styl

  • Czas przeszły trybu warunkowego

    28.06.2023
    28.06.2023

    Temat: czas zaprzeszły.

    W jednym z utworów lirycznych zauważyłem pewne zdanie, które brzmi bardzo nienaturalnie: „Wolałbym już wcale angażu być nie dostać!”.

    Z kontekstu da się wyczytać, że podmiot liryczny wyraża żal i ubolewa nad tym, że dostał angaż. Wydaje mi się, że autorowi chodziło o użycie czasu zaprzeszłego, jednak konstrukcja i kolejność wyrazów nie pasuje do zasad gramatycznych czasu zaprzeszłego, które znalazłem. Być może dlatego, że nigdzie nie znalazłem przykładów przeczeń w czasie zaprzeszłym. Dlatego nie mogę rozstrzygnąć: czy jest poprawnie, czy nie? Mam nadzieję, że państwo mi pomożecie.

    Pozdrawiam

    Filip

  • Wypowiedź wprawiająca w konfuzję

    26.06.2023
    26.06.2023

    Dzień dobry,

    proszę o pomoc w rozstrzygnięciu mojego sporu z chłopakiem. W rozmowie, gdy chłopak opowiada mi historię i chce, żebym wczuła się w sytuację, to używa męskich końcówek czasowników, np. „Jak kupujesz nowe spodnie to nie chciałbyś ich poplamić następnego dnia”. Według niego, używanie końcówek męskich jest poprawne, bo on opowiada o hipotetycznej sytuacji dla siebie. Według mnie, jeśli zwraca się do mnie, to powinien używać damskich końcówek. Kto ma rację?

    Aleksandra

  • Końcówki osobowe czasu przeszłego

    15.06.2023
    15.06.2023

    Czy cząstkę „śmy” wystarczy doczepić do jednego z czasowników w koniunkcji: Popijałyśmy i gawędziły czy Popijałyśmy i gawędziłyśmy?

    Dziękuję!

  • Imiona w wołaczu

    13.06.2023
    13.06.2023

    Mam pytanie odnośnie do odmiany imion. Z tego co wiem, jeśli chcemy się do kogoś zwrócić po imieniu, należy odmienić imię do formy wołacza np. Karolino, Barbaro, Robercie. Jednak spotkałam się z opinią, że taka odmiana jest zarezerwowana jedynie, w przypadku jeśli starsza osoba zwraca się do młodszej. Czy to prawda, jak to w końcu jest z tą odmianą? Czy zawsze powinniśmy stosować formę wołacza, czy może tylko w określonych przypadkach?

    Dziękuję

  • liczba i ilość

    9.06.2023
    9.06.2023

    Dzień dobry,

    czy zasada podziału na rzeczowniki policzalne i niepoliczalne w języku polskim już nie istnieje? Wciąż spotykam się z określeniami: „ilość drzwi”, „ilość uczniów”...

    Będę ogromnie wdzięczna za odpowiedź.

    Agata Lipkowska

  • Szef ma zawsze rację

    9.06.2023
    9.06.2023

    Szanowni Państwo, nurtuje mnie od jakiegoś czasu sformułowanie, którego wymaga ode mnie mój szef. Wydaje mi się, że konstrukcja, jakiej on chce i jaką zawsze nanosi mi na pisma, poprawiając je, jest niepoprawna. Zamiast „Proszę o przesłanie informacji” muszę pisać „Proszę o spowodowanie przesłania informacji”. W mniemaniu mojego przełożonego pierwsze sformułowanie nie oddaje charakteru czynności, czyli tego, że adresat ma sprawić, by ktoś inny przesłał stosowne informacje. Bardzo proszę o rozstrzygnięcie mojego dylematu językowego.

  • wymóg

    8.06.2023
    8.06.2023

    Szanowni Państwo,

    w recenzji jednego z prawniczych tekstów naukowych natrafiłem na krytykę użycia słowa „wymóg”. Recenzent zauważył, że wyrazu tego w wielu słownikach języka polskiego w ogóle nie ma. Zaproponował posługiwanie się synonimami takimi jak: przesłanka, wymaganie, konieczność. Zastanawia mnie, skąd bierze się krytyka użycia tego słowa. Czy chodzi jedynie o styl? A może jest to niepoprawnie utworzony rzeczownik od czasownika „wymagać”?

  • Błąd stylistyczny

    31.05.2023
    31.05.2023

    Czy zbieg homonimów w zdaniu jest błędem stylistycznym? Na pewno jest nim powtórzenie, którego chciałabym uniknąć, ale nie wiem, który błąd jest „gorszy”. Zdanie brzmi tak: „Nikt na nie nie czekał [tzn. na dzieci]”.

    Będę wdzięczna za rozstrzygnięcie.

    Pozdrawiam

    D.

  • niska – wysoka temperatura

    24.05.2023
    24.05.2023

    Dzień dobry,

    proszę o opinię czy niniejsze zdanie jest poprawne: „W biegu górnym rzeki stwierdzono znacznie mniejszą temperaturę wody niż w biegu dolnym”. Czy jeśli jest mowa o temperaturze wody/powietrza należy używać sformułowania niższa/wyższa czy mniejsza/większa?

    Pozdrawiam

    Joanna Zawadzka

  • maławy

    9.05.2023
    9.05.2023

    Czy istnieje słowo „maławy”. Wydawało mi się, że tak, ale SJP PWN go nie odnotowuje, a Word go podkreśla. W naszym domowym idiolekcie maławy to „lekko za mały”. Zastanawiam się, czy mogę napisać tak w książce.

    Z góry dziękuję

    D.

  • za jakiś okres

    9.05.2023
    9.05.2023

    Szanowni Państwo!

    Chciałbym spytać, czy poprawna jest forma „dane za+(tutaj miesiąc lub inny odcinek czasu)”. Np. w Polityce znalazłem takie zdanie: „Za czerwiec nie mamy jeszcze danych, ale wyraźnie widać, że od stycznia do maja tego roku na mydło Polacy przeznaczali już znacznie mniej niż rok wcześniej”.

    Dane nie powinny być z czerwca albo w czerwcu? Sprawdziłem w wyszukiwarce PWN-u i widzę, że taka forma pojawiała się już co najmniej w latach dziewięćdziesiątych. Szczerze mówiąc, nie mam przeciw jej użyciu żadnego argumentu, jedynie odczucie, że nie jest ona poprawna, że jest jakaś taka nienaturalna.


    Z poważaniem

    wielki fan poradni

  • Oksymoron (?)

    5.05.2023
    5.05.2023

    Dzień dobry, czy określenie "ostatnio nigdy" można uznać za oksymoron? Z poważaniem, A. Starukiewicz

  • a co za tym idzie

    19.04.2023
    19.04.2023

    Czy wyrażenie „co za tym idzie“ ma status kolokwializmu? Czy jest dopuszczalne stosowanie tegoż w pracach naukowych oraz sytuacjach formalnych?

  • akwarystka

    10.04.2023
    10.04.2023

    Dzień dobry,

    chciałam zapytać, czy słowo "akwarystka" (czyli osoba płci żeńskiej, zainteresowana akwarystyką) jest poprawne?

    To feminatyw od słowa "akwarysta", jednak nieobecny w słownikach.

    A czy jest już w uzusie?

    Jak się Państwo zapatrują na jego oficjalne używanie?

    Dziękuję i pozdrawiam,

    Ewa

  • z poważaniem a w głębokim poważaniu

    8.04.2023
    8.04.2023

    Szanowni Państwo,

    czy forma „z głębokim poważaniem” jest dopuszczalna? Mnie nasuwają się konotacje z wyrażeniem „w głębokim poważaniu”.

    Z poważaniem

    Adam

  • należeć

    30.03.2023
    30.03.2023

    Szanowni Państwo,

    zwracam się o poradę, czy poniższe zdanie jest poprawne:

    „Do tłumacza należy zdecydować, na ile informacje te istotnie modyfikują zasadniczy tekst, a na ile można je w przekładzie pominąć.”

    Czy jest to poprawna konstrukcja, że do „kogoś należy zdecydować”? Czy czasownik w bezokoliczniku może występować po słowie należy?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    Maria Burnat

  • audycja z piosenkami

    27.03.2023
    27.03.2023

    Dzień dobry,

    proszę o wyjaśnienie czy poniższe konstrukcje są dopuszczalne:

    „na audycji był gość...”, „na audycji powiedziałaś...”, „na audycję przygotowałem...”, „na audycję przyszedł...”.

    oraz czy konstrukcja „zapraszam do odsłuchania piosenki...” jest poprawna.


    Bardzo dziękuję za odpowiedź

  • Zasady grzeczności językowej

    20.03.2023
    20.03.2023

    Szanowni Państwo,

    czy konstrukcje w rodzaju "Czcigodny książę pozwoli, że się z nim rozstanę?" ("Hamlet" w przekładzie Stanisława Barańczaka) lub "Pozwoli pan że mu pomogę" (Zbigniew Herbert) są poprawne w dzisiejszej polszczyźnie?


    Z wyrazami szacunku

    Piotr Michałowski

  • Zwroty adresatywne w korespondencji służbowej

    19.03.2023
    19.03.2023

    Dzień dobry,

    od dawna zastanawiam się nad formą „Kochani/Drodzy” – rozumiem, ze to jakaś forma grzecznościowa, ale wydaje mi się nad wyraz przesłodzona. Czemu ludzie zwracają się do ogółu per „kochani” – skąd się wziął taki zwyczaj – czemu „kochani”??? W mojej pracy ludzie nadużywają tego „kochani” (ilekroć piszą komunikat do grupy tak właśnie zaczynają) lub stosują formy tj. „Robaczki” i inne zwroty mające nadać tonu jakiejś zażyłości, sympatii.

  • Nadużywanie zaimków ten, ta, to

    19.03.2023
    19.03.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie tendencja, jaką ostatnio zauważam w języku. Chodzi o nadmierne używanie zaimków wskazujących (ten/ta/to w różnych przypadkach nawet kilkakrotnie w jednym zdaniu). Można ją zaobserwować nie tylko w języku potocznym mówionym, ale także pisanym, a czasem nawet w wypowiedziach oficjalnych. Wcześniej tego aż tak nie odczuwałam. Skąd bierze się podobna skłonność? Starałam się znaleźć jakiekolwiek źródła mówiące na ten temat, jednak zakończyło się to fiaskiem.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego