słownictwo

  • Debata publiczna 

    4.11.2020
    4.11.2020

    Zgodnie z definicją debata to: 'publiczna dyskusja mająca na celu rozstrzygnięcie jakiejś ważnej kwestii, przyznanie racji jednemu ze stanowisk, dysputa, obrady' lub 'publiczna dyskusja, w której przedstawione zostają różne poglądy dotyczące zagadnień politycznych i problemów społecznych'.


    Czy w takim razie wyrażenie debata publiczna można uznać za pleonazm?

  • Herbata z czubkiem, czyli z meniskiem

    4.11.2020
    4.11.2020

    Do herbaty z czubkiem uwaga: z czubkiem może nie, ale meniskiem herbatę jak najbardziej można nalać, bo tak się nazywa wystający nad brzeg naczynia nadmiar płynu (dokładnie: menisk wypukły, bo fizyce znane są też meniski wklęsłe).


    Łukasz

  • Forma aneksu 

    3.11.2020
    3.11.2020

    Szanowni Państwo,

    W dokumentach administracji publicznej ostatnio często stosuje się sformułowanie wymaga formy aneksu, w znaczeniu 'aneksowanie umowy jest wymagane/konieczne', np. Zmiana X nie wymaga formy aneksu, a jedynie akceptacji pisemnego zgłoszenia; zmiana dokumentów wymaga formy aneksu do umowy.

    Zastawiam się czy jest to poprawne sformułowanie, czy objaw urzędniczej nowomowy. Intuicja językowa podpowiada mi, że raczej należałaby napisać zmiana wymaga aneksowania umowy.

    E.D.

  • Seks jednak uprawiajmy

    28.10.2020
    28.10.2020

    Szanowni Państwo,

    zwracam się do Państwa z pytaniem, co językoznawcy sądzą o wyrażeniu mieć seks, które jest zapewne dosłownym tłumaczeniem angielskiego to have sex, a z którym coraz częściej spotykam się w języku polskim. Zadaję to pytanie, bo forma mieć seks razi mnie, zdaje się zakładać bierność, a nawet mam wrażenie, że zamienia seks w towar. Zwracam też uwagę, że na tłumaczenie have jako mieć, mimo że nie piszemy w przekładach mieć śniadanie”.


    Z wyrazami szacunku,

    Jakub Jędrusiak

  • Minus 25 procent taniej

    26.10.2020
    26.10.2020

    Dzień dobry,


    proszę o wskazanie rodzaju błędu językowego w poniższym określeniu: - 25% taniej 


    Czy jest to tautologia, ponieważ "-" i  taniej pozostają w stosunku wyrazowym współrzędnym? Czy może nie jest to błąd?


    Pozdrawiam

    Joanna

  • Każda pojedyncza wada 

    25.10.2020
    25.10.2020

    Szanowni Państwo!

    Intryguje mnie zdanie: Modlę się, abyś teraz usunął ze mnie każdą pojedynczą wadę charakteru. Czy poprawne jest sformułowanie każdą pojedynczą?


    Z poważaniem – Dociekliwy

  • Niezabawem

    24.10.2020
    24.10.2020

    Odnośnie niebawem: wprawdzie za niebawem to błąd, ale niezabawem chyba kiedyś istniało, czego dowodzi bajka Krasickiego „Jagnię i wilcy”:


    Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.

    Dwóch wilków jedno w lesie nadybali jagnię;

    Już go mieli rozerwać, rzekło: "Jakim prawem?"

    "Smacznyś, słaby i w lesie!" – Zjedli niezabawem.

    Łukasz

  • Obraniać się

    22.10.2020
    22.10.2020

    Szanowni Państwo,

    W Rzeczpospolitej, dość cenionej gazecie przeczytałem, że "40 proc. doktorantów obrania prace doktorskie". Czy taka postać czasownika jest w ogóle poprawna? Myślałem, że można w czasie teraźniejszym powiedzieć tylko, że broni prace doktorskie.


    Z poważaniem,

    Łukasz

  • Herbata z czubkiem

    16.10.2020
    16.10.2020

    Dzień dobry, w Poznaniu nalewamy herbatę po poznańsku, czyli po brzegi, żartobliwie mówimy, że to po to, żeby się już cukier nie zmieścił. Ostatnio określiłam to, jako nalane z czubkiem, mając w głowie analogię do czubatej łyżeczki cukru, czyli nagranej do pełna, tak, że już więcej by się przesypywało/wylewało. Oczywiście z logicznego punktu widzenia płyn nie bardzo może mieć czubek, ale czy stosując tutaj sobie analogię do czubatej łyżeczki popełniłam błąd czy jednak mogę tak powiedzieć?

  • Szuria

    15.10.2020
    15.10.2020

    Dzień dobry!

    Ostatnio często w mediach pojawia się słowo szuria. Dotyczy zwykle ludzi o skrajnych, niezbyt mądrych poglądach. Czy używając tego słowa, porównujemy tych ludzi do osób chorych psychicznie, czy po prostu ich bez kontekstu obrażamy?

  • datamining?

    10.10.2020
    2.08.2002

    Przygotowujemy do wprowadzenia program informatyczny, który działa na zasadzie „dataminingu”. Nie znajduję w języku polskim właściwego określenia dla tej nazwy. Polega to na kopaniu w danych, coś jak górnictwo informacyjne – przekopywanie się przez bazy danych. Czy istnieje jakieś polskie określenie takiej działalności, czy też konieczne jest zastosowanie definicji opisowej? Wdzięczny będę za odpowiedź.

    Serdeczności

    Grzegorz Łenczyk

  • Zagadkowy cerubowany

    10.10.2020
    19.06.2020

    Ostatnio w internecie zauważyłem słowo cerubowana w zdaniu podeszwa cerubowana antypoślizgowa i olejoodporna, jednak nie mogę nigdzie znaleźć znaczenia tego słowa.

    Było ono na stronach z specjalnymi butami np. na Allergro BUTY WOJSKOWE DESANT III SKOCZKI GROM SKÓRA ASG.

  • Wyciek danych 

    4.10.2020
    4.10.2020

    Szanowni Państwo!

    Ktoś niepowołany włamał się na serwer, skopiował jakieś dane i je upublicznił lub sprzedał. Można powiedzieć, że je wykradł, bo uzyskał nieuprawniony dostęp do plików. U nas natomiast używa się jest na to nieprecyzyjnych określeń typu wyciek lub przeciek. Wyciekły dane – same sobie gdzieś wyciekły? I gdzie tak sobie pociekły? Co sądzą o tym poloniści?

    Z poważaniem – Meszuge

  • Podniecać ogień 

    1.10.2020
    1.10.2020

    Szanowni Państwo,

    ostatnio będąc na mazurach z rodziną użyłem wyrażenia  podniecać ogień, mając na myśli że trzeba dorzucić drewna do ogniska żeby je podtrzymać. Rodzina była zaskoczona tą formą. 

    Czy takie wyrażenie istnieje  i czy poprawnie go użyłem?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • Preskryptywny czy preskrypcyjny?

    27.09.2020
    27.09.2020

    Jest takie pojęcie angielskie  prescriptive maintenance. Jak jest poprawniej w języku polskim:

    1) preskryptywne utrzymanie ruchu, czy też
    2) preskrypcyjne UR

    Pozdrawiam

    RN

  • Dwa lata starszy

    21.09.2020
    21.09.2020

    Dzień dobry,


    Przepraszam za wcześniejszy błąd. Czy istnieje w języku polskim określanie czasu rocznikowo, mówiąc 2 lata starszy myślę o liczbie roczników, nie tylko 24 miesiące, dwa lata temu w znaczeniu rocznikowym? Czy może tak być, a sytuacja definiuje o jakie znaczenie chodzi?


    Życzę zdrowia.

  • Jestestwo

    18.09.2020
    18.09.2020

    Szanowni Państwo!

    Czy we współczesnej (2018 rok) publikacji książkowej poprawne jest użycie w zdaniu: „Przekonaliśmy się, że musimy bezwarunkowo w głębi swego jestestwa przyznać, że...” – czegoś takiego, jak jestestwo? Czy może jest to stylizacja na jakąś staropolszczyznę?

    Z poważaniem – Garbowska

  • Co można świadczyć

    17.09.2020
    17.09.2020

    Szanowni Państwo,

    W ustawie z dnia 2 marca 2020 r. popularnie zw. tarczą antykryzysową w art. 15x ust. 2 pkt 7 mowa jest o świadczeniu czynności bankowych. Czy ten zwrot jest poprawny? Zwykle mówi się o świadczeniu usług bądź wykonywaniu czynności.

    W tej samej ustawie mówi się, że „… wynagrodzenie było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa GUS” (art. 15g ust. 7 i in.). Czy prezes może ogłosić wynagrodzenie czy raczej wysokość wynagrodzenia? Aneta

  • Nad czym się pochylamy?

    15.09.2020
    15.09.2020

    Szanowni Państwo!

    Jakaś dziwna maniera nastała, by zamiast zastanowić się lub rozważyć jakiś problem / temat / zagadnienie, ludzie się nad nim pochylająChciałbym pochylić się nad zagadnieniem kart graficznych. Co to jest? Po jakiemu? Po co? Dlaczego?

    Jaki jest stosunek profesjonalistów do tego dziwoląga?


    Z poważaniem - Dociekliwy

  • Eklezjalny

    14.09.2020
    14.09.2020

    Szanowni Państwo,

    proszę o rozwianie wątpliwości, na którą nie znalazłem satysfakcjonującej i jednoznacznej odpowiedzi w słownikach.

    Czy podobnie jak w języku włoskim słowo eklezjalny wskazuje na aspekt duchowości, nie przywołując konotacji prawnej, kanonicznej, hierarchicznej, które z kolei są ściśle związane z terminem kościelny? I czy tym samym można określić ludzi świeckich mianem jednostek pozaeklezjalnych?


    Z pozdrowieniami,

    Miłosz

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego