składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • ku południu czy ku południowi?
    8.07.2009
    8.07.2009
    Witam.
    Która forma jest poprawna? Czy „Kierujemy się ku południu”, czy „Kierujemy się ku południowi”? Wydaje mi się, że pierwsza forma jest poprawna, jednak kilka osób się ze mną nie zgadza, dlatego postanowiłem prosić o fachową poradę.
    Z góry dziękuję i pozdrawiam!
  • trudne konstrukcje współrzędne
    6.07.2009
    6.07.2009
    Dzień dobry, prosiłabym o wskazanie poprawnej wersji poniższych zdań:
    1. Kolejne strajki miały miejsce w latach 1956 i 1968. — Kolejne strajki miały miejsce w roku 1956 i 1968.
    2. Projekt powstał we współpracy z firmami XYZ i ABC. — Projekt powstał we współpracy z firmą XYZ i ABC.
    3. Samochody czerwony i żółty najbardziej mi się podobają. — Samochód czerwony i żółty najbardziej mi się podobają.
    Z góry dziękuję za pomoc.
  • udzielić
    2.07.2009
    2.07.2009
    Witam,
    mam dylemat, jeśli chodzi o odmianę wyrażenia udzielić kredyty – czy poprawną formą będzie: „Nank udzielił kredytów hipotecznych na kwotę…” czy też „Bank udzielił kredyty hipoteczne na kwotę…”? Będę wdzięczna za pomoc.
    Pozdrawiam,
    Magdalena Mróz
  • odnośnie (do) czegoś
    21.06.2009
    21.06.2009
    Szanowni Państwo,
    ostatnio zauważyłem, iż mało kto używa poprawnej (według Słownika poprawnej polszczyzny PWN z 2004 r.) formy odnośnie do czegoś, a nagminnie używana jest, tak w mowie, jak i piśmie, forma odnośnie czegoś, bez przyimka do. Sprawdziłem to w Waszym korpusie i stosunek odnośnie czegoś do odnośnie do czegoś wynosi ok. 4:1. Czy w takim razie można zaryzykować stwierdzenie, że odnośnie czegoś stało się już poprawną formą, skoro użytkownicy języka uznali ją za poprawną?
  • imiesłowowy równoważnik zdania
    21.06.2009
    21.06.2009
    Witam!
    Ostatnio przy okazji pisania pracy licencjackiej zaczęłam zastanawiać się z kolegą, czy zdanie „Rozpoczynając pracę, towarzyszyło mi przeświadczenie, że spóźniłem się z tym kilka lat” jest poprawne gramatycznie. Teoretycznie podmiot, którego dotyczy imiesłów, powinien być taki sam, jak czasownika w zdaniu. Jednak czy istnieje przypadek, w którym wymieniona przeze mnie zasada nie funkcjonuje? Czy tak jest w tym przypadku?
    Pozdrawiam,
    Ola
  • mistrzostwa świata w ergometrze wioślarskim
    16.06.2009
    16.06.2009
    Witam!
    Zastanawia mnie, w jaki sposób powinno się nazywać mistrzostwa, podczas których zawodnicy rywalizują na ergometrach wioślarskich. Spotykam się z dwiema formami: mistrzostwa w ergometrze wioślarskim oraz mistrzostwa na ergometrze wioślarskim. Logiczniejsza wydaje mi się druga forma, jednak obserwuję ją rzadziej niż pierwszą. Czy występowanie formy z w może być spowodowane uznaniem ergometru wioślarskiego, poza tym, że za urządzenie, również za dyscyplinę sportową?
    Pozdrawiam!
  • o znieważaniu, ruchu samochodwym i o budowie zdania
    12.06.2009
    12.06.2009
    Witam,
    mam następujące pytanie: która forma jest poprawna (a może obie)? „Odczekawszy, aż ruch samochodowy zelżał, przebiegli na drugą stronę ulicy” czy „Odczekawszy, aż ruch samochodowy zelży, przebiegli na drugą stronę ulicy”.
    Dziękuję, pozdrawiam,
    JCeler.
  • rodzaj gramatyczny skrótowców
    9.06.2009
    9.06.2009
    Mam pytanie odnośnie poprawnej formy w poniższych zdaniach: „PKS zakupiło / zakupiły nowe autobusy”, „PKP zrezygnowało / zrezygnowały z podwyżki cen biletów”.
    Dziękuję za odpowiedź.
    Asia
  • o oknach i dziewczętach
    29.05.2009
    29.05.2009
    Z jakimi formami liczebnika – dwa, trzy, cztery czy dwoje, troje, czworo – łączą się dziewczęta? Liczebników zbiorowych używa się m.in. do nazw istot niedorosłych oraz nazw istot różnej płci – czy to oznacza, że w tych wypadkach wyłącznie zbiorowe są poprawne, a te zwykłe już nie? Sprawę komplikuje to, że słowo dziewczęta nie musi oznaczać osób niedorosłych, dlatego dwoje dziewcząt brzmi trochę, jakby były innej płci.
    A przy okazji: czy dopuszcza się dwoje okien?
  • nie tylko uszy
    28.05.2009
    28.05.2009
    Dzień dobry!
    Mam ogromną prośbę o rozstrzygnięcie dwóch wątpliwości, jakie z koleżanką posiadamy. Mianowicie, jak poprawnie powinno brzmieć zdanie: „Widzę rzeczy takimi, jakimi są”, czy może: „Widzę rzeczy takimi, jakie są”? I jeszcze druga prośba, dotycząca odmiany rzeczownika uszy. Jak powinno prawidłowo brzmieć: „Konchujemy oba (oboje?) uszy”? Chodzi o podkreślenie, że dokonujemy tego i na jednym, i na drugim uchu.
    Będę bardzo wdzięczna za udzielenie odpowiedzi.
    Pozdrawiam!
  • dwie dziesiętne?
    20.05.2009
    20.05.2009
    Dzień dobry,
    mam pytanie dotyczące prawidłowego zapisu liczebników cząstkowych. Czy poprawna jest konstrukcja dwie dziesiętne grama? Czy też należy używać jedynie formy: dwie dziesiąte grama? Wydaje mi się, że konstrukcja pierwsza jest zgodna z logiką języka polskiego – chodzi przecież o dwie dziesiętne części owego grama, a nie części dziesiąte. Uprzejmie proszę o odpowiedź.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Joanna Knapik
  • czy i kiedy
    18.05.2009
    18.05.2009
    Czy dopuszczalne jest łączenie spójników w taki sposób: „Zastanawiam się, czy i kiedy się spotkamy”? Czy nie powinniśmy pisać: „Zastanawiam się, czy się spotkamy, a jeśli tak, to kiedy”? Czy w ogóle można łączyć kilka spójników, np. „Nie wiem, jak, kiedy i po co to zrobiłeś”? Takie zdania wydają mi się nieczytelne, a jednak pojawiają się w użyciu.
    Pozdrawiam z Elbląga raz jeszcze! :)
    Ł.M.
  • co rok i co roku
    14.05.2009
    14.05.2009
    Witam,
    proszę o odpowiedź, kiedy piszemy co rok, a kiedy co roku, np. „Co rok w naszym mieście odbywa się impreza”.
    Dziękuję bardzo:)
  • Czym rządzi liczebnik zbiorowy?
    12.05.2009
    12.05.2009
    Szanowni Państwo,
    nie znalazłem w Poradni odpowiedzi, więc pozwalam sobie zapytać o odmianę wyrażeń typu dwoje ludzi. Czy odmianie podlega tylko pierwszy człon, czy obydwa? „Uratował życie dwojgu tonących” czy „Uratował życie dwojgu tonącym”? Korpus Języka Polskiego wskazuje na drugą formę, ale wówczas należałoby chyba powiedzieć: małżeństwo z dwojgiem dziećmi, tymczasem w Korpusie widzę małżeństwo z dwojgiem dzieci – i ta forma wydaje mi się poprawna.
    Z góry dziękuję i pozdrawiam –
    PT
  • postępy
    8.05.2009
    8.05.2009
    Czy w zdaniu „Pomimo uzyskanych tam postępów Obama pozostaje niewzruszony – Irak jest dla niego przeszkodą, którą trzeba usunąć” poprawnie użyto wyrażenia uzyskane postępy? Czy raczej uzyskujemy rezultat, wynik, natomiast postępy można osiągnąć, czynić etc.?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • na plebanii
    29.04.2009
    29.04.2009
    Jak należy napisać: „Była gospodynią na plebanii” czy „Była gospodynią w plebanii”?
  • pod systemem
    27.04.2009
    27.04.2009
    Która forma jest poprawna: „W/NA jakim systemie operacyjnym pracujesz?” czy „POD jakim systemem operacyjnym pracujesz?”? NA Windowsach, W Macintoshu i POD Linuksem. Czy też wszystkie powyższe formy są poprawne?
    — lumay, internauta
  • Słucham pani
    24.04.2009
    24.04.2009
    Dzień dobry.
    Pracuję w niewielkiej firmie handlowej, w której rozmowy telefoniczne z klientami są na porządku dziennym. Jeden z moich biurowych kolegów notorycznie (z uporem maniaka), przy okazji rozmów telefonicznych powtarza „Słucham pani”. Czy taka forma jest poprawna?
    Pozdrawiam
    Diana Furman
  • p.o.
    20.04.2009
    20.04.2009
    Jak powinno się adresować pisma urzędowe (nagłówek):
    p.o. Dyrektora Departamentu X
    Pan Jan Kowalski

    czy też
    p.o. Dyrektor Departamentu
    Pan Jan Kowalski

    Wzbudza to u mnie w pracy gorące polemiki, dlatego będę wdzięczna za udzielenie odpowiedzi.
    Joanna Leśniewska
  • rodzaj i liczba skrótowców
    13.04.2009
    13.04.2009
    Dzień dobry.
    Według Uniwersalnego słownika języka polskiego skrótowce UW (Uniwersytet Warszawski), UG (Uniwersytet Gdański) są dwurodzajowe (męski, nijaki), zaś wg Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny tylko rodzaju męskiego. Jakimi rozstrzygnięciach się kierować (też w przypakdu innych wątpliwości)?
    Aleksander Durkiewicz, student UG.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego