duża litera w następnej linijce jest uzasadniona. -
moja droga…17.10.201317.10.2013Kiedy zwracamy się do kogoś na piśmie: mój drogi / moja droga, oba wyrazy powinny być zapisane z wielkiej litery? Czy może jedynie sam drugi człon – moja Droga?
-
usłyszeć zarzuty14.10.201314.10.2013Ponieważ w mediach natrętnie pojawia się zwrot usłyszeć zarzuty (o przestępstwo), zastanawiam się, czy jest on w 100% poprawny. W końcu nie wiadomo, czy skazany na pewno zarzuty usłyszy bądź usłyszał (to bowiem zależy od stanu jego narządu słuchu, koncentracji uwagi itp.), natomiast można powiedzieć, że zarzuty zostaną czy zostały mu postawione, wysunięte, wytoczone itp. Czy rozumuję słusznie i czy moja troska o zwiększoną różnorodność frazeologiczną nie jest przejawem puryzmu?
-
Wysoka Rado!29.09.201329.09.2013Czy zwrot Wysoka Rado!, wypowiadany przez przewodniczącego podczas sesji rady gminy w małej miejscowości, jest zgodny z obowiązującymi normami grzecznościowymi?
-
Technologia tak ma!21.09.201321.09.2013„On tak już ma”, „Mam często tak, że nic mi się nie chce” – czy zdania te są poprawne, czy nie rażą Państwa w języku potocznym? Spotkałem się z opinią, że lepiej powiedzieć: „On taki już jest” i po prostu: „Często nic mi się nie chce” oraz że przytoczone na początku konstrukcje to twór ostatnich lat, spopularyzowany przez Ryszarda Rynkowskiego („Ten typ tak ma”). Może to kalka z innego języka?