wyrazy obce

Znajdziesz tu informacje o pisowni, wymowie, znaczeniu lub pochodzeniu słów, które zostały zapożyczone do polszczyzny. Dowiesz się, czy dane słowo weszło już do naszego języka, albo dlaczego wejść do niego nie może. Poznasz kalki językowe i sposoby zapożyczeń.

  • hapaks legomenon
    19.07.2006
    19.07.2006
    Co znaczy wyrażenie hapaks legomenon? Czy ma ono swój polski odpowiednik?
    Dziękuję.
  • fyle
    13.07.2006
    13.07.2006
    Dziń dybry!
    Fyle może być rodzaju żeńskiego lub nijakiego. Rodzaj ż. podany jest w WSWO PWN. Rodzaj nijaki – w ortografach PWN („-li a. -lów”), a także u Karpowicza, który podaje nawet Ms. fylu (pomijam możliwą nieodmienność). Proszę o pełną odmianę dla wszystkich przypadków obu liczb rzeczownika fyle w rodzaju żeńskim oraz w rodzaju nijakim. Skąd takie rozbiezności w słownikach?
    Pozdrawiam.
  • sangha
    11.07.2006
    11.07.2006
    Dzień dobry!
    Sangha – zakon buddyjski. W SWO PWN 2004 znajduję formę sangsze. Słowniki ortograficzne PWN omijają celownik i miejscownik (podają tylko sanghę). Natomiast w Wielkim słowniku ortograficzno-fleksyjnym pod red. Podrackiego występuje tylko sandze. Obie formy znajdują się w Oficjalnym słowniku polskiego scrabblisty (zapewne znalazły się tam obocznie, kiedy jeszcze słowniki nie podawały informacji o odmianie). Proszę o opinię, jak również przyporządkowanie do odpowiedniego przypadka form: sanghi, sanghy.
    Pozdrawiam.
  • wu shu, wushu, wu-shu
    3.07.2006
    3.07.2006
    Szanowni Państwo!
    Chińskie sztuki walki na Zachodzie określa się mianem kung-fu. Jak zapisać chiński termin będący odpowiednikiem kung-fu? Czy jest to: a) wushu, b) wu-shu, c) wu shu? W Wielkiej encyklopedii PWN widnieje zapis: wu shu. Jednak jest tu także i kung fu, chociaż Wielki słownik ortograficzny PWN podaje tylko jedną formę – kung-fu.
    Z wyrazami szacunku
    Ola Pryczkowska
  • editio
    29.06.2006
    29.06.2006
    Dziń dybry!
    Toczy się pewien, być może jałowy, spór o to, czy editio funkcjonuje samodzielnie w polszczyźnie. NSO Polańskiego i SWO Sobol notują tylko editio princeps, SWO Wyd. Europa oraz Kopalińskiego – editio castigata. Inaczej WSO PWN, gdzie mamy również samodzielne editio. Czy więc editio występuje poza zwrotami obcojęzycznymi? W Google nie znajduję na to przykładu, najczęściej poza wymienionymi jest special editio i editio typica.
    Pozdrawiam.
  • brouhaha
    26.06.2006
    26.06.2006
    Kilkakrotnie spotkałem się w tekstach ze słowem „bruhaha”, taki tytuł nadał też kiedyś swojej solowej płycie Lech Janerka. Co ono oznacza?
    Pozdrawiam,
    Jakub
  • demos
    22.06.2006
    22.06.2006
    Czy wyraz demos się odmienia? Na przykład: „Podejście koncentruje się na braku europejskiego demosu”, czy może „…europejskiego demos”?
    Z góry dziękuję za odpowiedź
  • rulez
    21.06.2006
    21.06.2006
    Dużą popularnością cieszy się ostatnio słowo rulez (zob.) – co ono oznacza?
  • Czy odmieniać obce wyrazy-cytaty?
    21.06.2006
    21.06.2006
    Czy używając obcego słownictwa w polskim tekście (obecná čeština), należy je odmieniać, dodając polską końcówkę (obecną češtiną), spolszczyć cały wyraz (jeżeli tak, w jaki sposób?), czy może zostawić oryginalną pisownię i odmienić wg pisowni czeskiej (obecnou češtinou)?

  • wirilistka

    31.05.2006
    31.05.2006

    Szanowni Państwo, chciałabym zapytać o znaczenie słowa wirilistka – na jednej z internetowych stron tłumaczy się je jako 'ktoś, kto usiłuje upodobnić się w stylu życia i wyglądzie do mężczyzn' (https://opoka.org.pl/biblioteka/I/IP/anoreksja_pk.html, ósmy akapit)

  • rotiseria
    30.05.2006
    30.05.2006
    Czym wyróżnia się rotisseria spośród innych lokali gastronomicznych i czy słowo to poprawnie napisałem (jedno t i dwa s)?
  • pieriestrojka czy pierestrojka?
    25.05.2006
    25.05.2006
    Szanowni Eksperci, jak właściwie należałoby zapisywać nazwę przekształceń systemu komunistycznego w ZSRR, zapoczątkowanych przez M. Gorbaczowa – pieriestrojka czy też pierestrojka i dlaczego właśnie tak? Natknęłam się na oba warianty i mam wątpliwości.
    Pozdrawiam serdecznie
    A.
  • tagować
    25.05.2006
    25.05.2006
    Co to znaczy otagowany (zob. tutaj)? Po kliknięciu na link zmienia się tylko pokaż tekst otagowany na pokaż tekst nieotagowany.
  • kasha
    24.05.2006
    24.05.2006
    Witam!
    Chciałem spytać o rzeczownik kasha (rodzaj tkaniny, słowo zanotowane m.in. w NSO Polańskiego). Jak go wymawiamy?
    Od tego zależą formy odmiany, a w Słowniku ortograficznym Karpowicza widnieje: kasże. Jaki będzie biernik liczby mnogiej? Kashe byłoby dla wymowy [kasza], a kashy dla wymowy zgodnej z Karpowiczowskim kasże. Proszę o opinię.
    Pozdrawiam.
  • satanista
    15.05.2006
    15.05.2006
    Czy istnieje słowo szatanista? Zawsze myślałem, że istnieje tylko satanista, ale z szatanistą spotkałem się wielokrotnie, i z góry zaznaczam, że bynajmniej nie w kontekście żartobliwym.
  • lasagne
    12.05.2006
    12.05.2006
    Jak to jest z włoską potrawą o nazwie lasagne? Chodzi mi o jej spolszczenie. Spotkałem już polską pisownię lazanie (jako liczba pojedyncza rodzaju nijakiego). Jednak jeżeli idzie o zwyczaj językowy, to chyba zdecydowanie przeważa już (przynajmniej w mowie) forma żeńska: ta lazania, te lazanie (l.mn.).
  • polszczenie wyrazów
    10.05.2006
    10.05.2006
    Szanowni Państwo,
    jak powinna wyglądać dobrze spolszczona wersja następujących pojęć: coca-colonization, mcdonaldization i disneyfication (czasem w literaturze można też spotkać formę disneyization)?
    Mam też pytanie o to, jak brzmi dopełniacz od nazwy McDonald’s. Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku,
    Katarzyna Pawlak (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego)
  • compact disk czy Compact Disc
    5.05.2006
    5.05.2006
    Szanowni Eksperci!
    Proszę o wyjaśnienie, dlaczego rozwinięcie skrótu CD-R (Compact Disc Recordable) piszemy wielkimi literami, natomiast CD-ROM (compact disk – read only memory) małymi. Dlaczego w przypadku CD-R wyraz Disc pisze się przez c, a w przypadku CD-ROM jest disk?
  • de
    28.04.2006
    28.04.2006
    Witam!
    Czasem przed nazwiskiem we Francji można spotkać przedrostek de, czy on oznacza tytuł szlachecki? Wiem, że moje pytanie nie jest związane z językiem polskim, ale pewnie będzie Pan wiedział.
    dz.
  • lewant
    28.04.2006
    28.04.2006
    Lewant, levant czy lewanter? Która z tych form jest poprawna w odniesieniu do ‘silnego, chłodnego i wilgotnego wiatru wschodniego wiejącego m.in. na Morzu Adriatyckim’ (za: V. Anić, Veliki rječnk hrvatskoga jezika, Zagrzeb 2003)? W dostępnych mi słownikach języka polskiego nie mogę znaleźć ani jednej formy w zacytowanym znaczeniu. Czy istnieje jakaś ogólnie przyjęta zasada w tłumaczeniu nazw wiatrów lokalnych?
    Serdecznie pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź, V. Sz.-R.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego