W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.
frazeologia
-
Czy to kalka z angielskiego?
17.07.202217.07.2022Szanowni Państwo,
czy zdanie 'Jest szczególnie ważne, by poinformować lekarza o innych problemach zdrowotnych' jest poprawne w języku polskim?
Czy nie jest to kalka z języka angielskiego (It is particularly important to...(?
Czy w jezyku polskim zdanie nie powinno brzmieć: 'Szczególnie ważne jest poinformowanie....'?
Bardzo proszę o rozwianie moich wątpliwości.
Z poważaniem
Aldona
-
wypowiedzieć
16.07.202216.07.2022Szanowni Językoznawcy,
dlaczego czasownik „wypowiedzieć” może mieć znaczenie ‘zaczynać’ (w połączeniu z wojną) oraz ‘kończyć’ (w połączeniu z umową, gościną)? Jaka jest geneza tej rozbieżności? Słownik S.B. Lindego rejestruje nawet połączenie „wypowiedzieć pokój”, które ma takie samo znaczenie co „wypowiedzieć wojnę”. (To połączenie zawiera też WSJP PAN, ale w znaczeniu pokoju jako przedmiotu umowy, zatem znowu – ‘kończyć’).
Z poważaniem i pozdrowieniami
J.J.
-
W mojej ocenie
19.06.202219.06.2022Czy forma zwrotu „w mojej ocenie” jest prawidłowa.
-
Złamać serce
18.06.202218.06.2022Wciąż widzi się ostatnio komentarze o złamaniu serca, np. ta wiadomość złamała mi serce (może to była łamiąca wiadomość - breaking news?), albo syn złamał jej serce (co wydaje się nieco kazirodcze). Wydaje się, że złamanie serca może nastąpić tylko w relacjach romantycznych lub w sytuacji, gdy jedna ze stron miała nadzieję na relację romantyczną, a z pozostałych kontekstów powinno być eliminowane na korzyść pękania serca, krwawienia serca, ściskania się serca itd. Proszę o stanowisko.
-
Wychodzić naprzeciw problemom
27.05.202227.05.2022Szanowni Państwo,
dwukrotnie spotkałem się ostatnio z użyciem zwrotu „wychodząc naprzeciw problemom (...)”. Sformułowanie „wychodzić naprzeciw” kojarzyłem raczej z dawnym zwyczajem witania gości w pół drogi i zastosowaniem w przenośnym znaczeniu 'spełniać czyjeś oczekiwania'. Czy jednak choć w części nie pokrywa się ono zakresem z innym stałym związkiem frazeologicznym "stawiać czoła"?
Z wyrazami szacunku,
Jacek Wojaczyński, Wrocław
-
w tę i we w tę
7.05.20227.05.2022Szanowni Państwo,
interesuje mnie zbitka leksemów "we w" w wyrażeniu "w tę i we w tę". Czy znane są inne zastosowania tej zbitki? Co ona oznacza, skoro (wydaje się) wystarczy jeden z przyimków dla tego samego sensu? W gwarze wielkopolskiej istnieje samodzielny (jak mi się zdaje powinien być pisany łącznie) leksem wew (- Przyńdź wew czwartek. - Wew tyn, czy wew przyszły?). Czy wzorując się na tym, nie należałoby pisać "W tę i wew tę", jako reminiscencję staropolszczyzny?
-
Sumiaste wąsy
7.05.20227.05.2022Dzień dobry,
chciałbym spytać czy wyrażenie sumiasty wąs pochodzi od ryby suma, który ma wąsy, które nie są jednak sumiaste. W słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego wskazana jest definicja słowa sumiasty – taki jak u suma, w drugiej definicji wyrażenia sumiaste wąsy są opisane jako długie, bujne, gęste wąsy. Czy słowo sumiasty jest zatem homonimem czy faktycznie pochodzi od nazwy ryby?
-
sankcjonować
5.05.20225.05.2022Szanowna Redakcjo.
„Ich śmiertelnymi wrogami byli zarówno wszyscy ci, którzy nie uznawali wolności totalnej, czyli wojsko służby specjalne, politycy, jak wszystko to, co sankcjonowało ich prawny i finansowy byt”.
Czy czasownik „sankcjonować” jest użyty w tym kontekście znaczeniowym jako nadawać moc prawną , zatwierdzać , czy może karać?
Natknąłem się na poradę ,w której kwestionuje się poprawność użycia „sankcjonować „ w znaczeniu „karać” w tekstach prawniczych.
Z wyr. szac.
M
-
między + biernik oraz między + narzędnik
4.05.20224.05.2022Szanowni Państwo!
Piszę do Państwa, ponieważ chciałbym zapytać, czy w ogóle istnieje jakaś różnica znaczeniowa pomiędzy „między + biernik” a „między + narzędnik”?
Poniżej przedstawiam przykładowe zdanie, które stało się przyczyną moich rozważań.
„Swój wolny czas dzielą starannie między zakupy, dzieci i rozrywkę”. (biernik)
„Swój wolny czas dzielą starannie między zakupami, dziećmi i rozrywką”. (narzędnik)
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
-
nabór do studium
2.05.20222.05.2022Dzień dobry, jak piszemy "nabór na studium" czy "nabór do studium"? Nie chodzi o studia tylko o 2-letnie studium.
-
ni pies, ni wydra
1.04.202224.01.2007Skąd się wzięła wydra w powiedzeniu: ni pies, ni wydra? Skoro np. w języku włoskim, a także niemieckim powiedzenie to ma formę: ni mięso, ni ryba.
-
do spraw czy od spraw
28.03.202228.03.2022Szanowni Państwo,
czy poprawna konstrukcja powinna brzmieć "ekspert do spraw Chin", czy "ekspert od spraw Chin"? Intuicja podpowiada mi, że być może istnieje rozróżnienie semantyczne - znawca Chin, to ekspert od spraw Chin, a osoba zajmująca konkretne stanowisko, to ekspert do spraw Chin. Co na to eksperci w sprawach języka polskiego?
-
Przejść do legendy
23.03.202223.03.2022Co oznacza wyrażenie przejść do legendy?
-
Macedońskie stosunki
16.03.202216.03.2022Szanowni Eksperci,
25 sierpnia 1939 r. Adolf Hitler w rozmowie z brytyjskim ambasadorem w Niemczech Nevilem Hendersonem stwierdził m.in. Polskie akty prowokacji stały się nie do zniesienia (...) Podczas ostatniej nocy doszło znów do 21 incydentów granicznych (...). Niemcy są zdecydowane w każdym wypadku zlikwidować te macedońskie stosunki na swojej granicy wschodniej. Czy owe macedońskie stosunki to jakiś frazeologizm i co on właściwie oznacza?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski
-
Ludzie się ze sobą trzymają
16.03.202216.03.2022Dzień dobry,
mam pytanie o frazę: ludzie się ze sobą trzymają. Czy jest poprawna, czy można jej używać bez obawy, że jest zbyt kolokwialna?
Będę wdzięczna za odpowiedź.
Pozdrawiam
Ewa Pągowska
-
Zjeść na czymś zęby
16.03.202216.03.2022Dzień dobry.
Zastanawiam się, skąd pochodzi wyrażenie „zjeść na czymś zęby” w znaczeniu „dobrze się na czymś znać”.
Dziękuję z góry za odpowiedź.
-
Łoże: madejowe czy Madejowe?
15.03.202215.03.2022W „Dywizjonie 303” Arkady Fiedler tak pisze o jednym z polskich pilotów: „Gonili go. Złapali za nogi i tak go przytrzymali. Nowe katusze, bo był jak na Madejowym łożu” (ciągnęli go na wszystkie strony). Wiemy, że madejowe łoże to żartobliwie 'bardzo niewygodne łóżko', lecz chciałbym się dowiedzieć, czy istotnie wyrażenie to zostało tutaj użyte w funkcji eponimu, czy jednak nie, bo w tym przypadku wydaje mi się, że może być dosłownie mowa o łożu zbója Madeja, czyli o łożu Madejowym.
-
w okolicach
7.03.20227.03.2022Czy wyrażenie „w okolicach lat 1945–1950” jest poprawne? Pozdrawiam.
-
Ruskie pierogi
5.03.20225.03.2022Zastanawia mnie etymologia nazwy „pierogi ruskie”. Dlaczego pierogi twarogowo-ziemniaczane są „ruskie” i czy faktycznie pochodzą z Rosji?
-
Za Chiny
20.02.2022Dzień dobry,
chciałem zapytać o pochodzenie wyrażenia Nie móc sobie za Chiny czegoś przypomnieć.
Pozdrawiam Dominik
