W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.
frazeologia
-
Rzut beretem7.10.2016Szanowni Państwo!
Interesuje mnie etymologia powiedzenia rzut beretem. Wiadomo, że to niezbyt daleko, ale... dlaczego właśnie beretem?
Z poważaniem – Michałowicz
-
Co robimy z żółwikiem? 29.09.2016Szanowni Państwo,
mam problem z żółwikiem – mowa oczywiście o geście zderzania się piąstkami, np. w ramach powitania. Chciałabym zapytać czy żółwika przybijamy, czy robimy. Ostatnio spotkałam się z wersją zrobili żółwika, jednak odkąd pamiętam, słyszałam zawsze przybij żółwika (analogicznie do przybij piątkę).
Będę wdzięczna za odpowiedź w tej nurtującej mnie kwestii.
Z wyrazami szacunku
Karolina Skoczylas
-
Ubrać się jak filistyn 22.05.2016Szanowni Państwo,
interesuje mnie etymologia powiedzenia ubrać się jak Filistyn, tzn. ubrać się zbyt lekko, wyletnić się. Wydawałoby się, że wywodzi się ze Starego Testamentu, ale nie udało mi się odszukać odpowiedniego fragmentu. A może się mylę i źródło leży gdzie indziej?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski
-
Robić komuś dobrze 12.05.2016Proszę powiedzieć: co językoznawcy sądzą o wyrażeniu robić komuś dobrze?
Wiedzą Państwo zapewne, że wywodzi się ono ze sfery erotyki (oraz co znaczy), ale czy jest ono stosowne w oficjalnych wypowiedziach bądź tekstach dziennikarskich? Jak czytam w gazecie, że przewodniczący Tusk zrobi nam dobrze, to mam poważne wątpliwości, czy ten zwrot powinien się ukazać w tekście, a mówią tak czasem również osoby znane i publiczne.
Z poważaniem
Wojciech ze Szczecina
-
Kto nie słucha ojca, matki, będzie słuchał psiej skóry8.05.2016Szanowna Poradnio!
Ciekawi mnie znaczenie zasłyszanego powiedzenia: Kto nie słucha matki, ten słucha psiej skórki. Co oznacza to przysłowie?
Z poważaniem
Teresa N.
-
Wiele zachodu przy rozbieraniu się do rosołu 12.04.2016Szanowni Państwo,
mam dwa pytania z frazeologii.
- Ciekawi mnie, dlaczego, kiedy coś wymaga wiele wysiłku, mówimy, że wymaga wiele zachodu? Czy ma to coś wspólnego ze stereotypowym postrzeganiem świata zachodniego jako wysoko rozwiniętego?
- Co takiego nagiego jest w rosole, że rozbieramy się do rosołu?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
- Ciekawi mnie, dlaczego, kiedy coś wymaga wiele wysiłku, mówimy, że wymaga wiele zachodu? Czy ma to coś wspólnego ze stereotypowym postrzeganiem świata zachodniego jako wysoko rozwiniętego?
-
Trącić myszką 10.04.2016Szanowni Państwo,
skąd się wziął frazeologizm trącić myszką?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Krótko i węzłowato 6.04.2016Szanowni Państwo,
skąd wzięło się określenie krótko i węzłowato, tzn. dlaczego węzłowato przyjęło się jako wzmocnienie zwięzłości i krótkości? Mnie węzłowaty kojarzy się raczej tak, jak podano w SJP, czyli 'pełen węzłów', a więc raczej 'nierozwikłany, nierozwiązany, skomplikowany'.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Na domiar30.03.2016Czy zwrot Na domiar dobrego jest poprawny (tzn. czy można użyć go w poważnej publikacji)?
Pozdrawiam serdecznie
Dorota
-
Pijany w samo południe 12.02.2016Proszę o pomoc w rozwikłaniu następującej kwestii: czy wyrażenie pijany w (samo) południe ma albo kiedykolwiek mogło mieć charakter przysłowiowy? Poszukiwania w NKJP oraz za pomocą przeglądarki Google nie przyniosły mi odpowiedzi na to pytanie, dlatego będę bardzo wdzięczny za wszelkie wskazówki.
Serdecznie pozdrawiam.
-
Śmierć jest o włos10.02.2016Szanowni Państwo,
czy coś może wydać się o włos? Na przykład: Śmierć w moim wieku wydaje się o włos? Potrzebne jest być?
Z poważaniem
Czytelniczka
-
W okamgnieniu 5.01.2016Szanowni Państwo,
czy użycie wyrażenia w oku mgnienia jest poprawne (np. W oku mgnienia znika)?
Chodzi o zastosowanie w Słowniku staropolskim pod red. S. Urbańczyka – jak w tej poradzie.
Pozdrawiam
W.A.
-
Po dziś dzień, do dziś dnia 19.12.2015Chciałbym zapytać o wyrażenie do dziś dnia – ostatnio ktoś przekonywał mnie, że jest ono niepoprawne, a jedyną poprawną formą jest po dziś dzień. Wydaje mi się, że mój rozmówca nie miał racji.
-
podawać w wątpliwość4.12.2015Szanowni Państwo,
interesuje mnie poprawna forma popularnego zwrotu. Który czasownik należy stosować w związku frazeologicznym:
podawać w wątpliwość
czy
poddawać w wątpliwość?
Z poważaniem
Czytelnik
-
Z broną w lesie18.11.2015W rozmowie z osobą z Białostocczyzny padł frazeologizm jak z broną w lesie. Zastanawiam się, co oznacza, skąd pochodzi i czy ma charakter regionalny, czy może po prostu nie miałem dotąd okazji go usłyszeć.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
Ironia losu, jak na ironię8.11.2015Ostatnio często napotykam na wyrażenie jak na ironię losu. Mam wątpliwości, czy to jest całkiem poprawne. Znam tylko wyrażenia ironia losu oraz jak na ironię i oba znajduję w słowniku języka polskiego, tak więc jak na ironię losu wygląda mi na połączenie tamtych dwóch, czyli tzw. kontaminację. Czy rzeczywiście tak jest, a jeśli tak, to czy jest to duży błąd, czy jednak rzecz jest niewarta uwagi (także tej językoznawczej)?
-
paść jak kawka14.06.2015Szanowni Państwo,
mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym i szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: paść jak kawka. Samo znaczenie tego związku nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy związek ten znaczy tyle co: 'być bardzo zmęczonym, nie mieć na nic siły'. Zagwozdką dla mnie jest etymologia tego związku frazeologicznego. Dlaczego akurat jak kawka? Czy słowo paść w tym związku pochodzi od słowa padać, czy może od jakiegoś innego słowa? -
czuć pismo nosem7.06.2015Szanowni Państwo,
chciałbym poznać pochodzenie językowe frazeologizmu czuć/poczuć/zwietrzyć pismo nosem. Niestety wszystkie materiały, do których udało mi się dotrzeć, objaśniają jedynie znaczenie tego związku, nie podając jego historii.
Dziękuję i pozdrawiam -
oficerskie tango12.05.2015Szanowni Państwo,
czy jest stosowany zwrot pójść w oficerskie tango w przypuszczalnym znaczeniu 'ostro zabalować'? Intuicyjnie tak bym to rozumiał, ale pewności nie mam. Może jest związek ze stereotypami przedwojennych oficerów?
Dziękuję za pomoc
Łukasz -
spocony jak świnia15.03.2015Skąd i kiedy w języku polskim pojawiło się powiedzenie spocony jak świnia? Świnie nie mają gruczołów potnych i się nie pocą, więc wyrażenie to nie jest specjalnie logiczne. W angielskim jest identyczne wyrażenie (sweat like a pig, ale etymologia wywodzi się podobno od pig iron czyli surówki hutniczej). Jest także podobne wyrażenie po włosku (sudare come un porco). Nie znalazłem tego wyrażenia w Korpusie Językowym, więc nie byłem w stanie sam określić, kiedy po raz pierwszy się pojawiło.
