Można tu znaleźć wszystko, co dotyczy języka i interesuje Państwa. Od pisowni, odmiany, przez znaczenia, składnię czy frazeologię, po pochodzenie i pragmatykę.
Wszystkie
-
Jest ciepło
22.02.202422.02.2024Co to znaczy es ciepło. Znaczenie słowa jest ciepło
-
Yosojirou Kariya
22.02.202422.02.2024Szanowni Państwo,
piszę w sprawie przetłumaczenia nazwy „Kariya's theorem” na polski. Mianowicie nie wiem, jak odmienić nazwisko „Kariya” w dopełniaczu — „Kariyego”, „Kariyi” (nie wiem także, czy należny byłby apostrof). O matematyku znalazłem niewiele... na wikipedii jest on cytowany w artykule https://en.m.wikipedia.org/wiki/Feuerbach_hyperbola. Oryginalny artykuł na temat twierdzenia został gdzie indziej zacytowany jako „J. Kariya. Un theoreme sur le triangle. L’Enseign. Math., 6:130–132, 1904”. Zwracam się ze prośbą o pomoc w tej kwestii — jaka forma jest w tym przypadku prawidłowa.
-
Mieszkaniec wsi Bielkówko
21.02.202421.02.2024Szanowni Państwo!
Czy mieszkaniec Bielkówka to „bielkówszczanin” czy „bielkówkowianin”, czy też może jeszcze inaczej?
Łączę wyrazy szacunku.
Anna
-
Michigan
21.02.202421.02.2024Pozdrawiam serdecznie. Mam pytanie dotyczące polskiej wymowy nazwy Michigan (jezioro, stan w USA). Czy powinno się „stylizować” na Amerykanina i wymawiać to słowo [miszigan] czy raczej wymawiać z „cz” zamiast „sz”? Co byłoby bardziej polskie? Bardzo dziękuję za odpowiedź.
-
Kalka, replika, półkalka, kalka częściowa, hybryda itp.
21.02.202421.02.2024Dzień dobry,
zastanawia mnie ostatnio, czym właściwie w polskiej terminologii etymologicznej są „półkalki” czy też „kalki częściowe”. Spotykałam ten termin przede wszystkim jako określenie słowa lub zwrotu zbudowanego na wzór wyrażenia obcojęzycznego, częściowo z elementów rodzimych, a częściowo z elementów obcych (np. u Borysia 'wieloryb' jako półkalka średnio-wysoko-niemieckiego 'walvisch'). Jednak sporadycznie zdają się one być używane w zgoła innym znaczeniu, którego pewna już jestem mniej (np. w elektronicznym WSJP 'gadzinówka' jako częściowa kalka z niemieckiego 'Reptilienfond'.) Jak zatem powinno się stosować te terminy?
Pozdrawiam serdecznie i z góry dziękuję.
-
Interpunkcja napisu na statuetce
20.02.202420.02.2024Czy na statuetce z podziękowaniem powinna na końcu tekstu być kropka, np. po słowie szkoły:
Pawłowi Stasiakowi
za pracę i zaangażowanie w założeniu szkoły
10 marca 2024
-
dręczyć SMS-ami
20.02.202420.02.2024Czy ta treść jest obraźliwa: „Po wystawieniu opinii sprzedający zaczął nękać smsami o zmianę opinii, proponując zwrot pieniędzy”?
-
niesnaski, D. niesnasek
20.02.202420.02.2024„Niesnaski” - jaką powinny mieć formę w dopełniaczu, słowniki, które znalazłem podają „(kogo? czego?) niesnasek”, ale można znaleźć dawne zapisy w postaci „(kogo? czego?) niesnasków"?
Na przykład wiersz Juliusza Słowackiego „Pośród niesnasków — Pan Bóg uderza...” oraz dostępna w domenie publicznej książka „Słowo dziejów polskich, Tom 3” W. Koronowicza z roku 1860, gdzie jest takie zdanie: „Chciał on na nim zaradzić zewnętrznej potrzebie i spróbować raz jeszcze ukojenia wewnętrznych niesnasków”.
Czy może jest to forma archaiczna? Czy jest dopuszczalna współcześnie w mowie i piśmie?
-
Dzielimy na sylaby wyraz jedwab
19.02.202419.02.2024Jak prawidłowo podzielić na sylaby wyraz jedwab: je-dwab czy jed-wab?
-
chaszcze / haszcze
19.02.202419.02.2024Dlaczego Doroszewski notuje pisownię „haszcze”, a nie przez „ch”?
-
niźli, odejma Norwid
19.02.202419.02.2024Szanowni Państwo, czy mogą Państwo wyjaśnić znaczenie słów „niźli” i „odejma” we fragmencie „Fortepianu Szopena”?
„I byłeś, jako owa postać, którą
Z marmurów łona,
Niźli je kuto,
Odejma dłóto
Genjuszu, wiecznego Pigmaljona!”.
Z góry uprzejmie dziękuję!
Krzysztof
-
Poprawna wymowa wyrazu biblioteka
18.02.202418.02.2024Szanowni Państwo,
jakiś czas temu zaciekawiła mnie wymowa słowa „biblioteka”. Przez lata było dla mnie oczywiste, że słowo to wymawia się tak, jak się je zapisuje, czyli „biblioteka”. W pewnym momencie zwróciłem jednak uwagę, że szczególnie starsze pokolenie mówi: „byblioteka” albo „bybloteka”. Która wymowa jest wzorcowa i z czego mogą wynikać takie rozbieżności w wymowie?
-
płakliwy
18.02.202418.02.2024Pozdrawiam, czy użyte przez W. Reymonta w Chłopach słowo „płakliwy”, oznacza po prostu „płaczliwy”? Czy to jest słowo gwarowe, czy też staropolskie, tzn. kiedyś normalnie będące w użyciu? Czy pisarz je stworzył na potrzeby powieści? Bardzo dziękuję za odpowiedź.
-
kamera, szambelan, kabaret
18.02.202418.02.2024Szanowni Państwo,
proszę o możliwie szczegółową odpowiedź: co łączy „kamerę” z „szambelanem” i „kabaretem”?
Pozdrawiam
Stratos Vasdekis
-
Nikodem Dyzma
17.02.202417.02.2024Dzień dobry,
chciałbym zapytać o pochodzenie imienia i nazwiska jednej z najbardziej znanych polskich postaci literackich — Nikodema Dyzmy. Otóż istnieje apokryficzny tekst zwany „Akta Piłata” lub „Ewangelią Nikodema”, w którym pojawia się imię tzw. „dobrego łotra” (skruszonego przestępcy ukrzyżowanego wraz z Chrystusem). Brzmi ono „Dyzma”. Ten fakt brzmi zadziwiająco w kontekście imienia i nazwiska antybohatera z powieści Dołęgi-Mostowicza. Czy autor chciał tak na koniec końców rozgrzeszyć złoczyńcę polskiej polityki, czy to po prostu zbieg okoliczności?
-
żadne z nas
17.02.202417.02.2024Jestem w grupie, w której są zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Chyba nie mogę powiedzieć: „żaden z nas”, bo kobiety się obrażą. Nie mogę też powiedzieć: „żadna z nas”, bo mężczyźni się obrażą. Jak to powiedzieć?
Ktoś mi podsunął, że „żadne z nas”.
Ale żadne jest przecież w rodzaju nijakim, czy na pewno w polskim mieszana grupa przechodzi w rodzaj nijaki? Mógłbym powiedzieć: „żadne z dzieci”, ale to dlatego, że "dziecko" jest rodzaju nijakiego, tymczasem przy „żadne z nas” chyba ani kobieta, ani mężczyzna nie utożsamiliby się z rodzajem nijakim.
-
dżinizm albo dźinizm
17.02.202417.02.2024Szanowna Poradnio Językowa PWN,
jak wymawia się słowo dźinizm? Problematyczna jest sylaba „dźi” i nie mimo wielokrotnych prób, nie jestem w stanie wypowiedzieć tego bardziej miękko niż "dzi"? Chyba że tam po prostu jest coś w rodzaju przedłużonego „i”, czyli „dziiii'nizm” (dwie sylaby).
I czy dźinizm to to samo co dżinizm? Jeżeli tak, to dlaczego pojawia się tak karkołomny i niezrozumiały zapis jak dźinizm? Zaznaczam, że to jest już spolszczone słowo, które, na moje ucho, w oryginale wymawia się „dziejna darma”, o ile wierzyć syntezatorom mowy. Dlatego trudno mi zrozumieć dlaczego, zostało ono spolszczane jako dźinizm, a nie dzinizm, dżinizm czy dziejnizm.
Pozdrawiam
HMM
-
możliwe, że
16.02.202416.02.2024Szanowni Państwo,
było już zadane podobne pytanie, ale wydaje mi się, że moja sprawa jest trochę inna niż tam. Mianowicie zastanawiam się, czy między „możliwe” a „że” powinien być przecinek?
Prosiłbym również o stwierdzenie, czy ma w tej sprawie znaczenie, czy to wyrażenie:
1. znajduje się na początku zdania („Możliwe że dojdzie do rozruchów”), czy nie („Trudno powiedzieć, ale to możliwe że cię okłamała”)
2. wprowadza zdanie podrzędne („Możliwe że już nigdy jej nie ujrzymy”), czy nie („Możliwe że tak”)
3. jest poprzedzone kolejnym „że” (Myślę, że to możliwe że ciocia Petunia nas odwiedzi)
4. albo jest poprzedzone przez „to” („To dość możliwe, że wygra całe zawody”)?
Pozdrawiam
-
prapremiera i premiera
16.02.202416.02.2024Szanowni Państwo, chciałbym zapytać o różnicę między słowami premiera i prapremiera. Słownik języka polskiego nie daje mi odpowiedzi na to pytanie, bo oba te słowa oznaczają pierwsze publiczne pokazanie utworu, filmu. Jaka jest zatem różnica między nimi? Z uszanowaniem stały czytelnik
-
Poradnik poprawnej wymowy w języku polskim
16.02.202416.02.2024Korzystam na co dzień z zielonego słownika poprawnej polszczyzny. Obecnie szukam jakiegoś dodatkowego produktu, gdzie mógłbym sprawdzić precyzyjnie zasady wymowy w języku polskim. W pracy spotykam się z problemem hiperdykcji wśród mówców i potrzebuję źródła rzetelnej wiedzy na ten temat, aby rozwiewać wszelkie wątpliwości.
W zielonym słowniku są oczywiście wyjaśnienia dla takich przykładów jak „sześćset” (wymawiać: „sześset”) i tym podobne. Natomiast zagadnienia, które mnie interesują, dotyczą np. wymowy zbitek jak w poniższym zdaniu:
„Jak oni z zaangażowaniem śpiewają!”
Jeden mówca powie płynnie „jakoni”, a drugi mocno oddzieli „k” od „o”, atakując „o” w ostry sposób, a nie w miękki i łagodny, jak pierwszy mówca.
Jeden mówca powie „zzangażowaniem”, przedłużając po prostu pojedyncze „z”, a drugi odbije jedno „z” od drugiego z pewną cezurą.
Chciałbym znaleźć porady dotyczące tego typu problemów, być może podparte opiniami językoznawców sugerującymi korzystniejszą wymowę.
Czy w Państwa księgarni jest pozycja, która byłaby odpowiednim dla mnie rozwiązaniem?
Z poważaniem
