styl

  • swara, swar, swary

    1.10.2023
    1.10.2023

    Dzień dobry,

    pytanie dotyczy wyrazu „swary”, który dzisiaj w słownikach odnotowywany jest tylko w formie liczby mnogiej. W Słowniku języka polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego wyraz ten notowany był jeszcze w formie liczby pojedynczej: „swara”. Czy możemy twierdzić, że współcześnie forma liczby pojedynczej wyszła z użycia (i czy jej użycie w tekście będzie błędem)?

  • Dewulgaryzacja przymiotnika zajebisty?

    22.09.2023
    22.09.2023

    Czy słowo zajebisty jest wulgaryzmem? Sprawdzałem informacje w poradni i ostatnia odpowiedź pochodziła z 2011 roku więc można powiedzieć ze jest dość przedawniony. Poprzednie wypowiedzi wspominały o jego dewulgaryzacji, jak to wygląda obecnie?

  • Zasady grzeczności językowej w komunikacji z linguabotami

    9.07.2023
    9.07.2023

    Dzisiaj miałem kłopot bankowy i skontaktowałem się z bankiem. Powitano mnie słowami (cytuję z pamięci):

    Dzień dobry, nazywam się Marek i jestem botem mBank, w czym mógłbym pomóc?

    Takich przypadków jest oczywiście więcej, choćby infolinia medyczna PZU. Coraz częściej rozmawiamy z automatami lub tzw. sztuczną inteligencją.

    Moje pytanie dotyczy formy rozmowy z takim rozmówcą. Czy powinienem mówić doń Marku, czy może grzeczniej Panie Marku, może szanowny automacie? Jaką formę należy zachować w korespondencji, czyli czymś, co mBank nazywa „czatem”?

    Rozumiem, że trudno jest mi urazić uczucia automatu, mamy dopiero 2023, ale też interesuje mnie, jak w najlepszy sposób się zwracać.

    Dziękuję

  • Poprawność gramatyczna zdania a jego zrozumiałość

    30.06.2023
    30.06.2023

    Dzień dobry,

    czy poprawne jest zdanie „Nie zawsze rozumie treść przeczytanego tekstu i potrafi odpowiedzieć na pytania go dotyczące.”? Czy pierwsza część oznacza, że nie rozumie treści, a druga, że potrafi odpowiedzieć na pytanie? Według mnie „nie zawsze” odnosi się do obydwu części, czyli obydwie umiejętności nie są do końca opanowane. Dziękuję za odpowiedź

  • Czas przeszły trybu warunkowego

    28.06.2023
    28.06.2023

    Temat: czas zaprzeszły.

    W jednym z utworów lirycznych zauważyłem pewne zdanie, które brzmi bardzo nienaturalnie: „Wolałbym już wcale angażu być nie dostać!”.

    Z kontekstu da się wyczytać, że podmiot liryczny wyraża żal i ubolewa nad tym, że dostał angaż. Wydaje mi się, że autorowi chodziło o użycie czasu zaprzeszłego, jednak konstrukcja i kolejność wyrazów nie pasuje do zasad gramatycznych czasu zaprzeszłego, które znalazłem. Być może dlatego, że nigdzie nie znalazłem przykładów przeczeń w czasie zaprzeszłym. Dlatego nie mogę rozstrzygnąć: czy jest poprawnie, czy nie? Mam nadzieję, że państwo mi pomożecie.

    Pozdrawiam

    Filip

  • Wypowiedź wprawiająca w konfuzję

    26.06.2023
    26.06.2023

    Dzień dobry,

    proszę o pomoc w rozstrzygnięciu mojego sporu z chłopakiem. W rozmowie, gdy chłopak opowiada mi historię i chce, żebym wczuła się w sytuację, to używa męskich końcówek czasowników, np. „Jak kupujesz nowe spodnie to nie chciałbyś ich poplamić następnego dnia”. Według niego, używanie końcówek męskich jest poprawne, bo on opowiada o hipotetycznej sytuacji dla siebie. Według mnie, jeśli zwraca się do mnie, to powinien używać damskich końcówek. Kto ma rację?

    Aleksandra

  • Końcówki osobowe czasu przeszłego

    15.06.2023
    15.06.2023

    Czy cząstkę „śmy” wystarczy doczepić do jednego z czasowników w koniunkcji: Popijałyśmy i gawędziły czy Popijałyśmy i gawędziłyśmy?

    Dziękuję!

  • Imiona w wołaczu

    13.06.2023
    13.06.2023

    Mam pytanie odnośnie do odmiany imion. Z tego co wiem, jeśli chcemy się do kogoś zwrócić po imieniu, należy odmienić imię do formy wołacza np. Karolino, Barbaro, Robercie. Jednak spotkałam się z opinią, że taka odmiana jest zarezerwowana jedynie, w przypadku jeśli starsza osoba zwraca się do młodszej. Czy to prawda, jak to w końcu jest z tą odmianą? Czy zawsze powinniśmy stosować formę wołacza, czy może tylko w określonych przypadkach?

    Dziękuję

  • liczba i ilość

    9.06.2023
    9.06.2023

    Dzień dobry,

    czy zasada podziału na rzeczowniki policzalne i niepoliczalne w języku polskim już nie istnieje? Wciąż spotykam się z określeniami: „ilość drzwi”, „ilość uczniów”...

    Będę ogromnie wdzięczna za odpowiedź.

    Agata Lipkowska

  • Szef ma zawsze rację

    9.06.2023
    9.06.2023

    Szanowni Państwo, nurtuje mnie od jakiegoś czasu sformułowanie, którego wymaga ode mnie mój szef. Wydaje mi się, że konstrukcja, jakiej on chce i jaką zawsze nanosi mi na pisma, poprawiając je, jest niepoprawna. Zamiast „Proszę o przesłanie informacji” muszę pisać „Proszę o spowodowanie przesłania informacji”. W mniemaniu mojego przełożonego pierwsze sformułowanie nie oddaje charakteru czynności, czyli tego, że adresat ma sprawić, by ktoś inny przesłał stosowne informacje. Bardzo proszę o rozstrzygnięcie mojego dylematu językowego.

  • wymóg

    8.06.2023
    8.06.2023

    Szanowni Państwo,

    w recenzji jednego z prawniczych tekstów naukowych natrafiłem na krytykę użycia słowa „wymóg”. Recenzent zauważył, że wyrazu tego w wielu słownikach języka polskiego w ogóle nie ma. Zaproponował posługiwanie się synonimami takimi jak: przesłanka, wymaganie, konieczność. Zastanawia mnie, skąd bierze się krytyka użycia tego słowa. Czy chodzi jedynie o styl? A może jest to niepoprawnie utworzony rzeczownik od czasownika „wymagać”?

  • Błąd stylistyczny

    31.05.2023
    31.05.2023

    Czy zbieg homonimów w zdaniu jest błędem stylistycznym? Na pewno jest nim powtórzenie, którego chciałabym uniknąć, ale nie wiem, który błąd jest „gorszy”. Zdanie brzmi tak: „Nikt na nie nie czekał [tzn. na dzieci]”.

    Będę wdzięczna za rozstrzygnięcie.

    Pozdrawiam

    D.

  • niska – wysoka temperatura

    24.05.2023
    24.05.2023

    Dzień dobry,

    proszę o opinię czy niniejsze zdanie jest poprawne: „W biegu górnym rzeki stwierdzono znacznie mniejszą temperaturę wody niż w biegu dolnym”. Czy jeśli jest mowa o temperaturze wody/powietrza należy używać sformułowania niższa/wyższa czy mniejsza/większa?

    Pozdrawiam

    Joanna Zawadzka

  • maławy

    9.05.2023
    9.05.2023

    Czy istnieje słowo „maławy”. Wydawało mi się, że tak, ale SJP PWN go nie odnotowuje, a Word go podkreśla. W naszym domowym idiolekcie maławy to „lekko za mały”. Zastanawiam się, czy mogę napisać tak w książce.

    Z góry dziękuję

    D.

  • za jakiś okres

    9.05.2023
    9.05.2023

    Szanowni Państwo!

    Chciałbym spytać, czy poprawna jest forma „dane za+(tutaj miesiąc lub inny odcinek czasu)”. Np. w Polityce znalazłem takie zdanie: „Za czerwiec nie mamy jeszcze danych, ale wyraźnie widać, że od stycznia do maja tego roku na mydło Polacy przeznaczali już znacznie mniej niż rok wcześniej”.

    Dane nie powinny być z czerwca albo w czerwcu? Sprawdziłem w wyszukiwarce PWN-u i widzę, że taka forma pojawiała się już co najmniej w latach dziewięćdziesiątych. Szczerze mówiąc, nie mam przeciw jej użyciu żadnego argumentu, jedynie odczucie, że nie jest ona poprawna, że jest jakaś taka nienaturalna.


    Z poważaniem

    wielki fan poradni

  • Oksymoron (?)

    5.05.2023
    5.05.2023

    Dzień dobry, czy określenie "ostatnio nigdy" można uznać za oksymoron? Z poważaniem, A. Starukiewicz

  • a co za tym idzie

    19.04.2023
    19.04.2023

    Czy wyrażenie „co za tym idzie“ ma status kolokwializmu? Czy jest dopuszczalne stosowanie tegoż w pracach naukowych oraz sytuacjach formalnych?

  • akwarystka

    10.04.2023
    10.04.2023

    Dzień dobry,

    chciałam zapytać, czy słowo "akwarystka" (czyli osoba płci żeńskiej, zainteresowana akwarystyką) jest poprawne?

    To feminatyw od słowa "akwarysta", jednak nieobecny w słownikach.

    A czy jest już w uzusie?

    Jak się Państwo zapatrują na jego oficjalne używanie?

    Dziękuję i pozdrawiam,

    Ewa

  • z poważaniem a w głębokim poważaniu

    8.04.2023
    8.04.2023

    Szanowni Państwo,

    czy forma „z głębokim poważaniem” jest dopuszczalna? Mnie nasuwają się konotacje z wyrażeniem „w głębokim poważaniu”.

    Z poważaniem

    Adam

  • należeć

    30.03.2023
    30.03.2023

    Szanowni Państwo,

    zwracam się o poradę, czy poniższe zdanie jest poprawne:

    „Do tłumacza należy zdecydować, na ile informacje te istotnie modyfikują zasadniczy tekst, a na ile można je w przekładzie pominąć.”

    Czy jest to poprawna konstrukcja, że do „kogoś należy zdecydować”? Czy czasownik w bezokoliczniku może występować po słowie należy?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    Maria Burnat

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego