wyrazy obce

Znajdziesz tu informacje o pisowni, wymowie, znaczeniu lub pochodzeniu słów, które zostały zapożyczone do polszczyzny. Dowiesz się, czy dane słowo weszło już do naszego języka, albo dlaczego wejść do niego nie może. Poznasz kalki językowe i sposoby zapożyczeń.

  • abuzywny
    5.09.2007
    5.09.2007
    Dzień dobry!
    Proszę o odpowiedź na pytanie, czy prawidłowe jest posługiwanie się w języku prawniczym terminem abuzywna dla określenia (identyfikacji) klauzuli niedozwolonej. Określenie abuzywny stosowane jest zamiennie z terminem niedozwolona lub nieuczciwa w literaturze prawniczej i orzecznictwie sądowym.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    R. Stec
  • placet
    12.07.2007
    12.07.2007
    W Internecie spotyka się odmieniany jak altacet wyraz placet, o którym słownik pisze, że jest ndm. Czy to błąd, czy kolejny etap przyswajania wyrazu przez język polski?
  • renowować?
    6.07.2007
    6.07.2007
    Czy istnieje czasownik renowuje, określający czynność konserwacji?
    Z poważaniem
    Marek Obłąkowski
  • soc
    25.06.2007
    25.06.2007
    Wielki słownik ortograficzny notuje hasło: „soc (= sprawy społeczne) ndm”. Według mojej definicji soc to ‘jedna z podstawowych gałęzi tematycznych Usenetu [ogólnoświatowy system grup dyskusyjnych dostępnych za pośrednictwem Internetu – red.], obejmująca nauki i sprawy społeczne’. Czy wyraz ten powinno się wymawiać [soc], [sok], a może rozwijać w jakiś sposób? W jakim celu zamieszczono takie hasło, pomijając inne gałęzie (np. sci, comp, rec)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • skartabell
    21.06.2007
    21.06.2007
    W Wielkim słowniku ortograficznym zanotowano słowo skartabel, -bla, zaś w Wielkim słowniku wyrazów obcych odnajduję wyraz skartabell, -bella. Rozumiem, że chodzi o tę samą osobę, skąd jednak różnica w odmianie (a może nie powinno jej być)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • dane wrażliwe?
    18.06.2007
    18.06.2007
    Szanowni Państwo!
    W związku z perturbacjami wokół lustracji karierę zrobiło ostatnio sformułowanie dane wrażliwe. Uważam, że to bezmyślna kalka angielskiego sensitive data. Czy dane mogą być wrażliwe? Jaki mógłby być lepszy odpowiednik tego określenia?
  • numen
    27.04.2007
    27.04.2007
    Pytanie dotyczy zasad spolszczania. Chodzi o łacińskie słowo numen. W słownikach znaleźć można jedynie jego wyjątkową liczbę mnogą numina. W dostępnej literaturze słowo pojawia się zazwyczaj odmieniane klasycznie, zgodnie z zasadami dla rodzaju męskiego, choć występuje czasem również w formie nieodmiennej (traktowane jest wtedy jak rzeczownik rodzaju żeńskiego). Pytanie brzmi, jak powinno się odmieniać słowo numen przez przypadki, jeśli pojęcie pojawia się w tekście polskim.
  • biznesplan
    27.04.2007
    27.04.2007
    Czy biznes plan pisze się razem czy osobno?
  • awatar
    30.03.2007
    30.03.2007
    Szanowni Państwo!
    Chciałabym zapytać, jak poprawnie pisze się słowo avatar (w znaczeniu: mały obrazek umieszczany pod nazwą użytkownika na forach internetowych): przez v czy w?
    Dziękuję i pozdrawiam
    Joanna
  • jujitsuka
    26.03.2007
    26.03.2007
    Witam!
    Piszę pewną pracę i pojawił się problem, jak powinno się określać w rzeczowniku rodzaju męskiego zawodnika uprawiającego jujutsu (jujitsu) czy też ninjutsu. Spotkałem się z terminem jujutsian, ale mam wątpliwości, czy jest to poprawna forma wyrazu i czy analogicznie w odniesieniu do ninjutsu będzie do ninjutsian? Terminy te są nieobecne w dostępnych mi słownikach oraz encyklopediach i dlatego proszę o pomoc.
    Z góry dziękuję za odpowiedź
    Grzegorz Przybyłowicz
  • timer i tajmer
    25.03.2007
    25.03.2007
    Dzień dobry:)
    Moje pytanie dotyczy pisowni słowa timer, czy jest możliwa pisownia spolszczona w postaci tajmer? Mam na myśli timer jako urzadzenie. Serdecznie dziękuję za odpowiedź:)
    Pozdrawiam
  • flizelina czy fizelina?
    23.03.2007
    23.03.2007
    Szanowni Państwo,
    mam następującą wątpliwość: flizelina czy fizelina? Czy może są to dwa różne materiały o różnym przeznaczeniu? W poradni znalazłam odpowiedź, że w najnowszym słowniku będzie forma fizelina. Ale czy będzie ona funkcjonowała obok flizeliny? W encyklopedii PWN w tej chwili podano formę flizelina. Z czego wynika ta zmiana? Czy ten wyraz ma coś wspólnego z niemieckim Fliese?
    I jeszcze jeden drobiazg: piec CO, co, c.o. czy C.O.?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam – Joanna
  • komicje, komicja
    28.02.2007
    28.02.2007
    Mam problem ze zgromadzeniem… w starożytnym Rzymie. Komicja/komicje – zapis w WSO (-cji) sugeruje plurale tantum. WSWO notuje tylko dopełniacz -ów (co dziwi). Natomiast SJP Dorosza -ów ma tylko dla komicja, dla komicje -cji.
  • bon moty
    27.02.2007
    27.02.2007
    Kilka razy spotykałem w polskich artykułach francuską frazę bon mot (w znaczeniu 'zręczne powiedzenie'), ale odmienioną, z zastosowaniem polskiej fleksji: „(…) nikt nie rzuca już bon motami z Gombrowicza (…)”. Moje pytanie brzmi: czy można tak odmieniać obcojęzyczne frazy i jeśli tak, to jak takie coś przeczytać? Samo bon mot przeczytałbym z francuska [bą mo], ale bon motami – [bą motami]? [bą mo'ami]? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • piazza
    22.02.2007
    22.02.2007
    Szanowna redakcjo,
    czy poprawne jest wyrażenie tworzą przestrzeń eliptycznego piazza czy może tworzą przestrzeń eliptycznej piazza – w przypadku wtrącenia wyrazu obcego jakiego rodzaju powinien być przymiotnik: języka ojczystego czy obcego, z którego pochodzi wtrącone słowo?
    Pozdrawiam,
    Tomek
  • trek(k)ing, trekować, trek
    15.02.2007
    15.02.2007
    „Byliśmy na treku pod Annapurną” – pisze ktoś w Internecie, ktoś inny pyta: „Gdzie trekować po Nepalu?”. Na kolejnej stronie można obejrzeć „zdjęcia z treku w Karakorum”. W słowniku jest trekking i treking (Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów). Proszę o ocenienie słów trek i trekować (a może też trekk i trekkować?). Czy można się ich spodziewać w następnych wydaniach pewuenowskich słowników?
  • proglotyd
    9.02.2007
    9.02.2007
    Według Wielkiego słownika wyrazów obcych Państwa wydawnictwa człon ciała tasiemca to proglotyda. Tymczasem w encyklopedii na Państwa stronie internetowej sugerowany jest rodzaj męski. Jak więc jest poprawnie: ten proglotyd czy ta proglotyda?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • performance
    7.02.2007
    7.02.2007
    Szanowni Państwo,
    pytanie dotyczy słowa performance. Słownik PWN zaleca zapis angielski, podczas gdy coraz częściej słowo to jest spolszczane. Dyskutowano performans i performens („Dialog” 2003, nr 3-4). Pisownia performans upowszechnia się w literaturze przedmiotu. Rada Języka Polskiego sprawą się dotąd nie zajęła, a stanowi to niemały problem w teatrologicznym piśmiennictwie. Stąd moje pytanie o dopuszczalność spolszczania i czy ma to być performans czy performens.
    Pozdrawiam
  • dynks i DINKS
    1.02.2007
    1.02.2007
    1. 'Jakaś rzecz' to wg Słownika polszczyzny potocznej (Anusiewicz, Skawiński, PWN 1996) dyngs a. dings, a wg późniejszych słowników PWN (Wielki ortograficzny, 100 tys. potrzebnych słów, Wielki wyrazów obcych) – dinks a. dynks. Forma z pierwszego źródła wydaje mi się atrakcyjniejsza (i nie myli się z DINK, zob. dalej, p.2.). Skąd ta zmiana frontu i czy dings jest do obronienia?
    2. Czy (powszechne) pisanie Dinks zamiast ang. DINK ('Double Income, No Kids'; też jako DINKY) ma uzasadnienie? Skąd to s?
  • Kompresować czy komprymować?
    29.01.2007
    29.01.2007
    Dzień dobry.
    Pracuję na uczelni technicznej i często powstaje problem nazwania operacji zmniejszania ilości danych, czyli kompresji. Przyjęło się używanie określeń kompresować, plik skompresowany. Niektóre osoby jednak tępią te sformułowania, nakazując stosowanie określeń komprymować, plik skomprymowany. Chciałbym się dowiedzieć, czy stosowanie określeń kompresować/skompresowany w odniesieniu do danych jest poprawne i czy słuszne jest nakazywanie poprawiania tych słów na drugą formę.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego