słowotwórstwo

 

Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.

  • Obkrążyć

    21.10.2020

    Szanowni Państwo,

    spotkałem się już kilkukrotnie z użyciem słowa obkrążyć, jednakże nie znalazłem go w żadnym słowniku. Czy jest to wyraz niepoprawny, czy może staropolski lub regionalizm?


    Pozdrawiam

  • Umobilnić

    3.10.2020

    Dzień dobry, chciałam zapytać o poprawność czasownika umobilnić, np. w zdaniach: Firma do końca 2019 r. umobilniła 50 proc. pracowników; trwa projekt umobilnienia firmy.

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    pozdrawiam

    DW

  • Sklepik a mały sklep 

    21.09.2020

    Sklepik to mały sklep. Czy  mały sklepik  jest mniejszy od  sklepiku  lub od małego sklepu?

  • Przymiotniki od nazw driakiew i tawuła

    14.09.2020

    Dzień dobry,

    chciałam zapytać, od słów driakiew i tawuła (nazwy roślin) poprawne będzie utworzenie przymiotników driakwi, tawuli, czy też należałoby użyć końcówki -owy — driakwiowy, tawułowy?

    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

  • prowincjonalny

    14.07.2020

    Jak należy prawidłowo tworzyć przymiotnik określający rząd prowincji? Od 24 lat mieszkam w Kanadzie i razi mnie określenie władz prowincji słowem prowincjonalne. Sam uparcie używam słowa prowincyjny, bo prowincjonalny ma dla mnie wyraźnie negatywny wydźwięk, ale nie znalazałem pomocy w żadnym z przeglądanych słowników. Proszę o wsparcie w walce z osobami, które przedkładają autorytet słowa drukowanego nad zwykłe odczucie prawidłowości językowej.

  • bakalaureat, bakalaureatalny
    13.07.2020
    Szanowni Państwo,
    bardzo proszę o rozwianie mojej wątpliwości odnoście wyrazu bakalaurealny, którym posłużył się pan prof. Jan Hartman w swoim wpisie na blogu: „Znów te debilne matury! Kiedy wreszcie rozewrze się ziemia i pochłonie ten groteskowy system zorganizowanego zidiocenia, który nazywa się szkołą, każdej wiosny oddający się bezwstydnym bakalaurealnym dionizjom, kędy szklane domy, gdy kasztan zakwita i ptaszę kwili bukolicznie!”. Czy jest to poprawna forma?
    Z poważaniem
    Bartłomiej Dudek
  • procesy niwalno-eoliczne
    6.07.2020
    Który z zapisów jest prawidłowy: procesy niweo-eoliczne czy procesy niwalno-eoliczne?
  • Zadanie ze słowotwórstwa
    3.07.2020
    Dzień dobry,
    mam pytanie, czy wyrazem pochodnym, utworzonym za pomocą formantu pełniącego tę samą funkcję, co w wyrazie przyjechać, jest wyraz: uderzać, skończyć, zdumiewać, przytakiwać?
    Z tym wiąże się kolejne, czy jest to wiedza na poziomie ósmej klasy szkoły podstawowej, skoro tzw. eksperci udzielają sprzecznych odpowiedzi? Odpowiedzi szukałam w publikacji file:///C:/Users/oem/SkyDrive/2015-03-12/Downloads/4_Acta%20Universitatis%20Lodziensis.%20Folia%20Ling
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • historycznosztuczny
    15.05.2020
    Szanowni Państwo,
    ostatnio rozmawiałem z dyrektorem pewnego muzeum i z jego ust wielokrotnie padło sformułowanie historyczno-sztuczny. Z kontekstu można wywnioskować, że chodzi o coś związanego z historią sztuki. Ale czy taki przymiotnik istnieje i/lub czy jest on poprawny? Mnie osobiście „kłuje w uszy”, kiedy słyszę tego typu określenia.
    Z góry dziękuję serdecznie za odpowiedź i pozdrawiam,
    Sz.Sz.
  • Skracanie wyrażeń
    5.05.2020
    Dzień dobry! Chciałabym zapytać, czy jest w ogóle możliwe tworzenie wyrażeń eliptycznych, jeśli człony nie są jednolite pod względem struktury, np. mikro- i małe przedsiębiorstwa lub tele- i sezonowa praca (gdy mamy do czynienia z jednej strony z konstrukcją z przedrostkiem, a z drugiej ze zwykłym przymiotnikiem). Z góry dziękuję za pomoc.
    Z poważaniem
    Agnieszka Buczkowska
  • Stujednoletni
    3.04.2020
    Czy jeżeli dana osoba ma 101 lat, to mówimy, że jest to sto jedno letnia osoba, czy też stu jedno letnia osoba? (zastanawia mnie też pisownia tych słów). W przypadku 100 lat sprawa jest jasna – dany budynek, bądź osoba jest stuletnia.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Popiątnić
    12.03.2020
    Jeśli ktoś może coś podwoić lub potroić, a my osiągamy rezultaty jeszcze lepsze, to czy możemy powiedzieć, że udało nam się coś popiątnić (skoro wartością początkową było np. 1, a my osiągnęliśmy 5)?
  • gronować kontra klastrować
    12.03.2020
    Dzień dobry. Czy poprawnym słowotwórczo, byłby czasownik gronować – tworzyć ze zbioru, podzbiory wg podobieństwa czyli „grona”. Język angielski Clustering z rzeczownika Cluster. W opracowaniach z dziedziny statystyki nieliczni naukowcy stosują ten czasownik. W dziedzinie IT chciałbym użyć go w zastępstwie klastrowania.
  • Najdłuższy wyraz
    6.03.2020
    Dobry wieczór,
    od czasu do czasu w formie zabawy językowej wraca pytanie o najdłuższe słowo w języku polskim. Najczęściej podawane jest wtedy konstantynopolitańczykowianeczka, które – także i tu już to wyjaśniano – nie jest zgodne ze strukturą języka. A jest przecież inne – znacznie dłuższe, bo zawierające aż 59 znaków (!): ponaddziewięćsetdziewięćdziesięciodziewięcioipółkilometrowy.
    Karol Siuda
  • Zdrobniale o nartach
    25.02.2020
    Czy zdrabnianie słowa narty jest poprawną praktyką? W sloganach reklamujących sklepy sportowe lub oferowane produkty można napotkać nartki i narteczki.
    Z poważaniem
    Paweł
  • Monstrum a monstrualny
    18.02.2020
    Szanowna Redakcjo.
    dlaczego przymiotnik od monstrum to monstrualny, a nie monstralny? Może wydziwiam, ale wydaje mi się, że słowa rodzaju nijakiego zakończone na -um z zasady tracą tę cząstkę przy tworzeniu wyrazów pochodnych, np. muzeum – muzealny, imperium – imperialny, kuriozum – kuriozalny itd., prawda? Jeśli tak, to jakim więc cudem w słowie monstrualny uchowała się litera „u”?

    Z uszanowaniem
    W.B.
  • Deeskalacja czy dezeskalacja?
    17.02.2020
    Jak do zasad stosowania przedrostków de- i dez- ma się występujący w słowniku i używany w mediach wyraz deeskalacja? Eskalacja zaczyna się od samogłoski. Dlaczego w słowniku nie ma zgodnego z ogólnymi zasadami wyrazu dezeskalacja? Gdy politycy i dziennikarze używali wyrazu deubekizacja, wyjaśniono im, że powinni pisać dezubekizacja. W przypadku deeskalacji nie widać podobnej reakcji. Czy można używać wyrazu dezeskalacja bez narażania się na zarzut nieznajomości norm językowych?
  • Kiedy de-, a kiedy dez-
    5.02.2020
    Z tego co zrozumiałem z Państwa wyjaśnień, dotyczących poprawnej formy określenia instalacja – dezinstalacja, powinno się również powiedzieć kompresja – dezkompresja.
    To chyba niepoprawne formy, bo nawet automatyczne poprawianie pisowni w komputerze, podkreśla słowa dezinstalacja i dezkompresja na czerwono. Czyli jak to jest?
  • mieszkaniec Tesalii
    22.01.2020
    Dzień dobry,
    zastanawiam się, jak nazwać mieszkańców Tesalii. Dziękuję za pomoc.
    Z pozdrowieniami
    Patrycja Maj-Palicka
  • nauka o gryzoniach
    21.01.2020
    Szanowni Państwo, uprzejmie proszę o pomoc w ustaleniu nazwy nauki zajmującej się gryzoniami. Do tej pory odnalazłem jedynie nazwę w języku angielskim 'rodentology', jednak nie figuruje ona w żadnym słowniku. Nie wspominając już o źródłach polskich. Czy po polsku będzie to rodentologia? Z poważaniem, BD
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego