Wszystkie

 
Można tu znaleźć wszystko, co dotyczy języka i interesuje Państwa. Od pisowni, odmiany, przez znaczenia, składnię czy frazeologię, po pochodzenie i pragmatykę.
  • przydawka wyróżniająca?
    6.09.2004
    6.09.2004
    Niedawno zetknąłem się z określeniem przydawka wyróżniająca. Nie znalazłem wyjaśnienia w żadnym słowniku, prosiłbym więc o informację, co wyrażenie to oznacza, i ew. przykłady.
    Łączę wyrazy poważania.
  • rajstopy
    3.09.2004
    3.09.2004
    Chciałam zapytać o etymologię słowa rajstopy. Zetknęłam się kiedyś w zbiorze opowiadań napisanych (współcześnie) gwarą wileńską z opisem przygody pewnej pani, która kupiła parę rajstop w niewłaściwym rozmiarze, co zostało skomentowane: „Okazały za ciasne w raju”. Zastanawiam się czy był to po prostu żart „pseudoetymologiczny”, czy też miało to coś wspólnego z autentycznym pochodzeniem słowa. I jak ma się słowo rajstopy do jego odpowiednika rajtuzy ?
  • rodzaj gramatyczny nazw własnych
    3.09.2004
    3.09.2004
    Czy i jak zmienia się rodzaj rzeczowników, które stają się pseudonimami osób lub są wyrazami obcymi o innym niż polski odpowiednik rodzaju? Na przykład:
    1) Jeden ze znajomych (mężczyzna) ma pseudonim Bydlę. Czy powinniśmy pisać „Napisałem Bydlęciu”?
    2) Inna osoba, również mężczyzna, ma pseudonim Heidi. Czy powinniśmy pisać „Heidi napisał” czy „Heidi napisała”?
    3) „Apple (firma komputerowa) wyprodukowało czy wyprodukował”?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • zachodnia Europa – Europa Zachodnia
    3.09.2004
    3.09.2004
    Kiedy należy pisać Europa zachodnia, a kiedy Europa Zachodnia? W Nowym słowniku ortograficznym PWN na s. XLI podano wyjaśnienie: „Europa Zachodnia = państwa Europy zachodniej wchodzące w skład UE”. Przeglądając hasło „Europa. Archeologia, historia” w encyklopedii w witrynie PWN, zauważyłam, że określenie Europa Zachodnia stosowane jest, gdy mowa o okresie po 1945. W tekście dotyczącym lat wcześniejszych występuje tylko zachodnia Europa. Czy można to uznać za wskazówkę?
  • odsyłacze do przypisów
    3.09.2004
    3.09.2004
    Zwracam się z prośbą o pomoc w sprawie umiejscowienia w tekście odsyłaczy do przypisów. Moje pytanie dotyczy miejsca, w którym stawia się odsyłacze: przed czy po znakach przestankowych? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Lucyna Lipowska
  • ręczne dopiski w korespondencji urzędowej
    5.07.2004
    5.07.2004
    Szanowny Panie Profesorze,
    pracuję w instytucji państwowej i interesuje mnie Pana zdanie na temat odręcznych „dopisków” w korespondencji oficjalnej. Listy urzędowe pomiędzy dyrektorami, ministrami itp. pisane są bowiem w całości na komputerze, natomiast odręcznie dodawany jest zwrot Szanowny Panie Ministrze oraz zwrot z poważaniem. Wygląda to co najmniej dziwnie. Co Pan o tym sądzi?
    Z poważaniem
    Robert K.
  • li tylko
    5.07.2004
    5.07.2004
    Proszę o komentarz odnośnie popularnego ostatnio w pewnych kręgach posługiwania się sformułowaniem li tylko, jak gdyby tylko tylko już nie wystarczało… :)
    Jakie jest Państwa zdanie na ten temat?
  • do Zabłudowa
    5.07.2004
    5.07.2004
    Jest niedaleko Białegostoku, miasta, w którym mieszkam, wieś o nazwie Zabłudów. Moje pytanie dotyczy odmiany tej nazwy przez przypadki, a w szczególności formy miejscownika. Znajomi mówią w Zabłudowiu, do Zabłudowia. Czy są to formy poprawne? Czy nie powinno odmieniać się tej nazwy analogicznie do Zambrowa (ZabłudówZabłudowa, w Zabłudowie itd.)?
  • rozumieć
    2.07.2004
    2.07.2004
    Czy poprawne jest mówienie w osobie pierwszej „Ja rozumię” [a może „Ja rozumie"? – list był bez „ogonków” – AC]. Mieszkając w Chicago, zauważyłam, że wiele osób z okolic Tarnowa mówi właśnie w ten sposób. Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • gimpa
    2.07.2004
    2.07.2004
    Witam.
    Czy istnieje w języku polskim słowo gimpa?
    Z góry dziękuję i pozdrawiam redakcję ;)
  • Kalinówka Bystry
    2.07.2004
    2.07.2004
    Serdecznie witam!
    W okolicach Rutek koło Zambrowa jest wieś o wdzięcznej nazwie Kalinówka Bystry, ale odmiana tejże nazwy jest już mniej wdzięczna. Właściwie, co człowiek, to inna. Mogę prosić o radę?
  • Wolkani czy Wolkanie?

    2.07.2004
    2.07.2004

    Jako fan StarTreka napotkałem się na pewną zagwozdkę językową. Sprawa dotyczy odmiany słowa Wolkan jako nazwy gatunku, a nie planety. Poniżej podana jest sugerowana odmiana rzeczownika Wolkan: liczba pojedyncza M. Wolkan, liczba mnoga M. Wolkani / Wolkanie Jednakże w środowisku fanów StarTreka zapanował niepokój co do poprawności takiej interpretacji odmiany rzeczownika Wolkan.

    Z góry dziękuję za odpowiedź i decyzje w tej sprawie

    Sylwek

  • na którego drodze
    2.07.2004
    2.07.2004
    Szanowni Państwo!
    Czy sformułowanie na drodze którego w poniższym zdaniu jest poprawne, czy też powinno być zastąpione na którego drodze. „Warto zwrócić uwagę na produktywność w naszym języku tego procesu słowotwórczego, na drodze którego powstał rzeczownik”. Mnie wydaje się, że jest ono poprawne.
    Serdecznie pozdrawiam
    Zbigniew Sepioł
  • Pierce
    1.07.2004
    1.07.2004
    Pierce Brosnan – na kim – na Pirsie Brosnanie czy na Piersie Brosnanie???
  • tymi słowy
    1.07.2004
    1.07.2004
    Z jakiego okresu pochodzi miejscownik lm. wyrazu słowosłowy (np. „I Pan przemówił tymi słowy”)? Jak go umiejscowić w historii języka? Jak go nazywać?
  • lajsta
    1.07.2004
    1.07.2004
    Szanowni Państwo,
    bardzo proszę o wyjaśnienie, co oznacza śląskie słowo lajsta i jaka jest jego prawidłowa pisownia – przez i czy j?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • przy rynku, w rynku, na rynku?
    1.07.2004
    1.07.2004
    Szanowni Państwo,
    proszę o odpowiedź na pytanie, jak należy mówić: „Budynek znajduje się przy / w / na Rynku Głównym 10”?
  • akcentujemy hydrokoloidy
    1.07.2004
    1.07.2004
    Jak akcentować wyraz hydrokoloidy: [hydrokolo-I-dy] czy [hydroko-LO-idy]?
  • USA wysłały wojska
    30.06.2004
    30.06.2004
    Szanowni Państwo. Być może to zaćma umysłowa, ale na dwa pytania nie mogę znaleźć w głowie odpowiedzi. Primo, jak powinno się mówić i pisać: „USA wysłały wojska do Iraku”, czy „USA wysłało wojska do Iraku”? Skłaniałbym się ku pierwszej wersji, nie zważając na barierę, którą powoduje brak w języku polskim rozpowszechnionego skrótu SZA (SZAP?), jednak w mediach, m. in. w TVN24, „pampersy” regularnie powtarzają „USA wysłało” (szkoda, że nie „wysłała”, w końcu kończy się na A).
  • czas zaprzeszły a tryb przypuszczający
    30.06.2004
    30.06.2004
    Czas zaprzeszły w języku polskim jest już właściwie prawie nie używany, jego użycie może brzmieć dziwnie. Czy można go już uznać za formę historyczną, czy też użycie go nadal jest zgodne z normą języka polskiego? Czy można powiedzieć byłbym zjadł, czy raczej jedynie zjadłbym?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego