pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • żeśmy
    23.12.2008
    23.12.2008
    Czy sformułowania typu żeśmy są jeszcze prawidłowe???
  • list do rodziców i dziecka
    17.12.2008
    17.12.2008
    Mam pytanie z językowego savoir-vivre'u. Jak zaadresować list do rodziny, w której żona ma nazwisko podwójne, swoje i męża, nazywa się np. Anna Kowalska-Nowak, mąż to przykładowo Adam Nowak, a dziecko ma nazwisko matki i nazywa się np. Joanna Kowalska?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
    Ania
  • my zamiast ja
    16.12.2008
    16.12.2008
    Witam!
    Niektóre osoby, mówiąc o czynnościach, które będą wykonywać samodzielnie, wypowiadają się w licznie mnogiej, np. „To zrobimy tak”, „Policzymy i zobaczymy, co wyjdzie” (mając na myśli zrobię, policzę). Czy jest to jakieś regionalizm, błąd językowy, czy może coś innego?
    Pozdrawiam
  • każdy jeden
    13.12.2008
    13.12.2008
    Szanowni Państwo,
    chciałbym spytać, czy dość powszechny zwrot każdy jeden jest poprawny. Wydaje mi się, że nie – w takich np. zdaniach: „Zapewniam, że u nas każdy jeden będzie głosował za przyjęciem Euro” czy „Jak się postaram, to każdy jeden dąb zetnę”. Nie znalazłem na ten temat żadnych informacji w słownikach pod hasłami każdy i jeden.
    Pozdrawiam.
  • życzą czy życzy?
    9.12.2008
    9.12.2008
    Witam serdecznie,
    moje pytanie dotyczy nadchodzącego okresu świątecznego i związanej z tym czasem pięknej, polskiej tradycji wysyłania świątecznych życzeń. Takie życzenia przesyłamy także w firmie, a pytanie dotyczy podpisu, mianowicie po treści życzeń poprawną formą powinno być: ŻYCZY Zarząd i Pracownicy czy też ŻYCZĄ Zarząd i Pracownicy?
    Życząc Spokojnych i Wesołych Świąt,
    pozdrawiam
    Piotr
  • Czego wymaga podziękowanie?
    2.12.2008
    2.12.2008
    Czy zwrot: „Dziękuję ci, dobry człowieku” można ocenić jako protekcjonalny, szczególnie gdy wypowiadany jest przez szefa do pracownicy w sytuacji służbowej?
  • co czy czego?
    27.11.2008
    27.11.2008
    Powinnam powiedzieć co chcesz czy czego chcesz? Drugi zwrot wydaje mi się poprawny, ale niezbyt kulturalny.
  • wypasiony
    16.11.2008
    16.11.2008
    Witam!
    Co Panowie sądzą o słowie wypasiony, używanym w takich kontekstach jak wypasiony laptop, wypasiony słownik współczesnej polszczyzny. Można powiedzieć, że to słowo w takim znaczeniu weszło już do polszczyzny i jest akceptowalne?
    Pozdrawiam
  • Wiecie państwo…
    2.10.2008
    2.10.2008
    Szanowni Państwo,
    ostatnio często słychać w środkach masowego przekazu zwroty Wiecie Państwo, Państwo rozumiecie, Państwo słuchacie, Państwo widzicie itp. Mnie od zawsze uczono, że mówi się: Wiedzą Państwo, Państwo rozumieją, Państwo słuchają, Państwo wiedzą itp. Proszę o odpowiedź, która forma jest poprawna, bo już się pogubiłam.
    Pozdrawiam,
    Magda
  • rasa i Murzyn
    22.09.2008
    22.09.2008
    Mam pytanie dotyczące definicji PWN słowa Murzyn: „człowiek należący do rasy czarnej”. Czy PWN nie powinno się zdystansować się od pojęcia rasy? Wydaje się to ważne nie tylko ze względu na to, że biolodzy i antropolodzy fizyczni uznają podział ludzi na rasy za wysoce kontrowersyjny, ale również ze względu na negatywne ideologiczne konotacje pojęcia słowa rasa.
    Czy nie warto też zaznaczyć, że słowo Murzyn – choć wielu osobom wciąż wydaje się neutralne – może być dla niektórych obraźliwe?
  • Dlaczego zdrabniamy?
    7.09.2008
    7.09.2008
    Żargon (czy to dobry termin?) użytkowników CB radia charakteryzuje się nagminnym stosowaniem irytujących zdrobnień (misiaczki, radyjko, dróżka, autko itp.). Ciekaw jestem, skąd taka maniera akurat wśród CB radiowców i jaki jest na nią pogląd językoznawców. Czy znacie Państwo jakieś prace językoznawcze na temat tego zjawiska?
  • podpis pod listem do czytelników
    3.09.2008
    3.09.2008
    Witam,
    moje pytanie dotyczy podpisu pod listem do czytelników. Mianowicie jest to imię, nazwisko funkcja i nazwa gazety. Czy nazwa gazety powinna zostać odmieniona, czy pozostać w mianowniku? Np. redaktor naczelny – Dziennik czy Dziennika?
    Z góry dziękuję.
    Małgorzata Szewczyk
  • wkurzony
    23.06.2008
    23.06.2008
    Szanowni Państwo!
    Słyszałem parę razy, że słowo wkurzony jest łagodniejszą, eufemistyczną wersją od wkurwiony. Mam nieodparte wrażenie, że jest to słowo (i jego pochodne: wkurzający, wkurzać się lub wkurzać kogoś) raczej potoczne i pospolite i że nie bardzo nadaje się „na salony”. Jednakże jest ono bardzo częste (telewizja, prasa), będąc jakby brakującym ogniwem pomiędzy mocno emocjonalnym i wulgarnym wkurwionym a słabym zdenerwowanym czy poirytowanym. Czy rzeczywiście tak jest?
  • list otwarty
    15.06.2008
    15.06.2008
    „Przemo nie rób z tego listu 'Euro 2008' – nic Cię nie wyprzedziłem … ile zdążę to 'nadam' no i to by bylo na tyle … nie róbmy niezdrowych sensacji z listu faceta, który jest naprawdę 'w smudze cienia'… życzmy Mu wszyscy dużo, duzo zdrowia!”.
    Czy taka wypowiedź może być uznana za obraźliwą (???) w stosunku do byłego wychowawcy, który nie mógł być na Zjeździe ze względów zdrowotnych a wystosował list otwarty.
  • Będziemy dmuchać
    15.06.2008
    15.06.2008
    Ostatnio miałem przyjemność rozmowy z policjantem z drogówki. Po krótkiej wymianie zdań z ust pana policjanta padło znamienne i jakże typowe „Będziemy dmuchać”. Zaraz, zaraz! Jacy my!? Wiem, że typowe jest użycie w tym przypadku l. mn., a z mojej strony nadużyciem byłoby chyba zastosowanie podobnej konstrukcji w stosunku do policjanta. W jaki sposób uzasadnić można użycie tutaj l. mn.? Czy ma to jakiś związek z tzw. 'pluralis maiestaticus'?
  • Z poważaniem
    4.06.2008
    4.06.2008
    Szanowni Państwo,
    uprzejmie proszę o wskazówki dotyczące używania lub nieużywania grzecznościowej formy Z poważaniem. W jakiej sytuacji nie należy tej formy stosować? Czy przy wysyłaniu opinii (niepochlebnej) list można zakończyć w ten sposób?
    Serdecznie pozdrawiam,
    Maciej Susicki
  • Bądź łaskaw…
    28.05.2008
    28.05.2008
    Bądź łaskaw / Pan będzie łaskaw często odbieram jako niegrzeczne, choć słowniki wciąż kwalifikują to jako zwrot grzecznościowy (taki łaskawca jest już ironiczny). Wiele zależy od intonacji, ale przecież mamy tu polecenie z pominięciem proszę oraz przekaz w tle: 'normalnie nie byłoby cię na to stać' + 'nawet nie próbuj dyskutować'. Która opcja – grzeczna czy niegrzeczna – przeważa we współczesnym języku?
  • tytuły na wizytówkach
    21.05.2008
    21.05.2008
    Szanowni Państwo,
    uprzejmie prosimy o informację, czy można napisać na wizytówce: DR IMIĘ NAZWISKO, czy poprawniej jest dr IMIĘ NAZWISKO.
    Pozdrawiam
    Barbara ŚMigiera
    ZBP
  • czemu czy dlaczego?
    11.05.2008
    11.05.2008
    Coraz częściej w mowie potocznej i tłumaczeniach dialogów spotykam pytania: „Czemu stoisz?”, „Czemu nie śpisz?”, „Czemu jestes smutny?”. Wydaje mi się, że poprawnie powinno byc DLACZEGO?
    Pozdrawiam i czekam na odpowiedź
    Barbara Witkowska-Bielecka
  • Zwracam się z uprzejmną prośbą…
    8.05.2008
    8.05.2008
    Witam serdecznie!
    Często gdy piszemy podanie np. o pracę, używamy zwrotu: „Zwracam się z uprzejmną prośbą”. Lecz czy tak naprawdę prośba może być uprzejma? Czy jest to do końca poprawny zwrot? Jeśli nie, w jaki sposób powinniśmy go zastępować?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego