Można tu znaleźć wszystko, co dotyczy języka i interesuje Państwa. Od pisowni, odmiany, przez znaczenia, składnię czy frazeologię, po pochodzenie i pragmatykę.
Wszystkie
-
wiele
22.03.202322.03.2023Dlaczego mówimy „w wielu miejscach”, skoro „wiele” wymaga użycia dopełniacza liczby mnogiej? Rozumiem, że są to dwa rzeczowniki w formie miejscownika po przyimku „w”, ale dlaczego „wiele” traci swój wpływ na rzeczownik?
-
Historia grafemów złożonych
22.03.202322.03.2023Napatoczyłem się niedawno na Wikipedii (strona: „Alfabet polski”) na cytat z Brücknera dotyczący polskiego abecadła i opisujący problemy jego zapisu. I jest tam taki fragment: „tak się mściło niedbalstwo wobec języka narodowego, zrozumiałe chyba u mieszczan pół-Niemców, karygodne śród kół uczonych, nie uznających, jak i WĘGIERSKIEGO, niczego niełacińskiego”. Dobrze rozumiem, że były pomysły wprowadzenia węgierskich dwuznaków itd. do naszego abecadła? Wszakże mamy dużą zbieżność „nietypowych” głosek (zapisywanych jako: zs-ż, s-sz, dz-dz!, dzs-dż, gy~dź, ny-ń itd.), więc ma to sens, ale w ogóle nie jestem w stanie znaleźć potwierdzenia czegoś takiego.
-
żebyś
22.03.202322.03.2023Dzień dobry, nie mogę znaleźć odpowiedzi na pytanie,o łączność słów „że” i „byś" w zdaniu: "no już dobra, dobra, nie sądziłem, że byś wiedział" – w zdaniu tym osoba wypowiadająca poddaje pod wątpliwość fakt, że odbiorca coś wiedział. Czy odpowiednie jest tutaj skorzystanie z pozycji "że by" (w słowniku ortograficznym opisującą tryb przypuszczający), a może "żeby" (spójnik wprowadzający zdanie podrzędne oznaczające niespełniony warunek tego, o czym mowa w zdaniu nadrzędnym)? Wyżej wymienione zdanie można analogicznie zapisać jako: "no już dobra, dobra, nie sądziłem, że ty byś to wiedział"
-
nim, zanim
21.03.202321.03.2023Szanowni Państwo,
czy zdanie „Zanim jem śniadanie, biorę prysznic” można uznać za poprawne? Interesuje mnie dopuszczalność czasownika w czasie teraźniejszym w aspekcie niedokonanym w zdaniu podrzędnym (zdanie czasowe), jeśli czasownik jest poprzedzony spójnikiem „zanim”. Czy osoba (tożsama lub różna w zdaniu nadrzędnym i podrzędnym) ma wpływ na kwalifikację poprawnościową takiego zdania?
Z poważaniem
Tomasz Marek
-
Pani/Pan w pytaniach ankiety
21.03.202321.03.2023Proszę o pomoc w ustaleniu czy sformułowane w ankiecie pytanie, z którym zwracam się do nieokreślonego adresata („pani” albo „pana”), może zawierać sformułowanie wskazujące w pierwszej kolejności na mężczyznę, tj. „czy Pan/Pani”, czy też powinno w pierwszej kolejności wskazywać na kobietę „czy Pani/Pan”? Czy wyrazy „Pan”, „Pani” powinny być zapisane wielką czy małą literą?
-
Jidysz jako lingua franca
21.03.202311.03.2023Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?
Z poważaniem,
Maciej
-
około, mniej więcej
20.03.202320.03.2023Dzień dobry!
Jak prawidłowo napisać: odkręcić śrubę o ok. jeden obrót (dwa obroty), czy o ok. jednego obrotu (dwóch obrotów)?
Pozdrawiam
Rajmund
-
Zasady grzeczności językowej
20.03.202320.03.2023Szanowni Państwo,
czy konstrukcje w rodzaju "Czcigodny książę pozwoli, że się z nim rozstanę?" ("Hamlet" w przekładzie Stanisława Barańczaka) lub "Pozwoli pan że mu pomogę" (Zbigniew Herbert) są poprawne w dzisiejszej polszczyźnie?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski
-
Różnice w kodyfikacji związków wyrazowych
20.03.202320.03.2023Szanowni Językoznawcy,
poproszę o analizę, jaka jest łączliwość leksykalna słów typu posada, funkcja, godność, urząd, stanowisko itp. Moje wątpliwości wynikają różnic między zaleceniem, które podaje NCK we wpisie „PIASTOWAĆ, SPRAWOWAĆ, PEŁNIĆ” (https://nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/ojczysty-dodaj-do-ulubionych/ciekawostki-jezykowe/piastowac-sprawowac-pelnic,cltt,P), a połączeniami zaproponowanymi przez autorów WSJP PAN w haśle „piastować” (https://wsjp.pl/haslo/podglad/13571/piastowac/1859138/urzad).
Pozostaję z poważaniem
J.J.
-
Zwroty adresatywne w korespondencji służbowej
19.03.202319.03.2023Dzień dobry,
od dawna zastanawiam się nad formą „Kochani/Drodzy” – rozumiem, ze to jakaś forma grzecznościowa, ale wydaje mi się nad wyraz przesłodzona. Czemu ludzie zwracają się do ogółu per „kochani” – skąd się wziął taki zwyczaj – czemu „kochani”??? W mojej pracy ludzie nadużywają tego „kochani” (ilekroć piszą komunikat do grupy tak właśnie zaczynają) lub stosują formy tj. „Robaczki” i inne zwroty mające nadać tonu jakiejś zażyłości, sympatii.
-
msza w intencji
19.03.202319.03.2023Proszę o wytłumaczenie sformułowania „Msza Św. w int. Ojczyzny i Prezydenta”. Czy dobrze rozumiem, że modlitwa tak określona jest sprawowana w int. pewnego terytorium i Prezydenta? Nie uwzględnia narodu, bez którego nie możemy mówić o istnieniu ojczyzny? Czy poprawnym rozumieniem jest, że termin ojczyzna jest tak szeroki, że obejmuje także swoim znaczeniem naród? Czy int., aby była pełna w swoim znaczeniu, nie powinna odnosić się oprócz ojczyzny, także do narodu, który związany jest z ojczyzną?
-
Nadużywanie zaimków ten, ta, to
19.03.202319.03.2023Szanowni Państwo,
zastanawia mnie tendencja, jaką ostatnio zauważam w języku. Chodzi o nadmierne używanie zaimków wskazujących (ten/ta/to w różnych przypadkach nawet kilkakrotnie w jednym zdaniu). Można ją zaobserwować nie tylko w języku potocznym mówionym, ale także pisanym, a czasem nawet w wypowiedziach oficjalnych. Wcześniej tego aż tak nie odczuwałam. Skąd bierze się podobna skłonność? Starałam się znaleźć jakiekolwiek źródła mówiące na ten temat, jednak zakończyło się to fiaskiem.
-
Transkrypcja ukraińska
18.03.202318.03.2023Szanowni Państwo,
chciałbym spytać, jak poprawnie w polskiej transkrypcji powinno się zapisać tytuł ukraińskiego filmu Кіборги. Герої не вмирають oraz nazwisko jego reżysera Ахтем Сеїтаблаєв (w szczególności nurtuje mnie, czy powinno to być Achtem i dalej Sej-, czy Achtiem i Siej-).
Z góry dziękuję za odpowiedź
W.B.
-
dziesiątka
18.03.202318.03.2023Czy poprawny jest zapis „strzał w 10” jako „strzał w dziesiątkę”? Czy „10” może zastąpić rzeczownik „dziesiątka”, czy zastępuje on tylko liczebniki (dziesięć, dziesiąty)?
-
jak by czy jakby
18.03.202318.03.2023Szanowni Państwo,
proszę o wskazanie poprawnej formy zapisu 'jakby' / 'jak by' w konstrukcjach typu:
Jakby / Jak by co, jestem w domu.
Jakby / Jak by mi zależało, napisałbym wcześniej.
W słowniku na Państwa portalu jest podany taki przykład użycia spójnika 'jakby':
Jakbyś znalazł chwilę, wpadnij do nas jutro.
Czy w przesłanych przeze mnie zdaniach będzie podobnie?
Łączę pozdrowienia
Jacek Zwierzyński
-
Gdynia-Cisowa
17.03.202317.03.2023Jak mówimy i piszemy poprawnie: Jadę do Gdyni Cisowy czy Jadę do Gdyni Cisowej?
-
klient, przedsiębiorca, podatnik
17.03.202317.03.2023W administracji coraz częściej używa się sformułowań „klient” „przedsiębiorca” zamiast słowa „podatnik”. Z tego też wynika moje pytanie, czy właściwe jest wyrażenie razem „klienci i przedsiębiorcy” jako zamiennik sformułowania „podatnicy”, czy powinno stosować się je osobno?
Z wyrazami szacunku
Adrian Bujak
-
Plus minus
17.03.202317.03.2023Pytanie moje dotyczy wyrażeń z +/-. Często słyszę taką składnię: „Szukam telewizora w cenie +/- 2500zł”. Autora takiego pytania w domyśle szuka telewizora w okolicach 2500zł z niewielką odchyłką (nie wiemy jaką). Otóż wydaje mi się, że brakuje tutaj ceny bazowej to znaczy pytanie powinno brzmieć: „Szukam telewizora w cenie 2500zł +/- 300zł”.
-
Wymowa słowa grejpfrut
16.03.202316.03.2023Dzień dobry,
chciałbym się spytać czy wymowa słowa „grejpfrut” jako [grejp-frut] zamiast [grej-frut], może zostać uznane jako hiperpoprawność (tak jak np. wymowa [jab-łko] zamiast [jap-ko]?
-
...aby podróżować niezauważonym
16.03.202316.03.2023Dzień dobry,
czy w poniższym zdaniu forma „niezauważonym” jest poprawna? Czy nie powinno być „niezauważony”?
Przebierał się, aby podróżować po kraju niezauważonym przez władze.
Proszę też o informację, jaka reguła tym rządzi.
Bardzo dziękuję za odpowiedź.
