nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • imiona osobliwe
    4.07.2007
    4.07.2007
    Higin, Notger, Tyburcy, Amata, Bilihilda, Torpet, Bolelut, Świętożyźń, Tasylo, Auksenty, Klet, Sjęgniew, Noomi, Przemyczes itd. – to imiona z kalendarzy i zbiorów imion. Moje pytanie nie dotyczy tych konkretnych, bo są ich setki. Interesuje mnie, JAK je traktować? Może to naprawdę imiona, a może żart (ew. błąd) jakiegoś wydawcy kalendarza, później powielany. Jak to można sprawdzić? Jakie warunki muszą być spełnione, aby można było stwierdzić, że jest takie imię jak Onezyfor?
  • wiski czy wizeński?
    4.07.2007
    4.07.2007
    W słowniku ortograficznym (2006) jest hasło Wizna, a przy nim przymiotnik wizeński. Czy to znaczy, że nazwa ziemia wiska jest już niepoprawna? Z tego, co wiem, tradycyjnych, historycznych nazw nie poprawia się wg dzisiejszych reguł gramatycznych. A może wizeński odnosi się tylko do samego miasta ( „Ulice wizeńskie są wąskie”), a termin historyczny ziemia wiska nadal jest poprawny?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam –
    Bożena Z.
  • Kaufland i Real
    3.07.2007
    3.07.2007
    Witam serdecznie. Pytanie dotyczy odmiany nazw domów handlowych Kaufland i Real: „Idę do Kauflandu” czy „Idę do Kauflanda”? Czy mówimy i piszemy: „Tylko w Real” (jak było w reklamie), czy też może: „Tylko w Realu/Real-u”, „Idę do Reala/Real-a”?
  • w ART-DOM-u czy ART-DOM-ie?
    3.07.2007
    3.07.2007
    Byłabym niezwykle wdzięczna za wskazówki dotyczące odmiany nazwy ART-DOM, jaką nosi łódzki sklep zajmujący się sprzedażą sprzętu RTV i AGD. Zgodnie z jakim zasadami należy odmieniać tę nazwę? W niedawnej reklamie radiowej można było usłyszeć o zakupach w ART-DOMIE – czy jest to forma poprawna?
  • nazwy regionów
    2.07.2007
    2.07.2007
    W słownikach są: Pilskie, Płockie, Konińskie… jako ‘region pilski’ itd. Jest większość byłych województw (nie ma Ciechanowskiego, Ostrołęckiego) plus Łowickie, Augustowskie, Łęczyckie, Lwowskie. W ofercie handlowej są mapy Ziemia kłodzka, oświęcimska, chrzanowska, jednak Kłodzkiego, Oświęcimskiego, Chrzanowskiego w słowniku brak. Jaki jest klucz uwzględniania poszczególnych regionów? Czy można tworzyć takie wyrazy od każdej miejscowości (np. w Jastarniańskiem, w Piskiem)?
  • z Barbadosu
    2.07.2007
    2.07.2007
    Według Wielkiego słownika ortograficznego PWN Barbados jest odmienny (nie ma opcji albo ndm), a dopełniacz ma postać Barbadosu. Według Encyklopedii PWN inna nazwa aceroli to wiśnia z Barbados. Proszę o rozstrzygnięcie, którą z informacji należy poprawić.
  • Marc Almond
    25.06.2007
    25.06.2007
    Szanowni Państwo!
    Jest taki piosenkarz brytyjski, na imię ma Marc Almond. (Nie Mark jak zazwyczaj bywa, tylko Marc). To w takim razie dziś spotkałem się z… Marciem Almondem?? W zapisie wygląda to dość nieciekawie. Już chyba lepiej z Markiem Almondem…? Która forma jest poprawna? Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź,
    Tomasz Pik, Gdynia
  • Old Surehand, Old Shatterhand
    25.06.2007
    25.06.2007
    Jak powinno się odmieniać wyrażenia Old Surehand i Old Shatterhand? Czy Old pełni w tych związkach funkcję imienia?
  • ustawa
    25.06.2007
    25.06.2007
    Witam,
    Moje pytanie dotyczy kwestii pisowni w pewnym sensie skróconych (bo niezawierających daty wydania) nazw aktów prawnych – które z poniższych zapisów są prawidłowe: „Zastosowanie mają przepisy…
    1) …ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym”?
    2) …Prawa o szkolnictwie wyższym”?
    3) …prawa o szkolnictwie wyższym”?
    4) …ustawy o szkolnictwie wyższym”?
    Poza tym, jeśli w przypisie wspomnę o tym, że w dalszej części pracy nazwę aktu skracam do słowa ustawa, to zapisuję je wielką czy małą literą?
  • Francisco Franco, czy odmieniać?
    25.06.2007
    25.06.2007
    Drodzy Państwo,
    w jednym słowniku znalazłem zapis „Francisco Franco ndm”. Czy nie powinno być jednak tak, że imię odmieniamy zawsze, a nazwisko fakultatywnie (w tym wypadku zwyczajowo nie)? A zatem: D. Francisca Franco, C. Franciscowi Franco…, N. Franciskiem Franco. Zaglądałem do słownika PWN-u, ale widnieje w nim tylko forma generał Franco (bez imienia).
    Dziękuję.
  • Paul-Henri Spaak
    21.06.2007
    21.06.2007
    Chciałbym zapytać się o imię i nazwisko polityka belgijskiego, który nazywał się Paul Henri Spaak (spotykana również pisownia Paul-Henri Spaak). Która pisownia jest poprawna: z myślnikiem czy bez? Czy zwrot ten jest odmienny? Jeżeli tak, to proszę podać odmianę. (Szczególną trudność sprawia drugie imię). Jakie są zasady stosowania apostrofu w odmianie nazw własnych (tzn. jak samodzielnie rozstrzygnąć potrzebę stosowania apostrofu)?
  • lista regensburska
    13.06.2007
    13.06.2007
    Czy nie obowiązuje nas zasada, że jeśli istnieje spolszczona wersja jakiejś obcej nazwy geograficznej, to używamy właśnie jej, a nie oryginału? Skąd wobec tego określenie lista regensburska (baza czasopism na serwerze Universitätsbibliothek Regensburg, czyli Biblioteki Uniwersyteckiej w Ratyzbonie)?
    Dziękuję!
    Maria Adamiak
  • Jawor, Jaworz, Jaworze
    13.06.2007
    13.06.2007
    Szanowni Państwo,
    jest góra o nazwie Jaworze. Jak się odmienia tę nazwę? „Wracamy ze szczytu Jaworza” czy „Wracamy ze szczytu Jaworze”? „Idziemy na Jaworz” czy „Idziemy na Jaworze”? Należy zaznaczyć, iż różne szczyty mogą nosić nazwy: Jaworz, Jaworze (wspomniany), Jawor itp.
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za informację.
  • gmina Sandomierz
    13.06.2007
    13.06.2007
    Szanowni Państwo,
    przepisywałam koleżance pracę na temat dziedzictwa kulturowego gminy Sandomierz, a ponieważ wyraz gmina użyty był w znaczeniu 'region', uznałam, że w wyrażeniach typu: historia gminy Sandomierz, zwyczaje i obrzędy gminy Sandomierz itp. – wyraz gmina należy pisać małą literą. Sprawdzający pracę zalecił poprawić na dużą literę. Kto miał rację? Proszę o odpowiedź, za którą z góry dziękuję.
    Sara
  • odmiana nazwisk żeńskich
    13.06.2007
    13.06.2007
    Dzień dobry!
    Na mapie mamy nazwę Cieśnina Beringa, zaś na planie miasta ulica Rosoła. W jaki sposób brzmiałyby te nazwy, gdyby nie byli to panowie Bering i Rosół, ale panie Bering i Rosół? Pozdrawiam!
    Mirnal
  • odmiana nazwisk
    13.06.2007
    13.06.2007
    Dzień dobry! Czy nazwiska Gatz, Berendt odmieniają się przez przypadki w języku polskim? Ja twierdzę, że absolutnie tak, ale właściciele tych nazwisk – moi znajomi – nie chcą, aby je odmieniać. Czy mówimy Państwo Gatzowie, Berendtowie i „Zapraszamy Gatzów i Berendtów”?
    Pozdrawiam
  • Miki zwany Mickeyem
    13.06.2007
    13.06.2007
    Od paru lat wiadomo nam już, że Myszka Miki to tak naprawdę postać płci męskiej (Amerykanie nigdy w to nie wątpili…), a jego przyjaciółka to Minnie. Ale jak odmieniać imię Miki w jego wersji oryginalnej, czyli Mickey? Czy tylko: Mickiego, Mickiemu, Mickim (jak Vranitzky), czy też: Mickiego a. Mickey’ego, Mickiemu a. Mickey’emu, Mickim (jak Chomsky)?
    Pozdrawiam,
    Michał Gniazdowski
  • Mac czy Mc?
    8.06.2007
    8.06.2007
    Dlaczego od nazwiska McLuhan utworzono pojęcie macluhanizm (mac-), skoro od McDonald jest mcdonaldyzacja (mc-)?
    Czy postać przedrostka (Mc- bądź Mac-) jest istotna dla identyfikacji nazwiska? Przypuszczam, że w erze komputeryzacji tak, ale czy było tak również w dawniejszych czasach? A może napisanie MacDonald, o McDonaldzie nie jest błędem, lecz dopuszczalnym wariantem? Co raz zauważam rozbieżności w pisowni nazwisk tego rodzaju i nie wiem, jak to oceniać.
  • algorytm ElGamala
    29.05.2007
    29.05.2007
    Dr Taher ElGamal jest twórcą kryptosystemu Elgamal. Czy jego nazwisko należy odmieniać? Czy poprawne jest algorytm ElGamal, czy raczej algorytm ElGamala?
  • kościół rzymski
    28.05.2007
    28.05.2007
    Interesuje mnie, jak powinnam zapisać: Kościół Rzymski, kościół rzymski czy Kościół rzymski?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego