pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • kiedy czy jak?
    4.05.2008
    4.05.2008
    Dzień dobry.
    Mam dylemat, gdy słyszę zdanie typu: „Lubiłem zbierać grzyby, jak miałem 5 lat”. Ja powiedziałabym: „Lubiłem zbierać grzyby, gdy miałem 5 lat”. A może „Lubiłem zbierać grzyby, kiedy miałem 5 lat”? I co z przecinkiem przed jak, gdy, kiedy?
    Pozdrawiam
    Renata Arendt
  • Miłego dnia!
    26.04.2008
    26.04.2008
    Szanowni Państwo!
    Jakiś czas temu rozgorzał był na pewnym forum spór na temat „(Życzę) miłego dnia” jako formy pożegnania. Nie ma wątpliwości co do tego, iż jest to kalka frazeologiczna z języka angielskiego, jednakowoż problem leży w poprawności tego zwrotu. Z zajęć z kultury języka polskiego pomnę słowa prowadzących o jego niestosowności czy wręcz o niepoprawności, przeto prosiłbym o Państwa opinię (normatywną i osobistą) w sprawie tegoż barbaryzmu.
    Z wyrazami szacunku,
    Jerzy Sternicki
  • jednakowoż
    16.04.2008
    16.04.2008
    Witam serdecznie.
    Mam pytanie odnośnie słowa jednakowoż. Czy używanie tego słowa może być obecnie uznawane za niewłaściwe ze względu na jego wyjście z mowy powszechnej? Czasami używam tego słowa (ale nie notorycznie) i wydaje mi się, że osoby postronne często traktują to jak dziwactwo i błąd. Czy powinienem zaprzestać używania tego słowa ze względu na jego „archaizację”?
  • Z tej strony Jan Kowalski
    16.04.2008
    16.04.2008
    Szanowni Państwo,
    biorąc pod uwagę fakt, że niepoprawne jest sformułowanie: „Dzień dobry, z tej strony Jan Kowalski”, zastanawiam się nad poprawnością formy: „Dzień dobry, kłania się Jan Kowalski”. A może jestem w błędzie, bo obydwie formy są nie tyle dopuszczalne, ile wzorcowo poprawne (przepraszam za delikatny pleonazm)?
    Pozdrawiam
  • Dziękuję za fatygę
    15.04.2008
    15.04.2008
    Czy wyrażenie „Dziękuję za fatygę” jest neutralne, czy potoczne? Jeśli w sytuacji zawodowej piszę maila do osoby w tej samej firmie, zaczynam maila od Dzień dobry, potem proszę o wykonanie czynności, która należy do codziennych obowiązków tej osoby (korekta raportu w systemie z powodu mojego błędu), to czy na końcu można napisać „Dziękuję za fatygę”? Zastanawiam się, czy to nie brzmi trochę śmiesznie… Jaka jest Państwa opinia? Dziękuję i pozdrawiam.
    Agnieszka
  • prof. pod zdjęciem
    10.04.2008
    10.04.2008
    Witam,
    moje pytanie dotyczy pisowni skrótu prof. Jeśli podpisuję pod zdjęciem prof. N. N., to czy prof. mam napisać z dużej litery, czy z małej?
  • adres na kopercie
    10.04.2008
    10.04.2008
    Witam!
    Mam pytanie odnośnie podwójnego nazwiska. Np. pani Anna Potocka wyszła za Jana Kowalskiego i nazywa się Anna Potocka-Kowalska. Gdy ktoś chce do nich napisać list, to jak ma go zaadresować? Sz. P. Anna i Jan Kowalscy? Sz. P. Anna Potocka-Kowalska i (?) Jan Kowalski? Jak nie popełnić nietaktu?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • pan czy Pan?
    1.04.2008
    1.04.2008
    Uprzejmie proszę o informację, czy używając w protokole kontroli wyrazów: „pan Jan Kowalski wyjaśnił” lub „kierownikiem Wydziału Komunikacji Urzędu Miasta Krakowa jest pan Jan Kowalski”, słowo pan piszemy od wielkiej litery. Protokół zawiera opis stanu faktycznego ze wskazaniem osób odpowiedzialnych za nieprawidłowości i jest podpisywany przez kierownika jednostki kontrolowanej i kontrolera.
    Tomasz Gaweł
  • inwalidzi i styliści fryzur
    23.03.2008
    23.03.2008
    Znalazłem w sieci taką opinię: „Czy etycy i poloniści wystąpią o zmianę słowa inwalida na bardziej przyjazne, bowiem to oznacza człowieka nieważnego?”. Przyznam, że mocno się zdumiałem. Podobno niektórzy fryzjerzy wolą mówić o sobie styliści fryzur, bo fryzjer to według nich zbyt pospolite określenie, ale czy słowo inwalida rzeczywiście jest „nieprzyjazne” albo np. poniżające? Przecież od dawna jest to określenie osoby niepełnosprawnej – chyba w pełni neutralne i powszechnie akceptowalne.
  • list do biskupa i kardynała
    21.03.2008
    21.03.2008
    Witam serdecznie Panią Profesor. Mam pytanie co do pisowni. Jak należy napisać w tytule, pisząc list do wysokiego hierarchy: czy Drogi Ekscelencjo!, czy Droga Ekscelencjo!, która wersja jest właściwa?
    Dziękuję i życzę Radosnych Świąt Zmartwychwstania Pańskiego.
  • Panie pośle Kowalski…
    27.02.2008
    27.02.2008
    Szanowni Państwo,
    nasi politycy często zwracają się do siebie – np. podczas spotkań w radiu czy telewizji – per panie pośle (i tu nazwisko). Taka forma jest zapewne gramatycznie poprawna, ale czy jest też grzeczna? Moja intuicja podpowiada mi, że takim sformułowaniem nie okazujemy rozmówcy szacunku. Czy mam rację? Czy może zwrócenie się do kogoś per panie pośle Kowalski jest w pełni kulturalne? Bardzo proszę o wyjaśnienie moich wątpliwości i z góry serdecznie dziękuję.
    Katarzyna Olędzka
  • Witamy, pozdrawiamy
    27.02.2008
    27.02.2008
    Chciałabym zadać pytanie odnośnie formułowania pisemnych odpowiedzi do Klientów. Wszystkie takie odpowiedzi chciałabym formułować w 1. os. l. mn., kłopot stanowi natomiast dostosowanie do tej formy powitania i podpisu. Jakie są możliwe powitania oraz jak należy sie podpisywać, aby zachować spójność wypowiedzi wraz z obowiązującą formą l. mn. w przypadku odpowiedzi, które nie wymagają zachowania oficjalnej formy?
    Czy prawidłową formą jest „Witamy…” oraz „Pozdrawiamy”? Jakie są inne możliwości?
  • mąż stanu
    20.02.2008
    20.02.2008
    Czy mężem stanu może być kobieta?
  • na ty czy na Pan / Pani?
    20.02.2008
    20.02.2008
    Szanowni Państwo,
    interesowałoby mnie, czy w Polsce w ostatnich latach można zauważyć tendencję do bycia ze sobą na ty. Chodzi tu konkretnie o broszurę firmy, która zarządza wierzytelnościami. Ta własnie firma ma zamiar wydać broszurę dla swoich klientów, czyli innych firm. Czy w tej broszurze firma powinna zwracać się do klienta per Pan / Pani, czy ostatnio też jest możliwa forma na ty?
    Bardzo dziękuję z góry za odpowiedź!
    Andrea Kret z Hamburga
  • imię przed nazwiskiem
    8.02.2008
    8.02.2008
    Wkrótce po katastrofie samolotu Casa zostały publicznie odczytane nazwiska pilotów, którzy zginęli. Oficer czytał nazwiska z szacunkiem, głośno i wyraźnie, ale… no właśnie, zastosował szyk: stopień wojskowy, nazwisko, imię. Czy, nawet biorąc pod uwagę wyjątkowość chwili, w tym przypadku stawianie nazwiska przed imieniem nie było zgrzytem z językowego punktu widzenia? O ile mi wiadomo, w języku polskim obowiązuje zasada, że szyk nazwisko plus imię stosuje się tylko w wykazach alfabetycznych.
  • Serdeczne życzenia!
    15.01.2008
    15.01.2008
    Witam serdecznie!
    Czy sformułowanie Serdeczne życzenia jest poprawne? Tak mówić, po uprzednim wyczytaniu listy imion osób, które obchodzą w danym dniu imieniny, ma w zwyczaju spiker w radiowej „Jedynce”. Moim zdaniem zawsze życzy się komuś czegoś, np. zdrowia, dlatego też Serdeczne życzenia bardzo mnie rażą. Z drugiej strony w ten sposób życzenia składa bardzo wiele osób, że wskażę tu chociażby prof. Bralczyka.
    Łączę serdeczne życzenia ;)
  • profesor do doktorantki
    9.01.2008
    9.01.2008
    Jestem na pierwszym roku studiów doktoranckich. Mój promotor mówi mi po imieniu, ja również zwracam się do niego na ty. Często kontaktujemy się mailowo, profesor kończy maila „Serdecznie pozdrawiam”. Czy mnie również wypada przesłać pozdrowienia? A czy maila do innych pracowników katedry, którym mówię po imieniu, można zakończyć pozdrowieniami?
    Czy jest to forma uznawana w kontakcie z obcymi (często odpowiedzi na zgłoszenia na konferencję konczą się pozdrowieniami)?
  • Chwila!
    4.01.2008
    4.01.2008
    Szanowni Państwo,
    chciałabym sie dowiedzieć, czy możliwe jest użycie mianownika w zwrocie: Chwila! (ew. Chwilka!). Czy taka forma jest poprawna? Czy też jedyną właściwą formą jest: Chwilkę! (Chwileczkę!)
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    J. Sobczak
  • Zachęcam Was do…
    26.11.2007
    26.11.2007
    Dzień dobry,
    czy autor książki-poradnika (lub raczej jej tłumacz), zwracając się do swoich czytelników za pomocą zaimków osobowych i dzierżawczych, powinien pisać je od wielkiej litery? Np. „Zachęcam Was do…”?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • Słuchaj, Tusku!
    14.11.2007
    14.11.2007
    Widziałem w gazecie artykuł, którego tytuł zaczynał się od: „Słuchaj Tusku!”, i trochę mnie to zaskoczyło. Obawiam się jednak, że może to być poprawne – w końcu tak właśnie używa się imion: słuchaj Jurku, Zbyszku, Marku… Ale słuchaj Tusku, słuchaj Nowaku? Brzmi dość koszmarnie. Faktycznie tak być powinno?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego