etymologia

 
Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.
  • Rozwydrzyć a wydra
    4.05.2017
    Szanowni Państwo,
    czy słowa wydra i rozwydrzyć mają powiązanie etymologiczne?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Kakofonia
    4.05.2017
    Szanowni Państwo,

    wg słownika Doroszewskiego wyraz kakofonia pochodzi z greki, w której znaczy ‘złe brzmienie’. Skąd dokładnie wzięła się sama cząstka kako-?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Pomarańcza i pomarańczowy
    18.04.2017
    Chodzi mi o słowa pomarańczowy oraz pomarańcza. Co było pierwsze – jajko czy kura, czyli: czy pomarańcza jest pomarańczą, ponieważ jest koloru pomarańczowego, czy może kolor pomarańczowy jest pomarańczowy, bo taki kolor ma pomarańcza?
    Ponadto – skąd to słowo w języku polskim? Nie przypomina mi żadnego słowa w innych językach – Rosjanie jedzą „apielsiny”, ale są one kolory o nazwie „oranżewyj”, Anglicy z kolei jednakowo nazywają zarówno owoce, jak i kolor (orange), ale nie dostrzegam żadnych analogii z pomarańczą.
    Jaka jest geneza i historia tych słów?

    Z poważaniem

    Michał Płonka
    Góry Świętokrzyskie
  • Polski pasożyt a łaciński parasitus
    10.04.2017
    Mam pytanie o etymologię słowa pasożyt. Z jednej z Państwa porad dowiedziałem się, że pasożyt „pasie rzyć”. Zdziwiło mnie to z powodu podobieństwa tego polskiego słowa o słowiańskim pochodzeniu do łacińskiego parasitus i jego pochodnych, np. w innych językach słowiańskich parazit/паразит. Czy polskie słowo było inspirowanie łacińskim z „przełożeniem” na polską etymologię, czy podobieństwo to jest całkowicie przypadkowe?
  • Szubrawiec
    22.03.2017
    Szanowni Państwo,

    bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, co oznacza i jakie jest pochodzenie nazwy jednej z najstarszych ulic Włocławka: MATEBUDY.

    Proszę również o etymologię słowa SZUBRAWIEC.

    Pozdrawiam
    Ł.K.
  • Transparent
    17.03.2017
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się nad etymologią słowa transparent, w znaczeniu podawanym przez Słownik języka polskiego PWN ‘tablica lub pas tkaniny z napisem o treści propagandowej lub okolicznościowej’. W żadnym z języków europejskich takie znaczenie się nie pojawia, skąd zatem wzięło się w polszczyźnie?

    Łączę wyrazy szacunku
    Magda Eljaszuk
  • Jest – są
    21.02.2017
    Od dłuższego czasu nurtuje mnie pochodzenie form czasownika być w czasie teraźniejszym. Moje pytania są następujące:
    • Dlaczego mówimy: ja jestem, ty jesteś, on, ona jest itd., ale: one, oni są?
    • Dlaczego formy jestem, jesteś, jesteśmy, jesteście wyglądają podobnie do czasowników w czasie przeszłym (byłem, robiłeś, jedliśmy...)? Czy doszło tu do jakiegoś dziwnego zestawienia jest + jeśm = jestem, podobnie jak robił + jeśm = robiłem?

    Dziękuję!
  • Sas, Saksonia, saksofon
    21.02.2017
    Od pewnego czasu zastanawia mnie etymologia słowa Sas (mieszkaniec Saksonii). Ciekawi mnie dlaczego występuje taka forma, a nie np. Sakson.
    Skoro jestem już przy Saksonii, dodatkowo chciałbym dowiedzieć się, czy istnieje etymologiczne powiązanie między nazwą tej krainy, a słowem saksofon?

    Z wyrazami szacunku
  • Franczyza
    21.02.2017
    Szanowni Państwo,
    czy słowo franczyza ma coś wspólnego z Francją? Pewnie nie, ale jestem ciekaw.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Nocny marek a Marek
    14.02.2017
    Szanowni Państwo,
    chciałbym spytać o etymologię wyrazu marek w znaczeniu 'dusza pokutująca' oraz imienia Marek.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Zasada
    7.02.2017
    Dlaczego w chemii przeciwieństwo kwasu nazwano zasadą? Ciekawi mnie, czemu zamiast neologizmu użyto neosemantyzmu?
  • Architekt
    7.02.2017
    W metryce zgonu mojej praprababki z roku 1840 jest napisane, że rodzicami jej byli architekci i wymienione imiona. Sama praprababka była żoną młynarza. Czy słowo architekt mogło mieć inne znaczenie niż znane dzisiaj? Podobnie jak słowo aktorka w Nad Niemnem tłumaczone jest przez Jana Bohatyrowicza jako sukcesorka, dziedziczka.
  • Saksy
    31.01.2017
    Szanowni Państwo,
    skąd się wzięło słowo saksy?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Setnie
    22.01.2017
    Szanowni Państwo,
    chciałem spytać o etymologię słowa setnie. Czy to dawniejsza forma świetnie?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Trunek
    14.01.2017
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie etymologia słowa trunek.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Nazwiska zakończone na -towt i -wirt
    29.12.2016
    Chciałabym się dowiedzieć, jakiego pochodzenia są nazwiska kończące się na -towt lub -wirt.
    Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
  • Złożyć – złóg
    23.12.2016
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy czasownika złożyć. Czy ż w tym wyrazie jest wymienne, czy niewymienne. Czy można potraktować go jako wyraz pokrewny do rzeczownika złoże (np. węgla) i uważać, że ż wymienne jest na g w wyrazie złóg?

    Z wyrazami szacunku
  • Rozrywka
    23.12.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie pochodzenie słowa rozrywka. Czy dobrze przypuszczam, że najpierw był czasownik rozrywać się w znaczeniu 'relaksować się'? Jeśli tak, to czy wiadomo, skąd i kiedy pojawiło się to znaczenie?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Bychom
    2.12.2016
    Szanowni Państwo,
    w uroczej książeczce A. Markowskiego 500 zagadek o języku polskim (rok wyd. 1975) czytamy na temat akcentowania wyrazów typu robiliśmy:
    Te formy akcentujemy wyjątkowo inaczej […]. Dlaczego tak się dzieje? Otóż cząstki -śmy, -ście, -byśmy pochodzą od samodzielnych dawniej wyrazów i ich form: jeśmy, jeście, bychom […]

    bychom. Nigdy wcześniej nie słyszałem takiego wyrazu.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Wiktymizacja a wikt
    27.11.2016
    Szanowni Państwo,
    chciałem zapytać o związek etymologiczny słów wiktymizacja i wikt. Czy znaczenie tego pierwszego ustaliło się na zasadzie wiktymizować to 'wyrządzać komuś szkodę, czyli odbierać mu wikt'?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego