Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.
etymologia
-
banda
6.05.20236.05.2023Dzień dobry,
jakim zapożyczeniem jest leksem banda (fonetycznym, morfologicznym czy kalką), w którym wieku wyraz ten wszedł do języka polskiego i czy jego znaczenie się nie zmieniło?
-
góra i dół
6.05.20236.05.2023Dzień dobry! Nurtuje mnie pytanie co było pierwsze – góra czy góra? Czy słowo to najpierw opisywało formację terenu, czy kierunek orientacji? Podobnie można się zastanawiać czy dół – dziura w ziemi, czy dół – kierunek uzyskał swe znaczenie wcześniej?
-
Zagadkowy cywił
6.05.20236.05.2023Szanowni Eksperci,
Julian Tuwim w wierszu z 1936 r. „Gwiżdżąc sobie a muzom na ulicy poeta rozmyśla o kompetencjach władzy” użył kilkakrotnie wyrazu cywił zamiast spodziewanego cywil (np. „Cywił ci ja, cywił, / Piękna to pozycja, / Dla mnie nie jest żandarm, / Dla mnie jest policja!”). Czy taki zapis to inwencja poety, czy też faktycznie istniała kiedyś taka oboczność? Nie znalazłem wyrazu cywił w żadnym ze znanych mi słowników.
Z wyrazami szacunku
Piotr Albin Michałowski
-
ława, ławka, ławkować
17.04.202317.04.2023Ostatnio – przy okazji internetowej dyskusji o zakazie jeżdżenia po chodniku (autem, rowerem, hulajnogą itp. bo – jak stwierdził autor „chodnik z nazwy jest do chodzenia”) zaczął mnie trapić problem polskiego słowotwórstwa a mianowicie słowa „ławka”.
Do czego służy ławka? Wg definicji Słownika Języka Polskiego PWN to ławka
1. «mebel do siedzenia dla kilku osób, często z oparciem»
2. «stolik z krzesłami w klasie, sali dla uczniów, studentów itp.»
ale żadne z nich nie sugeruje czasownika („ławkować”) i co on mógłby oznaczać (por. siedzisko – rzecz do siedzenia)
Skąd do języka polskiego trafiło słowo „ławka”?
Pozdrawiam
-
tajga
14.04.202314.04.2023Szanowni Państwo, jakie jest pochodzenie słowa „tajga”?
-
ropostek
30.03.202330.03.2023Dzień dobry, chciałam spytać Państwa o pochodzenie medycznego terminu „ropostek” oznaczającego obecność ropy w przedniej komorze oka. Podczas gdy cząstka „ropo-” jest tu dość oczywista, drugi człon jest dla mnie kompletnie niejasny. W języku angielskim funkcjonuje termin „hypopyon”, złożenie „hypo-” (pod) i „pyo-” (ropa), czy to ma jakikolwiek związek z polskim słowem?
-
Sierżant
15.01.202315.01.2023Czy słowo sierżant nie pochodzi przypadkiem od krzyżackiego tytułu „sariant” oznaczającego braci służebnych, na co mogłoby wskazywać słowo sarjentu w języku baskijskim, oznaczające właśnie sierżanta?
-
Szczelina
17.12.202217.12.2022Jaka jest etymologia słowa „szczelina”?
-
szambo
26.10.202218.01.2014Jaka jest etymologia słowa szambo? Słowniki podają, że wywodzi się ono od nazwiska Chambeau, czy to prawda?
-
Bożysław czy Borzysław?
5.10.20225.10.2022Dzień dobry,
szukam informacji na temat poprawnego zapisu imienia: Bożysław czy Borzysław. Przekonuje mnie pierwszy zapis jako połączenie dwóch wyrazów: Boży+sław (głoszący Bożą sławę). Jednak mam wątpliwości...
-
szlak czy szlag?27.09.20229.06.2003Jak i dlaczego się mówi: szlak ma trafić czy szlag ma trafić?
Pozdrawiam. -
Rozwydrzyć a wydra
23.09.20224.05.2017Szanowni Państwo,
czy słowa wydra i rozwydrzyć mają powiązanie etymologiczne?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
nakastlik22.09.202218.05.2008Bardzo proszę o krótkie omówienie wyrazu nakastlik, zarówno pod względem jego kondycji, jak i pisowni – spotkałem się z takim określeniem szafki nocnej. Prawdopodobnie wzięte z niemieckiego (nacht?), ale co jeszcze: „zwykły” wyraz, regionalizm (jeśli tak, to o jakim zasięgu?) czy może wyłącznie indywidualizm?
-
krucyfiks
22.09.202231.07.2002Witam.
Jakie jest pochodzenie słowa krucyfiks? Czy góralskie krucafuks (może kruca fuks) jest z tym słowem związane? Dziękuję.
Ryszard
-
Dotychczas
6.06.20226.06.2022Słowo dotychczas, zgodnie z jego sensem, odnosi się do zdarzenie lub stanu trwającego do obecnej chwili. Czy nie razi wiec nielogiczność odnoszenia go do przeszłości? "Pod koniec życia pan X zaczął uprawiać gimnastykę, czego dotychczas nie robił". Czy nie bardziej logiczne jest określenie dotamtychczas? Wiem, że takiego słowa w słownikach nie ma, a język nie ma struktury wyłącznie logicznej, lecz także historyczną, tym niemniej warto by je upowszechnić. Prywatnie sam używam go.
-
Krasnolud
6.06.20226.06.2022Szanowni Państwo
Mam pytanie o nazwę własną z opowiadań fantastycznych. Chodzi o nazwę krasnolud. Przecież to chyba powinien być krasnoludź, bo przecież lud to liczba mnoga, np. lud koczowniczy. Proszę o odpowiedź.
Serdecznie pozdrawiam
-
Ampułka i ampuła
5.06.20225.06.2022Dzień dobry. Analizując wiersz Wacława Potockiego pod kątem środków stylistycznych zaczęłam się zastanawiać czy słowo "ampułka" jest zdrobnieniem? Znalazłam w słowniku Doroszewskiego definicję ampuły i teraz już nie wiem co jest wyrazem podstawowym, co zdrobnieniem, a co zgrubieniem... Dziękuję:)
-
Platyna
4.06.20224.06.2022Szanowni Państwo,
proszę o etymologię (ze wskazaniem źródłosłowu) i historię nazwy platyna.
Pozdrawiam
Stratos Vasdekis
-
Pochodzenie móc
29.05.202229.05.2022Szanowni Państwo!
Usłyszałem wczoraj na lekcji niemieckiego, że polskie słowo mogę pochodzi od niemieckiego mögen oznaczającego móc. Chciałbym zapytać, czy ta forma oraz inne formy tego słowa (móc, możemy itd.) faktycznie były starsze i to od nich język polski, a może też i inne języki słowiańskie, wzięły swoje formy.
Z góry dziękuję za wszelką odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
Adrian
-
Bakalie
23.05.202223.05.2022Jaka jest etymologia słowa bakalie? Czy ma coś wspólnego z pieczeniem (bake, baken itp.)