nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Schuessel i Drnovszek
    20.01.2003
    20.01.2003
    Szanowni Państwo!
    Czy niemieckie (właściwie austriackie) nazwisko Schuessel w odmianie traci -e-, czy nie (tzn. Schuessla, czy Schuessela)? Czy wobec słoweńskiego nazwiska Drnovszek będzie obowiązywać taka sama reguła?
    Z poważaniem
    — Andrzej Zieliński
  • odmieniać czy nie odmieniać?
    20.01.2003
    20.01.2003
    Czy nieodmienianie nazw geograficznych Ronsawal, Madrigal jest błędem? Czy należy te słowa odmieniać? Np. „Spotkaliśmy się pod Ronsewalem”, „Jadę do Madrigalu”.
  • Uraz – uraski
    20.01.2003
    20.01.2003
    W moim rodzinnym mieście jedną z głównych ulic jest ulica Urazka, nazwana tak od niedalekiej wioski o nazwie Uraz. Od dłuższego czasu gnębią mnie wątpliwości co do poprawności ortograficznej tego przymiotnika – przecież mamy (i tego jestem pewien) owczarka kaukaskiego, a nie kaukazkiego…
    Miejscowości o nazwach zakończonych na -z nie jest aż tak dużo, stąd może nie jest to problem powszechny, ale mimo wszystko istnieje! Wiem, że w Ustrzykach Dolnych (woj. podkarpackie) jest ulica Bełzka (podaję pisownię oryginalną), od miasta Bełz. Mamy też w Polsce Łobez… Jak to więc jest z przymiotnikami od tego typu nazw miejscowych?
    Serdecznie pozdrawiam w nowym roku!
  • o Sonii czy może o Soni?
    14.01.2003
    14.01.2003
    Witam serdecznie,
    Moje pytanie dotyczy odmiany w liczbie pojedycznczej imienia Sonia. Źródła, do których mam dostęp, nie zawierają takiego hasła. W zasadach pisowni imion żeńskich pochodzenia obcego końcówka dla wszystkich przypadków – oprócz M lp – to -ii (np. Zofia – Zofii). Jednak cały czas mam wątpliwości, czy powinienem pisać do Sonii, czy może do Soni. Poza tym imię własnej żony należałoby chyba pisać poprawnie, prawda?
    Serdecznie pozdrawiam
    Danek
  • pochodzenie nazw miejscowych
    9.01.2003
    9.01.2003
    Skąd się biorą nazwy miejscowości?
  • imiona bułgarskie
    6.01.2003
    6.01.2003
    Zauważyłam, że bułgaryści częstokroć nie odmieniają męskich imion bułgarskich zakończonych na -o (jak Christo, Genczo, Kolio) oraz -i (jak Hadżi, Zachari, Georgi). Podobnie jak zresztą dziennikarze. Czy reguła dotycząca odmiany nazw obcych w tym wypadku nie obowiązuje? (Być może na przeszkodzie stoi uzus).
  • Wandalin
    6.01.2003
    6.01.2003
    Skąd wzięło się i jakie jest pochodzenie imienia Wandalin? Kiedy Wandalin obchodzi imieniny?
    Wandalin Ulanowski
  • Lidzbark Warmiński
    6.01.2003
    6.01.2003
    Witam serdecznie,
    mam pytanie dotyczące odmiany nazwy miasta Lidzbark Warmiński. W słowniku ortograficznym znalazłem odmianę w D. lp. Lidzbarku Warmińskiego, podczas gdy większość mieszkańców tego miasta używa formy Lidzbarka Warmińskiego. Jak to jest z punktu językowego. Czy forma słownikowa jest jedyną dopuszczalną?
  • kościół św. św. Męczenników
    6.01.2003
    6.01.2003
    W wyrażeniu kościół Świętych Męczenników chciałabym użyć skrótu św. Czy powinnam go podwoić?
  • Młodystach
    6.01.2003
    6.01.2003
    Mam ucznia o nazwisku Młodystach, jak należy odmieniać to nazwisko? Czy w ten sam sposób co Krasnystaw?
    Proszę o odpowiedź. Pozdrawiam.
  • Bożena czy Bożenna?
    3.01.2003
    3.01.2003
    W teleturnieju Jeden z dziesięciu wzieła udział pani Bożenna. Dlaczego jej imię było napisane przez dwa n, a nie – tak jak w większości słowników – przez jedno? Czy taka pisownia też jest poprawna?
    Z góry bardzo dziękuję.
  • mieszkańcy miast
    31.12.2002
    31.12.2002
    Czy mieszkankę Brukseli nazwiemy Brukselką? Jeśli nie, to proszę o poprawną odpowiedź. Z góry dziękuję.
  • Lista światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO
    23.12.2002
    23.12.2002
    Jak należałoby zapisać nazwę: Lista światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO? Spotkałam się z trzema wersjami: (1) każdy wyraz zaczyna się wielką literą, (2) każdy wyraz zaczyna się małą literą, (3) tylko Lista zapisana jest wielką literą. W Nowej encyklopedii powszechnej PWN (dostępnej w Internecie) pojawiają się wersje pierwsza i trzecia.
    Proszę o rozwianie moich wątpliwości i z góry dziękuję za pomoc.
  • Bansko i Zemen
    23.12.2002
    23.12.2002
    Jak brzmi przymiotnik utworzony od nazw bułgarskich miejscowości Bansko i Zemen: bański i zemeński czy banski i zemenski?
  • Straż Miejska czy straż miejska?
    23.12.2002
    23.12.2002
    Dzień dobry,
    Mam dwa pytania, jedno dotyczące ortografii: Straż Miejska, Straż Graniczna, ale policja? Z taką pisownią spotykam się w prasie. Czy zawsze powinno się je pisać dużymi literami? Czy może podobnie jak w przypadku sądów, szpitali, innych instytucji: łódzka straż miejska, ale Straż Miejska w Łodzi? A co ze Strażą Graniczną?
    Dziękuję
    Magda

  • umlauty po polsku

    23.12.2002
    23.12.2002

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie z pogranicza polszczyzny, dotyczące pisowni nazwisk obcego pochodzenia, zawierających umlauty: ä, ö, ü. W związku z reformą pisowni niemieckiej spotykamy następujące formy ich pisowni: ae, oe, ue. Zasadę te stosują wybiórczo polskie media, na przykład w przypadku pisowni nazwiska pani Danuty Hübner – zarówno Hübner, jak i Huebner. Czy taka dowolność i ogóle zmiana pisowni nazwisk są dozwolone bez urzędowej zmiany ich zapisu?

    Rafał Müldner

  • nazwiska na -er
    18.12.2002
    18.12.2002
    Jak poprawnie odmieniać nazwisko Baster? Czy forma Bastra jest niedopuszczalna?
  • Ich Troje
    18.12.2002
    18.12.2002
    Dzień dobry.
    Proszę o pomoc w rozwiązaniu następującego problemu: czy nazwa zespołu Ich Troje jest odmienna? Przykład: piosenka w wykonaniu Ich Troje czy piosenka w wykonaniu Ich Trojga? (Niestety, nie mogę tu dodać rzeczownika zespół, choć wiem, że najbezpieczniej byłoby: piosenka w wykonaniu zespołu Ich Troje).
    Z góry dziękuję.
    Czarka
  • Nagroda Nobla i Wyspa Św. Heleny
    18.12.2002
    18.12.2002
    Dzień dobry! Mam następujące pytania:
    1. Dlaczego odmiennie pisze się Nagroda Nobla i nagroda Pulitzera (wg słownika ortograficznego)? Nazwy obu nagród pochodzą od nazwisk fundatorów, skąd więc ta różnica?
    2. Jak zapisać skrót św. w nazwie geograficznej Wyspa Świętej Heleny – wielką czy małą literą?
    Bardzo proszę o odpowiedź.
    Łączę wyrazy szacunku
    Magdalena Drukort
  • nazwiska na -ąb
    18.12.2002
    18.12.2002
    Jak się odmienia imię i nazwisko: Andrzej Jastrząb?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego