nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Tychy i Rysy
    5.02.2003
    5.02.2003
    W związku z ostatnią tragedią w Tatrach pojawiają się takie oto sposoby odmiany: „Lawina zeszła z Rysów”, „Grupa przyjechała z Tychów”. Czy nie powinno być raczej: z Rys, z Tych?
  • mieszkańcy Zimbabwe i RPA
    5.02.2003
    5.02.2003
    Pytanie może głupie, ale mnie frapuje: jak nazywają się mieszkańcy
    a) Zimbabwe
    b) RPA?
  • Deschamps
    5.02.2003
    5.02.2003
    Szanowni Państwo!
    Chciałabym zadać pytanie dotyczące sposobu odmiany nazwiska francuskiego trenera. Nazywa się Didier Deschamps. Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Sylwia Raczyńska
  • Ivo
    3.02.2003
    3.02.2003
    Jak odmieniać imię Ivo? Kolega w pracy nosi takie imię i powstała dyskusja wśród pracowników na temat jego odmiany. Mistrz ortografii Maciej Malinowski w jednym z artykułów twierdzi, że powinno się mówić np.: „Mówię o Ivonie N.”. Natomiast Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN podaje: „Wywiad z Ivo N.”. W Państwa poradni można znaleźć tę pierwszą odmianę. Jak jest poprawnie?
    PS: Sprawa jest poważna, ponieważ koledzy założyli się o, powiedzmy, dużą ilość piwa.
  • nazwiska na -y
    3.02.2003
    3.02.2003
    Szanowni Państwo,
    mam wątpliwości jak odmieniać nazwisko kończące się na -y, np. Bernady. Czy powinienem powiedzieć państwo Bernadowie, czy też państwo Bernady, nie odmieniając przez przypadki?
    Pozdrawiam
    Leszek Mazur
  • Felicia
    3.02.2003
    3.02.2003
    Szanowni Państwo,
    jak brzmi dopełniacz imienia Felicia? Felicii czy Felici?
    Z poważaniem
    Anna Matusiak
  • Do pana Składnia czy Składzienia?
    3.02.2003
    3.02.2003
    Dzień dobry.
    1. Proszę poinformować mnie, jak należy poprawnie odmienić nazwisko Składzień – trudność sprawia mi głównie dopełniacz: Składnia czy też Składzienia – jaka zasada tu rządzi odmianą?
    2. Wysyła się SMS czy też SMS-A?
  • PHARE
    29.01.2003
    29.01.2003
    Chciałbym się dowiedzieć, jak należy prawidłowo wymawiać program Unii Europejskiej PHARE. Jest to skrót angielskiej nazwy Poland and Hungary Assistance for Restructuring their Economies i jest wymawiany po angielsku [far]. Dziennikarze wymawiają przeważnie go [fare], co nie jest zgodne ani z oryginalną angielską wymową, ani chyba z polskimi normami, bowiem nie ma oficjalnie stosowanego dwuznaku ph wymawianego jako [f]. Na ten niuans zwrócił mi uwagę wykładowca specjalizujący się w tematyce Unii Europejskiej, który wbrew dominującej tendencji zaleca mówić [far].
    Z góry dziękuję.
  • Guy
    29.01.2003
    29.01.2003
    Szanowni Państwo,
    jak powinien brzmieć celownik francuskiego miana Guy de Lusignan? Gdyby nieszczęsny był Anglikiem, napisałabym: Guyowi, ale skoro po francusku wymawia się [gü], to jak należy zapisać: Guy'owi, Guy'emu? Guy de Lusignanowi chyba nie, bo to raczej Guy z Lusignan(u), a nie nazwisko jako takie…
    Marianna
  • Gola
    25.01.2003
    25.01.2003
    Proszę o wyjaśnienie nazwy miejscowości Gola (k. Gostynia, woj. leszczyńskie). Czy pochodzi ona od gołej ziemi, czy może od gołych mieszkańców? Dziękuję.
  • Kto mieszka w RPA?
    23.01.2003
    23.01.2003
    Chciałabym, by udzielono mi informacji na temat mieszkańców Republiki Południowej Afryki. Chodzi mi o to, jakiej formy użyć na określenie nazw mieszkańców tego kraju (zarówno kobiety jak i mężczyzny).
    Z góry dziękuję.
  • nazwy rumuńskie
    23.01.2003
    23.01.2003
    Szanowni Państwo,
    co począć z pisownią i odmianą nazw miejscowości rumuńskich? Jeśli w jednym tekście mam: Cluj-Napoca, Fagaras (ze stosownymi znakami diakrytycznymi oczywiście), Blaj, Oradea Mare i Gherla, to mogę chyba napisać, że coś się działo w Klużu-Napoce, pewnie również w Fogarasz, ale czy także w Blażu, Oradei (czy Oradii???), Mare, Gherli? Poza tym: Braszow czy Braszów? W Słowniku nazw własnych J. Grzeni podana jest ta druga pisownia, ale czy trzeba polszczyć aż tak?
    Czekam z ciekawością na odpowiedź –
    Marianna C.
  • Wolne Państwo Orania
    23.01.2003
    23.01.2003
    Moje pytanie dotyczy deklinacji wielowyrazowych nazw państw, a konkretnie: jaką postać powinien mieć dopełniacz nazwy Wolne Państwo Orania: czy należy powiedzieć: obywatel Wolnego Państwa Orania, czy może Wolnego Państwa Oranii?

  • cieśnina Fram

    23.01.2003
    23.01.2003

    Szanowny panie Redaktorze,

    Mam wątpliwości, czy cieśnina między Grenlandią a Spitsbergenem (ang. Fram Strait) powinna po polsku nosić nazwę Cieśnina Frama, czy może Cieśnina Fram. Nazwa cieśniny pochodzi od statku (Fram), na którym badacz norweski Nansen przemierzył Ocean Arktyczny. Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości.

  • nazwy wież
    20.01.2003
    20.01.2003
    Witam,
    w jaki sposób zapisujemy wieże i baszty? Wieża Zielona czy wieża Zielona; Baszta Dorotki czy baszta Dorotki?
    Pozdrawiam,
    MP
  • śś. Piotr i Paweł czy św. św. Piotr i Paweł?
    20.01.2003
    20.01.2003
    Do Pana Doktora Jana Grzeni mam pytanie w związku z Jego dzisiejszą radą na temat kościoła św. św. Męczenników. W zasadzie się zgadzam, formalnie Pańska rada jest słuszna, poparta stosowną regułą, jednak proszę mi wyjaśnić, dlaczego przez całe dziesięciolecia uczono (nie tylko mnie, to stoi w niektórych słownikach), że skrót wyrazu święci ma postać śś. Postać dziwną, przyznaję, ale dość często spotykaną, zwłaszcza w kontekście kościół śś. Piotra i Pawła. I druga sprawa, innego rodzaju. Czy nie sądzi Pan, że wyrażenie kościół św. św. Męczenników wygląda nieco dziwacznie i że – odpowiadając na pytanie korespondenta – warto by przy okazji doradzić niestosowanie skrótów w podobnych okolicznościach?
    Serdecznie pozdrawiam!
  • Schuessel i Drnovszek
    20.01.2003
    20.01.2003
    Szanowni Państwo!
    Czy niemieckie (właściwie austriackie) nazwisko Schuessel w odmianie traci -e-, czy nie (tzn. Schuessla, czy Schuessela)? Czy wobec słoweńskiego nazwiska Drnovszek będzie obowiązywać taka sama reguła?
    Z poważaniem
    — Andrzej Zieliński
  • odmieniać czy nie odmieniać?
    20.01.2003
    20.01.2003
    Czy nieodmienianie nazw geograficznych Ronsawal, Madrigal jest błędem? Czy należy te słowa odmieniać? Np. „Spotkaliśmy się pod Ronsewalem”, „Jadę do Madrigalu”.
  • Uraz – uraski
    20.01.2003
    20.01.2003
    W moim rodzinnym mieście jedną z głównych ulic jest ulica Urazka, nazwana tak od niedalekiej wioski o nazwie Uraz. Od dłuższego czasu gnębią mnie wątpliwości co do poprawności ortograficznej tego przymiotnika – przecież mamy (i tego jestem pewien) owczarka kaukaskiego, a nie kaukazkiego…
    Miejscowości o nazwach zakończonych na -z nie jest aż tak dużo, stąd może nie jest to problem powszechny, ale mimo wszystko istnieje! Wiem, że w Ustrzykach Dolnych (woj. podkarpackie) jest ulica Bełzka (podaję pisownię oryginalną), od miasta Bełz. Mamy też w Polsce Łobez… Jak to więc jest z przymiotnikami od tego typu nazw miejscowych?
    Serdecznie pozdrawiam w nowym roku!
  • o Sonii czy może o Soni?
    14.01.2003
    14.01.2003
    Witam serdecznie,
    Moje pytanie dotyczy odmiany w liczbie pojedycznczej imienia Sonia. Źródła, do których mam dostęp, nie zawierają takiego hasła. W zasadach pisowni imion żeńskich pochodzenia obcego końcówka dla wszystkich przypadków – oprócz M lp – to -ii (np. Zofia – Zofii). Jednak cały czas mam wątpliwości, czy powinienem pisać do Sonii, czy może do Soni. Poza tym imię własnej żony należałoby chyba pisać poprawnie, prawda?
    Serdecznie pozdrawiam
    Danek
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego