pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • w pojedynczej czy w mnogiej?
    4.01.2010
    4.01.2010
    „Na liście są miasta polskie, w których nazwach (nazwie) znajdują się rozmaite trudności ortograficzne”. W jakiej liczbie powinien być użyty rzeczownik nazwa: pojedynczej (bo każde miasto ma jedną nazwę) czy mnogiej (bo jest kilka miast, a więc i kilka nazw)?
  • na dzień dzisiejszy
    26.12.2009
    26.12.2009
    Witam serdecznie.
    Ilekroć słyszę stwierdzenie na dzień dzisiejszy, tylekroć zastanawiam się, czy nie można w inny sposób się wyrazić. Dlatego też pytam, czy lepszą formą od tej powyższej jest na chwilę obecną, czy może jeszcze mogliby Państwo podać lepsze rozwiązania.
    Pozdrawiam!
  • Nadawcą ma być dwudziestoletnia kobieta…
    23.12.2009
    23.12.2009
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy formy nagłówka, jakiej należy użyć w nietypowej korespondencji prywatnej. Nadawcą ma być dwudziestoletnia kobieta, a adresatem – trzydziestoparoletni mężczyzna, którego nadawca nie zna osobiście, a jedynie z tekstów zamieszczonych w internecie (adresat jest dziennikarzem obywatelskim). Celem listu jest nawiązanie prywatnego kontaktu z adresatem, aczkolwiek nie chodzi o kontakt o zabarwieniu damsko-męskim.
    Z wyrazami szacunku,
    Helena E.
  • dedykacja
    15.12.2009
    15.12.2009
    Witam,
    moje pytanie dotyczy dedykacji. Pragnę dać w prezencie bliskiemu znajomemu książkę opatrzoną wpisem z dedykacją od autora. Jaka powinna być właściwa forma tej dedykacji, to znaczy, co powinnam przekazać pisarzowi – imię i nazwisko znajomego czy również jego tytuł naukowy (jest doktorem)? Na przykład Dla Pana doktora Jana Kowalskiego? Od czego to zależy?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie,
    A.D.
  • dawne pytania grzecznościowe
    14.12.2009
    14.12.2009
    Jaka jest geneza pytania grzecznościowego „Co u Ciebie słychać?”? Czy ma ono związek ze staropolską kulturą żywego słowa?
  • ciebie czy Ciebie?
    1.12.2009
    1.12.2009
    Zawsze sądziłam, że stosowanie wielkiej litery w zaimkach osobowych i dzierżawczych w tekstach prasowych, poradnikach, reklamach i innych tekstach, które nie są listami i nie wymagają formy grzecznościowej, jest błędem. Na przykład: „Kiedy kupujesz przez internet, sprzedawca musi być wobec ciebie uczciwy”. Nie mogę nigdzie znaleźć reguły, że napisanie w poradniku dla konsumenta tego zadania następująco: „Kiedy kupujesz rzeczy przez internet, sprzedawca musi być wobec ciebie uczciwy” – jest błędem.
  • socjolekt, slang, żargon
    20.11.2009
    20.11.2009
    Witam,
    piszę pracę magisterską o slangu komputerowym, porównuję polski i rosyjski slang komputerowy. W związku z tym mam pytanie, czy potoczny język użytkowników komputera (np. komp, procek) w języku polskim określamy jako slang komputerowy, czy żargon, a może socjolekt? Ponadto byłabym bardzo wdzięczna, jeśli mogłabym liczyć na jakąś małą podpowiedź odnośnie materiałów dotyczących języka „komputerowców”.
    Z góry dziękuję. Pozdrawiam
  • czarnuch
    7.10.2009
    7.10.2009
    Ciekawi mnie historia bardzo obraźliwego słowa czarnuch. Zastanawiam się, kiedy weszło ono do polskiego słownika. Jestem tłumaczem, problem polega na tłumaczeniu słowa nigger. Chodzi o tekst, który powstał pod koniec XIX wieku. W owym czasie słowo nigger nie miało tak negatywnych konotacji jak dziś. Obecnie najczęściej słowo nigger tłumaczy się jako czarnuch, aczkolwiek nie wydaje się, aby słowo czarnuch było używane pod koniec XIX wieku w Polsce.
    Dziękuję.
  • kanar
    22.09.2009
    22.09.2009
    Czy potoczne określenia kontrolerów kanar jest wyrażeniem obraźliwym?
  • Niech Mu ziemia lekką będzie
    9.09.2009
    9.09.2009
    Witam,
    piszę do Państwa, ponieważ w prasie natknęłam się na nekrolog, którego autor użył sformułowania „Niech Ci ziemia lekką będzie”. Zastanawiam się, czy wykorzystanie tego zwrotu jest akceptowalne. Z góry dziękuję za pomoc.
    Pozdrawiam serdecznie
    AK
  • grzeczność w grach RPG
    7.07.2009
    7.07.2009
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy spolszczonych gier komputerowych, w których obok dialogów w oryginalnym języku pojawiają się podpisy w języku polskim. W przypadku, gdy jakaś postać zwraca się do głównego bohatera (to jest gracza), słowo panie (np. w wyrażeniu panie Kowalski) powinno być zapisane z dużej, czy z małej litery? Zgaduję, że z małej, ponieważ postać, która się do nas odzywa, jest fikcyjna, ale chciałbym poznać Państwa opinię.
    Pozdrawiam,
    Sebastian
  • dla rodziców z okazji rocznicy ślubu
    2.07.2009
    2.07.2009
    Witam,
    jak podpisać kartkę z życzeniami dla rodziców z okazji 35 lat ślubu? Ponieważ jest to od dzieci, synowych i wnuków, czy można ogólnie napisać: od dzieci z rodziną?
    Dziękuję
  • żeby czy aby?
    16.06.2009
    16.06.2009
    Czy zauważyli Państwo nagminne we współczesnej polszczyźnie zastępowanie słowa żeby slowem aby? Robią to wszyscy – od dziennikarzy po polityków. Czy nie czas poprawić ich błąd?
    Z szacunkiem,
    prof. dr Jerzy R. Krzyżanowski, Columbus, Ohio, USA
  • grzecznie o tzw. osobach trzecich
    8.06.2009
    8.06.2009
    Jak się pisze na zaproszeniu wraz z rodzicami: z małej czy dużej litery?
  • Tu pisze, że…
    14.05.2009
    14.05.2009
    Witam!
    Chciałbym się dowiedzieć, jakiego typu błędem jest, jak ktoś powie „Tu pisze” zamiast „Tu jest napisane”.
    Pozdrawiam.

  • Czy macie Państwo…?

    13.05.2009
    13.05.2009

    Szanowni Państwo,

    przeglądając archiwum poradni, natknąłem się na pytanie dotyczące użycia zwrotów: „Czy macie…” i „Czy mają Państwo…” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Czy-panstwo-maja;7695.html). W swoim kontakcie z językiem spotkałem się z syntezą obu konstrukcji, tzn. „Czy macie Państwo…” (jest obecna w Korpusie, ba, występuje w jednej z porad prof. Bańko). Chciałbym się dowiedzieć, czy którąś z opcji, mają Państwo lub macie Państwo, uznaje się za wzorcową, czy są to oboczności?

    Dziękuję.

    Pozdrawiam

  • podpis pod życzeniami
    13.05.2009
    13.05.2009
    Jak podpisać życzenia dla wnuczki? Dziadek Unisław z dużej litery czy dziadek Unisław z małej litery?
  • dedykacja
    13.05.2009
    13.05.2009
    Dzień dobry:)
    W dedykacji pracy dyplomowej chcę napisać podziękowanie. Którą formę wybrać?
    Moim dzieciom – Oli i Krzysiowi – dedykuję… (poświęcam)
    Oli i Krzysiowi – dedykuję… (poświęcam…)
    Moim dzieciom – dedykuję… (poświęcam…)

    To poświęcam jakoś mi się źle kojarzy (bo przecież ta praca, to nie poświęcenie:))
    Proszę o pomoc:) Czy mogę poprosić o przesłanie mi tej odpowiedzi na maila?
    Dziękuję i pozdrawiam
    J.W.
  • babcia czy babka?
    12.05.2009
    12.05.2009
    Czy w piśmie urzędowym, w którym należy podać stopień pokrewieństwa z poszczególnymi członkami rodziny, należy użyć pospolitego słowa babcia, czy babka? Jako że na podobnej zasadzie pisze się matka, a nie mama.
  • Jeszcze kolokwializm czy już wulgaryzm?
    12.05.2009
    12.05.2009
    Witam!
    Jestem po sprzeczce (w zasadzie sprzeczka trwa nadal) o klasyfikację słowa piździć np. w zdaniu: „Ależ tu piździ”. Moim zdaniem piździć jest wciąż nieprzyjemnym wulgaryzmem, zdaniem kolegi – akceptowalnym kolokwializmem. Który z nas jest bliższy prawdy?
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź,
    MW
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego